Józef Piłsudski w niemieckich więzieniach
Projekt Porta Polonica, portalu dokumentującego polskie ślady w Niemczech, o miejscach pobytu Józefa Piłsudskiego w niemieckich więzieniach
Józef Piłsudski w magdeburskiej cytadeli
Józef Piłsudski z szefem sztabu płk. Kazimierzem Sosnkowskim (w cywilu) na spacerze w okresie internowania w twierdzy w Magdeburgu. Niemcy aresztowali Piłsudskiego i Sosnkowskiego pod koniec lipca 1917 r. w Warszawie. Stamtąd przewieziono ich okrężną drogą przez Poznań do więzienia w Gdańsku, a potem do więzienia w Spandau - dzisiejszej dzielnicy Berlina.
Piłsudski i Sosnkowski w Wesel
Do cytadeli Wesel przywieziono Piłsudskiego i Sosnkowskiego 6 sierpnia. Warunki w tym więzieniu, gdzie przebywali do końca 1917 r., były lepsze niż w Szpandawie. Ws. przetrzymywania Piłsudskiego, który nie został skazany na więzienie, zaprotestował ówczesny komendant cytadeli. Po latach Piłsudski przekazał mu pozdrowienia przez ówczesnego szefa niemieckiej dyplomacji Gustawa Stresemanna.
Piłsudski w Magdeburgu
Do tego domu w cytadeli magdeburskiej przewieziono Piłsudskiego po ponad dwóch tygodniach pobytu w więzieniu w cytadeli w Wesel nad Renem w pobliżu granicy z Holandią. Jak informuje portal Porta Polonica, jego odesłanie do Magdeburga przyspieszyć mieli demonstranci, Polacy pracujący w okolicy Wesel, którzy domagali się uwolnienia Piłsudskiego.
Dom pobytu Piłsudskiego dla Polski
Piłsudskiemu i Sosnkowskiemu nie zarzucano konkretnie czynów karalnych. Bano się jedynie o zakłócenie spokoju i wojskowe bezpieczeństwo w Generalnym Gubernatorstwie ze strony kierowanego przez Piłsudskiego tajnego wojskowego związku POW. Piłsudskiego uważano pod względem politycznym za jedną z najwybitniejszych polskich osobowości. Dom, w którym był internowany podarowano Polakom.
Przygotowanie do transportu do Polski
W tym drewnianym domu, na pierwszym piętrze Piłsudski zamieszkał 23 sierpnia 1917 r. W liście do rodziny opisywał, jak spędza czas na czytaniu, pisaniu, rozmyślaniu, grze w szachy, kładzeniu pasjansów, piciu herbaty, spacerach. W 1918 r. dostawał przepustki do miasta, dokąd chadzał do lekarza, gdyż cierpiał na bóle serca i reumatyzm. Uskarżał się też na izolację i bezczynność.
Plan twierdzy w Magdeburgu
Dzięki dokumentom odnalezionym przez portal Porta Polonica, znane jest miejsce uwięzienia Piłsudskiego - oznaczono je kółkiem. Pod koniec sierpnia 1918 r. władze niemieckie postanowiły przenieść do twierdzy także K. Sosnkowskiego, którego przetrzymywano w więzieniu wojskowym. Jak wspominał, razem z Piłsudskim spędzali czas na grze w szachy, spacerach i dyskusjach. Zwolniono ich 8 listopada.
Na śniadanie w drodze do Berlina
Piłsudskiego poproszono przed uwolnieniem, aby podpisał pismo, w którym miał zadeklarować, że nie uczyni po powrocie do Polski nic przeciwko Niemcom. Piłsudski odmówił, mimo postawy przychylnej wobec Niemców. Jednak zwolniono go i Sosnkowskiego. Starano się ich szybko przewieźć do Berlina i do Polski. Na zdjęciu miasteczko Genthin, gdzie w drodze z Magdeburga zatrzymano się na śniadanie.
Niemiecki dar dla Polaków
W 1937 roku tym dokumentem przekazano na ręce Federacji Związków Obrońców Ojczyzny dom, w którym więziony był Józef Piłsudski na terenie cytadeli w Magdeburgu. Dom z Magdeburga stanął na terenie parku belwederskiego w Warszawie.
Dom z Magdeburga w Łazienkach
Dom, w którym internowano w Magdeburgu Józefa Piłsudskiego nie został zniszczony w czasie II wojny światowej. Stał w warszawskich łazienkach do końca wojny. Po wojnie zburzyli go komuniści. Porta Polonica poszukuje informacji, które zamkną tę historę i wyjaśnią w którym roku, kto podjął decyzję o rozebraniu tego budynku.
Józef Piłsudcki powraca!
Ulotka informująca o powrocie Komendanta wojsk polskich do Warszawy 10 listopada 1918 r. i wzywająca do przyjścia na Dworzec Wileński. Dzień później Piłsudski przejął od Rady Regencyjnej władzę zwierzchnią nad wojskiem. 12 listopada poinformował w oświadczeniu, że Rada zwróciła się do niego z prośbą o utworzenie rządu narodowego.
Teren twierdzy w Magdeburgu dzisiaj
Cytatela w Magdeburgu została prawie całkowicie wyburzona. Zachował się tam tylko ten budynek z wypalonej cegły z graffiti 1.FCM (FC Magdeburg) - jedynej drużyny piłkarskiej w NRD niefinansowanej przez reżim SED, która nawet zdobyła Puchar Europy.