Polska po Smoleńsku, psychiatra od kryzysów, a Kaczyński w odwecie

Die Zeit: Bilans po Smoleńsku, czyli polsko-polska i polsko-rosyjska wojna

Hamburski tygodnik analizuje różne aspekty walki politycznej i społecznego klimatu debat publicznych w Polsce po Smoleńsku.

Na tle awantury o prawdę smoleńską wybuchła „wojna polsko-polska” – pisze Alice Bota – wojna, która podzieliła i polityków i społeczeństwo. To Jarosław Kaczyński w kontekście katastrofy smoleńskiej zawsze podkreślał, że chodzi o „prawdę”. „Wielkie słowo, które nie służy pokojowi” – pisze Die Zeit i wymienia kursujące w Polsce spekulacje na temat możliwych przyczyn katastrofy prezydenckiego Tu-154, w tym także liczne teorie spiskowe.

Zanim stali się politycznymi adwersarzami i konkurentami „Tusk i Kaczyński znali się z podziemia, gdy wspólnie walczyli z dyktaturą socjalistyczną” – podkreśla Die Zeit. Ale czasy sprzed 1989 r. „już dawno legły w gruzach. Wczorajsi polityczni partnerzy dziś są śmiertelnie skłóceni, utworzyli nowe partie i zabarykadowali za obustronnymi oskarżeniami i wyobrażeniami, jak powinno wyglądać państwo”.

Die Zeit obszernie komentuje ambiwalentną rolę Jarosława Kaczyńskiego w „polsko-polskiej wojnie”. Opisuje jego prywatną żałobę po bracie i polityczne meandry po Smoleńsku, a zwłaszcza nagły i chwilowy zwrot w stylu uprawiania polityki, gdy w kampanii przed wyborami prezydenckimi prezes Pis-u – za namową spindoktorów, bo „społeczeństwo nie chce agresywnej walki wyborczej”– z wilka stał się owcą. „Nie był sobą. Jego domeną jest raczej konflikt niż pojednanie” – komentuje dziennik, powołując się na anonimowego byłego współpracownika Jarosława Kaczyńskiego.

„Psychiatra od kryzysów między państwami” dla Polski i Rosji

„Gdyby był psychiatra od kryzysów w stosunkach międzypaństwowych, to Polska i Rosja na trwałe zajęłyby miejsce na jego kanapie” – pisze inny komentator Die Zeit, analizując głęboko zakorzenione polsko-rosyjskie resentymenty.

Obu narodom przydałaby się terapia grupowa: „Wielu przedstawicieli polskich elit mówi po rosyjsku, szanuje rosyjską kulturę, ale boi się państwa sterowanego z Moskwy i imperializmu. A rosyjska inteligencja Polaków podziwia za sztukę i opór w dążeniu do wolności, ale krytykuje ich pychę” – podkreśla Johannes Voswinkel. Rosjanie krytycznie oceniają zażyłość polsko-amerykańską, traktując Polskę jako konia trojańskiego USA w Europie. W najnowszej historii stosunków polsko-rosyjskich pojawiły się sygnały zbliżenia – zauważa komentator tygodnika. Jako jaskółki pojednania wymienia potępienie paktu Ribbentrop-Mołotow przez Putina w Gdańsku, w trakcie obchodów 70-lecia II wojny światowej oraz emisję „Katynia” Andrzeja Wajdy w rosyjskiej telewizji publicznej. Obecne polsko-rosyjskie zgrzyty na tle wyjaśnienia przyczyn katastrofy smoleńskiej pokazują, że „trudny proces historycznego pojednania może się nie powieść” – zauważa Die Zeit.

Faz: Kaczyński odwołuje atak

Jarosław Kaczyński „we wtorek zrobił coś nadzwyczajnego – wstrzymał atak. Odkrył wrogów i – jak zawsze, gdy dostrzega, że naród jest w niebezpieczeństwie, wezwał do broni. Ale gdy tylko zaczął szturmować, odwołał atak. (…) A ten miał związek z jesiennymi wyborami parlamentarnymi, do których PiS szuka tematów” – pisze Frankfurter Allgemeine Zeitung, komentując kontrowersyjne wypowiedzi Jarosława Kaczyńskiego o narodowości śląskiej. Dziennik wyjaśnia, że „śląskość” i „narodowość śląska” to w Polsce kwestie „sporne”. Po wypowiedzi o zakamuflowanej opcji niemieckiej Jarosław Kaczyński znalazł się w ogniu krytyki – dla FAZ relacjonuje z Warszawy Konrad Schuller.

Magdalena Szaniawska-Schwabe

Red. odp.: Iwona D. Metzner