Nowa strategia NATO

Po upadku muru berlińskiego i zakończeniu zimnej wojny trudno było zdefiniować potencjalne zagrożenia dla świata. Brutalnej odpowiedzi na to pytanie dostarczyły jednak wkrótce zamachy bombowe z 11. września 2001. Islamski terroryzm, zwalczanie powstańców i zrujnowane państwa – to nowe hasła międzynarodowej debaty nt. bezpieczeństwa. Dyskusji było już wiele, dotychczas jednak brak bez konkretów – nowej formuły, czy doktryny, o którą w zeszłym roku apelowała Madeleine Albright.

Nowi członkowie

A wyzwań nie brakuje. Od 1999 roku zmienił się nie tylko świat, ale sama struktura NATO, jak podkreśla minister spraw zagranicznych Łotwy Aivis Ronis.

„Wiele państw Europy Wschodniej i Centralnej przystąpiło do sojuszu dopiero w 2004 roku. Nie brali więc udziału w przygotowaniu koncepcji z 1999 roku. Najpierw konieczne więc było wypracowanie w ogóle wspólnej wizji wspólnoty transatlantyckiej, uwzględniającej kwestie bezpieczeństwa i zagrożeń. Ważne doświadczenie, które nowe kraje członkowskie mogły zdobyć dzięki konferencjom i seminariom”.

Stare i nowe zagrożenia

Aspekty historyczne, jak i geopolityczne (bliskość Rosji) sprawiają, że kraje Europy Wschodniej i Centralnej inaczej niż „starzy” członkowie Sojuszu postrzegają kwestie zagrożeń.

„Strategia musi uwzględniać zarówno zagrożenie, jakie określają państwa wschodnioeuropejskie, jak i interesy takich krajów jak Anglia czy Francja, które wraz z USA są przede wszystkim zainteresowane zaangażowaniem NATO poza strefą NATO”, powiedział Fred Tanner, dyrektor Centrum Polityki Bezpieczeństwa w Genewie.

Eksperci są zgodni: Strategia NATO powinna łączyć elementy obrony klasycznej krajów członkowskich, jak i takie, które umożliwią zapewnienie bezpieczeństwa poza strefą NATO.

Kraje członkowskie NATO różnią się w ocenie stopnia zagrożenia. Rozbieżności pojawiają się nie tylko pomiędzy starymi i nowymi członkami, ale także między krajami europejskimi a USA. Podczas kiedy Washington główną rolę dla NATO widzi w zwalczaniu terroryzmu, pozostałe kraje są sceptyczne co do globalnego zaangażowania Sojuszu.

Konieczna elastyczność

„Strategia musi być elastyczna”, podkreśla genewski ekspert Fred Tanner. „Osiągnięcie gotowości na różne operacje jest dużo prostsze na papierze niż w rzeczywistości. Zwłaszcza w czasach kryzysów budżetowych” - przestrzega.

Mimo to nie sposób zrezygnować z NATO. Trzeba tylko szybko stawić czoła nowym wyzwaniom. Dobrym początkiem może więc być przekonujący projekt nowej strategii grona ekspertów.

Autor: Magdalena Dercz

Red. odp.: Agnieszka Rycicka