Odszedł Ludwig Mehlhorn - przyjaciel Polski
3 maja 2011
Polska była obecna w życiu Ludwika Mehlhorna przez ponad 40 lat. Kilka lat temu opowiadał mi, że jako dwudziestolatek do Polski jeździł z konieczności, bo nie było dokąd. Lecz Polska szybko stała się dla niego ważnym punktem odniesienia. W kontaktach z Polską kształtowała się jego postawa moralna i obywatelska. Ludwig Mehlhorn był człowiekiem, który nosił w sobie wolność.
Był opozycjonistą związanym z kręgami kościelnymi. W Polsce utrzymywał kontakty z Klubami Inteligencji Katolickiej. Jeździł tam jako działacz Akcji Znak Pokuty, ruchu środowisk kościelnych w NRD, założonego w roku 1958. Nie tylko torował drogę do pojednania polsko-niemieckiego, ale bezsprzecznie był jednym z jego głównych architektów.
Niemiecki opozycjonista szybko nauczył się polskiego. Dlatego w kręgach enerdowskiej opozycji to on - wspólnie z Wolfgangiem Templinem - zbierał i przekazywał informacje o tym, co działo się w Polsce. Nie było to zadanie proste, ale zaufanie, jakim obaj cieszyli się w kręgach solidarnościowych, ułatwiało im dotarcie do informacji. Organizowano też dla nich przerzuty materiałów z drugiego obiegu z Polski przez Berlin Zachodni. Dzięki Ludwikowi Mehlhornowi środowiska katolickie i ewangelickie, zalążki społeczeństwa obywatelskiego w NRD, miały wyczerpujące informacje o wydarzeniach z Polski. Za swoje zasługi Ludwig Mehlhorn otrzymał „Medal Wdzięczności” (w 30. rocznicę powstania NSZZ Solidarność), a także prestiżową nagrodę tygodnika „Dialog".
Ludwig Mehlhorn pochodził z rodziny robotniczej. Urodził się w 1950 roku. Z wykształcenia był matematykiem. Za odmowę współpracy z bezpieką wyrzucono go w latach 80-tych z pracy. Do działalności opozycyjnej zainspirował go tekst, który w roku 1977 dostał od Jacka Kuronia. Jego treść była dla niego ważna, jak mi powiedział, „w sensie politycznym i egzystencjalnym”. Ludwig Mehlhorn odnalazł w tekście Kuronia skuteczną metodę pokojowej walki z komunizmem, ale i metodę ochrony siebie i innych przed prześladowaniami. Opozycjonista z NRD utrzymał kontakty z grupami „Wolność i Pokój" i ruchem ekologicznym w Polsce. W 1985 roku współtworzył w NRD „Inicjatywę Prawa Człowieka i Pokój”.
Ludwig Mehlhorn twierdził, że i dziś żywy pozostaje duch i ideały polskiej Solidarności roku 1980. „Przydałaby się nam przede wszystkim świadomość, że jesteśmy zdolni solidarnie wziąć sprawy w swoje ręce. Ta postawa jest aktualna także w społeczeństwie hołdującym wartościom neoliberalnym. Dlatego życzę sobie nieustannej obecności dziedzictwa Solidarności i mam nadzieję, że będą do niego nawiązywały i kolejne pokolenia." Niech słowa te będą dla nas przesłaniem.
Barbara Cöllen
Red. odp.: Magdalena Szaniawska-Schwabe