Design: nagroda dla polskiej projektantki
23 maja 2021
Konkurs Design Educates jest skierowany do uczestników z całego świata, ale jego pomysł narodził się w Niemczech; zainicjował go ceniony niemiecki architekt i projektant Peter Kuczia.
Edukacyjna rola designu
Peter Kuczia podkreśla, opowiadając o idei konkursu, że na świecie istnieje wiele konkursów architektonicznych i projektowych, ale Design Educates ma „iść krok dalej”; nie skupiać się tylko na stronie estetycznej i technicznej projektu, ale na „prawdziwych wartościach dodanych o długotrwałych skutkach, uwzględniających coraz większą złożoność życia codziennego, teraz i w przyszłości”. „Design Educates Awards” więc wyłania, pokazuje światu i promuje najlepsze pomysły oraz realizacje w zakresie architektury i projektowania użytkowego, które mają moc edukacyjną.
„Sztuki wizualne i, co może jest jeszcze bardziej oczywiste, język od dawna wpływają na społeczeństwo, a nawet na politykę. Lecz także design i architektura, choć to dyscypliny w sumie dyskretniejsze, potrafią nieść komunikat. W rzeczywistości mają niewątpliwy wpływ na to, jak wszyscy razem żyjemy – na to ‘jak' oraz ‘gdzie'. Bezpośrednio uświadamiają szersze kwestie społeczne i dlatego mają skutek edukacyjny. Konkurs ‘Design Educates' uznaje nawet subtelniejsze formy komunikacji artystycznej, które mimo to mogą zmienić zachowania, a przez to – świat; nawet jeśli ta zmiana jest cicha i stopniowa” – wyjaśnia inicjator konkursu w eseju poświęconym nagrodzie.
Jury każdego roku jest złożone z uznanych postaci świata architektury i designu. Wśród członków gremium, obok pomysłodawcy Petera Kuczi, są między innymi Toyo Ito (laureat architektonicznego Oskara, czyli Nagrody Pritzkera), pracujący w Niemczech wybitni projektanci Hella Jongerius i Konstantin Grcic czy architekt słynnych kolońskich budynków-dźwigów („Kranhäuser”) nad Renem, Hadi Tehrani.
Projekty oceniane są w takich kategoriach jak: architektura, wzornictwo produktowe, projektowanie uniwersalne, projektowanie responsywne, wschodzące talenty oraz wybór sponsora konkursu. Dotychczas w konkursie łącznie wzięło udział ponad 500 uczestników ze 176 miast, 35 krajów i 5 kontynentów, wyłoniono 80 laureatów, w tym – z Polski. W ubiegłym roku jedną z nagród w kategorii "Wzornictwo produktowe" przyznano za edukacyjne klocki architektoniczne „Archizo” (proj. Marta Nowacka). W tym roku zaś wyróżnienie otrzymała Aleksandra Kujawska.
Wyróżniony polski projekt
Aleksandra Kujawska, projektantka i rzeźbiarka, jest absolwentką Wydziału Ceramiki i Szkła Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu (magisterium w Pracowni Szkła Użytkowego prof. Kazimierza Pawlaka, studia podyplomowe – Szkło w architekturze, specjalizacja witraż w pracowni prof. Ryszarda Więckowskiego). Obecnie jest doktorantką Katedry Szkła ASP we Wrocławiu w pracowni wzornictwa prof. Beaty Mak-Soboty. Ma za sobą również stypendia i dotacje – od Ministerstwa Kultury i Sztuki, Instytutu Adama Mickiewicza, a także amerykańskie Urban Glass oraz Pilchuck Glass School.
Opowiadając o swoich projektach podkreśla, że koncentruje się na relacjach człowieka z przyrodą oraz szuka „obszarów ludzkich pragnień, emocji związanych z utratą tych relacji i tęsknotą za nimi”. Przykładem tych poszukiwań jest właśnie nagrodzony w konkursie „Design Educates” projekt „The Glass Garden” (kategoria „Wzornictwo produktowe”). Ten „szklany ogród” to kawałek natury umieszczony w ręcznie formowanym, szlifowanym i polerowanym obiekcie ze szkła kryształowego. Jego organiczny kształt przywodzi na myśl wielką (dł. 40 cm / wys. 25 cm), leżącą kroplę.
„Miejskie rolnictwo, ogrodnictwo – szklany ogród jest odpowiedzią na tęsknotę żyjącego w mieście człowieka za kontaktem z naturą. Fenomen ten przejawia się w tworzeniu miejskich lub przydomowych miejsc na uprawę ziół i warzyw” – brzmi opis obiektu na liście laureatów.
Wyróżnienie „Design Educates” nie jest pierwszym przyznanym polskiej projektantce. Na przykład w tym roku również odniosła sukces podczas Łódź Design Festival, gdzie w plebiscycie „must have 2021” (najlepsze polskie wdrożenia pochodzące od polskich projektantów i producentów) nagrodzono jej kolekcję szklanych obiektów dekoracyjnych „Zabawki”. Ponadto jako jedyna będzie reprezentować Polskę podczas tegorocznego międzynarodowego biennale i festiwalu szkła w Luksemburgu.
Lista nagród oraz wystaw, na których pokazano prace Aleksandry Kujawskiej jest długa: Polska, Niemcy, Włochy, Wielka Brytania, Francja… Ostatnio jej prace zauważyła jedna z najbardziej prestiżowych instytucji w świecie szkła, czyli amerykańskie Corning Museum of Glass.
Warto dodać, że wyróżniony w konkursie „Design Educates” projekt „The Glass Garden” został wcześniej pokazany między innymi w roku 2015 podczas Expo w Mediolanie, a rok później – włączony do stałej kolekcji polskiego szkła współczesnego Muzeum Karkonoskiego. Prace Aleksandry Kujawskiej znajdują się także w zbiorach Muzeum Technik Ceramicznych w Kole oraz w Galerii Wzornictwa Polskiego w warszawskim Muzeum Narodowym.