Pierwszy przeszczep świńskiej nerki. Jest nadzieja
22 marca 2024
W przypadku przeszczepów narządów zwierzęcych ludziom lekarze robią postępy, choć jeszcze nieduże. Po raz pierwszy na świecie zespół amerykańskich chirurgów pomyślnie wszczepił człowiekowi świńską nerkę. Jak poinformował w czwartek (21.03.2024) szpital Massachusetts General Hospital (MGH) w Bostonie, w ubiegłą sobotę 62-letni mężczyzna cierpiący na śmiertelną chorobę nerek otrzymał zmodyfikowany genetycznie narząd. Operacja trwała cztery godziny, pacjent wraca do sił wkrótce zostanie wypisany.
„Prawdziwym bohaterem dzisiaj jest pacjent” – powiedział Joren Madsen, dyrektor Centrum Transplantacyjnego MGH. Operacja nie byłaby możliwa bez jego odwagi i gotowości do podjęcia podróży w nieznane obszary medycyny. Staje się on „źródłem nadziei dla licznych osób cierpiących na schorzenia nerek w stadium terminalnym” – stwierdził szef centrum. W samych Niemczech tysiące osób czeka na przeszczep narządu, ale niewielka liczba dawców powoduje, że narządów tych jest zbyt mało.
Tak zwane ksenoprzeszczepy, czyli przeszczepienie człowiekowi narządu lub tkanki odzwierzęcej, są badane od dziesięcioleci. Świnie są szczególnie odpowiednimi dawcami, ponieważ ich narządy i metabolizm są podobne do tych u ludzi. Ostatnio w USA dwóm ciężko chorym pacjentom wszczepiono serca od świń, obaj pacjenci zmarli kilka tygodni po operacji. Ponadto nerkę świńską wszczepiono pacjentowi w stanie śmierci mózgowej.
Jeszcze wiele badań
W ocenie Christiana Hagla, eksperta ds. ksenotransplantacji i dyrektora oddziału chirurgii serca Kliniki Uniwersyteckiej w Monachium, dokonany przeszczep nerki jest sukcesem. „Kontynuacja prac nad tą tematyką ma sens. Mam jednak wątpliwości, czy w przyszłym roku będziemy przeszczepiać nerki świń już na dużą skalę” – powiedział Hagl agencji dpa.
– Wychodzę z założenia, że w ciągu dwóch do trzech lat wybrani pacjenci, dla których inne metody nie wchodzą w grę, będą mogli otrzymać przeszczep serca świni – dodał ekspert. W przypadku nerek może to potrwać jeszcze pięć lat, ponieważ zadania tego narządu w organizmie są znacznie bardziej złożone. – Jednak znacznie dłużej potrwa, zanim uda się te procedury przekształcić w terapie standardowe – wskazał Hagl.
Według komunikatu z USA pacjent, który został poddany operacji, od wielu lat cierpiał na cukrzycę typu 2 i nadciśnienie tętnicze. W 2018 roku otrzymał ludzką nerkę, która jednak po około pięciu latach doprowadziła do poważnych problemów. Dlatego pacjent ponownie musiał być dializowany.
„U pacjenta występowały ciągłe komplikacje związane z dostępem do aparatu do hemodializy, które co dwa tygodnie wymagały wizyt w szpitalu w celu usunięcia skrzeplin i chirurgicznych korekt” – czytamy w komunikacie. To znacznie pogarszało jakość życia mężczyzny.
Mini-badania w Niemczech
Naukowcy od dłuższego czasu starają się, aby organy pochodzące od świń można było wykorzystać w przeszczepach dla ludzi. Aby to było możliwe, konieczne jest między innymi zmodyfikowanie genomu zwierząt-dawców. Bez takiej modyfikacji genetycznej doszłoby do natychmiastowej ciężkiej reakcji odrzucenia po przeszczepie. Jak podaje klinika, w konkretnym przypadku pacjenta z USA przeprowadzono 69 modyfikacji genetycznych.
Christian Hagl i jego współpracownicy planują na początku 2027 roku rozpocząć w Niemczech rodzaj mini-badań z sercami świń. W ramach tego programu cztery osoby otrzymają przeszczepy narządów. – Wierzymy, że możemy to zrobić lepiej – uważa Christian Hagl, odnosząc się do przeszczepów serc świni przeprowadzanych w USA. Hagl wyjaśnia, że świnie hodowane w Niemczech lepiej nadają się do tego celu, między innymi dlatego, że mają mniejsze serca, które są bardziej odpowiednie dla ludzi. Także nerki niemieckich świń bardziej nadają się do przeszczepów.
Jak wyjaśnia: „Nerka jest bardziej złożonym organem niż serce. Serce jest przede wszystkim mięśniem, który pompuje krew. Nerka musi m.in. filtrować krew i produkować hormony”. Kolejnymi ksenoprzeszczepami są komórki wysp trzustkowych ze śledziony świń. W ramach badań klinicznych są już przeprowadzane przeszczepy u ludzi z cukrzycą i mają tam produkować insulinę. A obecnie powszechne już jest stosowanie u ludzi zmodyfikowanych zastawek serca ze świń.
(DPA/jar)