Ostra krytyka USA w europarlamencie. "Jesteśmy zagniewani"

W Brukseli jedynie komisarz ds. sprawiedliwości, praw podstawowych i obywatelstwa wypowiedziała się stanowczo w związku z doniesieniami o podsłuchiwaniu unijnych przedstawicielstw dyplomatycznych w USA. Viviane Reding postulowała wstrzymanie rozmów o porozumieniu handlowym UE z USA. Zaplanowano je na najbliższy poniedziałek (8.07). Jednak inni członkowie Komisji Europejskiej zdystansowali się od koleżanki i najpierw nie chcieli łączyć kwestii szpiegowania instytucji europejskich z rozmowami handlowymi.

Inaczej widzą to europosłowie. W czasie wtorkowej (2.07) debaty plenarnej Parlamentu Europejskiego szef klubu poselskiego (frakcji) liberałów Guy Verhofstadt nie tylko był poirytowany aferą szpiegowską. Zarzucił on wręcz wysokiej przedstawicielce UE ds. polityki zagranicznej Catherine Ashton i szefowi Rady Europejskiej Hermanowi Van Rompuy’owi „miałkie sformułowania” wobec Amerykanów. – „Jesteśmy zmartwieni” to wszystko, co mieli Państwo do powiedzenia. My jesteśmy zatroskani i rozgniewani, jesteśmy wściekli z powodu tego, co się stało. Przyjaciele tak nie postępują – powiedział zdenerwowany Belg w Strasburgu i zalecał powołanie specjalnej komisji do zbadania tej sprawy.

"Arogancka reakcja" Kerry’ego

Także niemiecka europosłanka Rebecca Harms (Zieloni) zarzuciła Komisji Europejskiej słabość i pochwaliła postawę pani komisarz Reding. Współprzewodnicząca frakcji Zielonych przypomniała, że zawsze sceptycznie oceniała programy wymiany danych osobowych z USA (pasażerów i danych bankowych). Harms sądzi, że USA także w rozmowach ws. porozumienia handlowego z UE zakwestionują europejskie normy, podobnie jak zlekceważyły standardy ochrony danych osobowych. To, co zostało ujawnione, tylko utwierdza ją w tym przekonaniu. Z powodu doniesień prasowych dotyczących szpiegowania instytucji europejskich przez Stany Zjednoczone europosłanka wezwała do natychmiastowego przerwania przygotowań do rozmów w sprawie porozumienia handlowego pomiędzy UE i USA. – Nie powinniśmy zaczynać rozmów zanim nie sprawdzimy wagi tych doniesień – powiedziała.

Harms, jak i kilku innych europosłów, uznali reakcję sekretarza stanu USA Johna Kerry’ego na krytykę Europejczyków za arogancką. Kerry odpowiedział na zarzuty w sprawie szpiegowania UE i innych sojuszników, że zbieranie danych w innych krajach to „nic niezwykłego”.

Szefowa klubu poselskiego (frakcji) Lewicy w PE, niemiecka europosłanka Gabi Zimmer, zażądała przed rozpoczęciem rozmów dodatkowych wyjaśnień odnośnie tego, czy UE i USA „są równouprawnionymi partnerami” i czy respektują obowiązujące w tych krajach prawo.

Europejczycy chcą „eksportować” ochronę danych osobowych

W kwestii ochrony danych Europejczycy są ciągle jeszcze zajęci sami sobą. Instytucje unijne takie jak Komisja, Rada i Parlament zajmują się w chwili obecnej, niezależnie od planowanych rozmów ws. porozumienia handlowego, wynegocjowaniem nowych przepisów w zakresie ochrony danych osobowych. Szef centrolewicy w PE Hannes Swoboda podkreślił, że porozumienie dotyczące ochrony danych osobowych powinno wejść w życie przed rozpoczęciem rozmów o porozumieniu handlowym. Austriacki europoseł zażądał też uznania tego porozumienia przez USA.

Dla niemieckiego europosła Manfreda Webera jest to sprawa ważniejsza od przesuwania rozmów ws. rozmów o porozumieniu handlowym. Ekspert ds. bezpieczeństwa wewnętrznego i wiceprzewodniczący klubu poselskiego (frakcji) Europejskiej Partii Ludowej (jej członkami są m. in. niemiecka CDU i polska PO) powiedział, że od tekstu porozumienia zależy, czy UE jest w stanie przeforsować w skali globalnej własne zasady gry. – A w Europie obowiązuje zasada, że dane osobowe obywateli są także ich własnością. To, podkreślił europoseł, należy uświadomić Amerykanom. Celem Europejczyków, wskazał niemiecki polityk, powinno być doprowadzenie do przejęcia wysokich standardów w dziedzinie ochrony danych osobowych także w USA.

Nawet życzliwi wobec USA mówią o zachwianym zaufaniu

Manfred Weber świadomie powstrzymywał się przed artykułowaniem gróźb dotyczących przerwania rozmów ws. porozumienia handlowego UE z USA. Europejczycy, nękani słabym wzrostem gospodarczym i bezrobociem, są bardzo zainteresowani nowymi impulsami do rozwoju gospodarki – powiedział. Niemiecki europoseł wskazał jednak na „zachwiane zaufanie”. Także jego klub opowiada się za powołaniem specjalnej komisji do zbadania stawianych zarzutów dotyczących szpiegowania instytucji europejskich przez USA, o ile Stany Zjednoczone same szybko nie wyjaśnią tych zarzutów. Manfred Weber nie umie powiedzieć, czy i jaki wpływ będzie to miało wpływ na rozmowy o porozumieniu handlowym. Ponadto nie jest jeszcze jasne od strony prawnej, czy takie rozmowy w ogóle można wstrzymać. Mandat do prowadzenia rozmów Komisja otrzymała od Rady i Parlamentu. A Komisja nadal się tego trzyma.

Christoph Hasselbach, Strasburg / Barbara Cöllen

red. odp. Bartosz Dudek