1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW

Opinia. Czy NATO może uratować Europę Wschodnią?

Sabina Fati
Sabina Fati
30 czerwca 2022

NATO może chronić swoich wschodnioeuropejskich członków przed rosyjską agresją – ale nie przed ich wewnętrznymi problemami. Te zaś stają się coraz bardziej niebezpieczne.

https://p.dw.com/p/4DTah
Polen Ankunft US-Truppen für Osteuropa
Wojska pod dowództwem USA wzmocnią wschodnią flankę NATOZdjęcie: MACIEJ GOCLON/FOTONEWS/newspix/imago images

14 razy wymieniono Rosję w nowej Koncepcji Strategicznej NATO 2022 – a Chiny 11 razy. Fakt, że niebezpieczny sojusz między Moskwą a Pekinem znalazł się w centrum uwagi, sugeruje istnienie nieuchronnych zagrożeń, o których wiedzą przywódcy NATO, i pokazuje, że potrzebne są pilne działania. Wschodnia flanka zostanie wzmocniona na kilka sposobów:

  1. Polska i Rumunia staną się wektorami sił NATO w Europie Wschodniej;
  2. Wojska będące pod bezpośrednim dowództwem USA zostaną przeniesione do tego regionu w celu powstrzymania Rosji;
  3. NATO będzie kontynuować swoją politykę otwartych drzwi, wskazując Bałkany Zachodnie i Morze Czarne jako „strategicznie ważne”.

Niestabilność polityczna i problemy z lojalnością

Nowa koncepcja strategiczna NATO podkreśla, że Sojusz nie może wykluczyć możliwości ataku na suwerenność i integralność terytorialną sojusznika. Dokument opisuje przepaść, na której krawędzi stoją nie tylko Europejczycy. „Oś zła” wydaje się trudna do zatrzymania: Syria, Korea Północna i Rosja użyły już w swojej najnowszej historii broni chemicznej, Chiny i Iran potajemnie rozwijają zdolności nuklearne, a niebezpieczne podmioty niepaństwowe nadal się zbroją. 

Spanien | NATO Gipfel in Madrid
Szczyt NATO odbył się w MadrycieZdjęcie: Beata Zawrzel/ZUMA/picture alliance

Poza tym przygnębiającym obrazem, opisanym w nowej koncepcji strategicznej NATO, istnieje szereg zagrożeń pochodzących z wnętrza państw Sojuszu. NATO nie wydaje się w tej chwili traktować ich poważnie. Niektóre kraje NATO mają poważne problemy z lojalnością wobec wartości euroatlantyckich, niestabilność polityczna powoduje erozję jedności Sojuszu, a Bałkany uginają się pod ciężarem wynikających z historii frustracji. 

Populizm bardziej niebezpieczny na Wschodzie niż na Zachodzie

Ponadto, o ile NATO może chronić Rumunię i Polskę przed rosyjską agresją, to nie może ich ochronić przed złem, które te kraje mogą same sobie wyrządzić. W obu wschodnich krajach członkowskich UE i NATO sądownictwo jest podporządkowane polityce, ale niedociągnięcia, które zakłócają rządy prawa, są pomijane – z powodu pomocy Rumunii i Polski dla Ukrainy i ukraińskich uchodźców. Węgry wydają się bliższe Rosji niż NATO, Turcja realizuje własną strategię wzrostu wpływów zarówno na Bliskim Wschodzie, jak i na Bałkanach.

Bułgaria stoi na niestabilnej wadze, która wychodzi z równowagi za każdym razem, kiedy Sofia nie skłania się w stronę Moskwy. Słowacja i Czechy nigdy nie obrały nieodwołalnej drogi na Zachód, natomiast Chorwacja ma zarówno biegun władzy, który liczy na Rosję (prezydent), jak i taki, który preferuje Zachód (premier). Bułgaria podkopuje Macedonię Północną, Tirana wciąż marzy o Wielkiej Albanii, a Serbia tasuje karty dla Rosji. Wszystkie te rozdarcia są na korzyść Moskwy: może w tej mętnej wodzie łowić ryby.

W Rumunii premier Nicolae Ciuca, prozachodni generał, jest bezbronny, choć wymiar sprawiedliwości uratował go po plagiacie pracy doktorskiej. Państwo rumuńskie nie tylko staje się paternalistyczne, ale także zmierza w kierunku autokracji: polityka dominuje nad mediami, sądownictwem, niezależnymi agencjami i sądem konstytucyjnym. Model Węgier Viktora Orbana rozprzestrzenia się na inne kraje. Populizm powraca z impetem wszędzie w Europie, ale na Wschodzie zjawisko to jest jeszcze bardziej niebezpieczne niż na Zachodzie, ponieważ instytucje są słabe i niechętne do walki z nim. W tej części kontynentu demokracja była raczej incydentem w historii zdominowanej przez dyktatury i autokracje.

Pytanie brzmi: czy NATO może polegać na krajach, które stopniowo rezygnują z demokratycznych wolności i dławią rządy prawa?

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>

Litwa w podwyższonej gotowości