Deklaracja europarlamentarzystów w sprawie jaskiń

Autorami deklaracji pisemnej numer 66 w sprawie ochrony jaskiń i obszarów krasowych w całej Europie, jako dziedzictwa kultury, przyrody i środowiska naturalnego są europarlamentarzyści: Saba Sandor Tabajdi z Węgier, Mikel Irujo Amezaga z Hiszpanii i Rebecca Harms z Niemiec.

–„Jaskinie nie znają granic i nie są przez nikogo chronione, dlatego Unia Europejska musi zatroszczyć się także o to, co znajduje się pod powierzchnią ziemi”- przekonuje Barbara Vogel. Przewodnicząca niemieckiego Speleoklubu ze speleologami, klimatologami i geologami z krajów unijnych brała udział w akcji informacyjnej w Brukseli. Zabiegali oni o poparcie dla deklaracji, która 6 grudnia ma być przedłożona w Parlamencie Europejskim.

Co zagraża jaskiniom?

W pierwszej kolejności to, co zagraża na powierzchni ziemi, czyli przemysł – wyjaśnia Kasia Biernacka ze Speleoklubu Warszawskiego.

-"W tej chwili jest wiele takich miejsc w Europie, gdzie przy jaskiniach odkrywa się cenne złoża, które trzeba eksploatować. I jaskinia, która jest obok, po prostu zostaje zniszczona. Jaskinie są zalewane np. w miejscach, gdzie buduje się tunele kolejowe. To się zdarzyło w Niemczech. Są zalewane hektolitrami betonu, mimo, że są to unikalne w skali światowej jaskinie z pięknymi naciekami”- opowiada Kasia, która każdą wolną chwilę spędza ze swoim partnerem na eksploracji jaskiń na całym świecie.

W jaskiniach badania prowadzi Christiane Grebe, która kieruje Komisją Ochrony Jaskiń przy Federacji Speleoklubów. W krajach Unii Europejskiej jest ich ponad 50 tysięcy. Jaskinie są cennymi archiwami dla badań naukowych. Są też ważnym źródłem naszego zapatrzenia w wodę. Około 25% wody pitnej na całym świecie pochodzi z terenów krasowych.

-"Powinniśmy to mieć zawsze na uwadze. Jestem z zawodu klimatologiem, dlatego mogę potwierdzić, że zmiany klimatyczne na powierzchni ziemi, występują też w jaskiniach. Skutki globalnego ocieplenia obserwujemy nie tylko na lodowcach, ale i w jaskiniach lodowych. I, żeby je chronić, musimy zadbać o ich eksplorację i badania przez specjalistów”- mówi Christiane Grebe.

Informacje o zmianach klimatycznych zachodzących na Ziemi geolodzy i klimatolodzy odczytują z nacieków jaskiniowych.

–„W tych naciekach można zobaczyć, jak zmieniał się klimat na ziemi. To jest namacalny ślad. Bada się stalaktyty, stalagmity, których grubość przyrastała w zależności od tego, jak wyglądał klimat na powierzchni”– to jest wartość naukowa jaskiń mówi Katarzyna Biernacka.

Archiwa naszej cywilizacji

W jaskiniach żyje też wiele gatunków nietoperzy i innych zwierząt niespotykanych gdzie indziej na świecie.

-"Są to gatunki, które czasem wykształciły się w jaskiniach. Są to ryby i płazy, które nie mają oczu czy żadnego barwnika . Bardzo wiele owadów, różnych mikro stworzeń. Tak, że jest to ważne dla całego ekosystemu, żeby je chronić”- opowiada Kasia.

Jaskinie to także archiwum historii naszej cywilizacji– podkreśla Christiane Grebe. -„Na powierzchni ziemi te ślady zostały już dawno zatarte. Ale w jaskiniach można jeszcze znaleźć świadectwa osadnictwa prehistorycznego jak np. paleniska, malowidła i ryty naskalne. Mamy jeszcze szansę, żeby spojrzeć na historię ludzkości 40 000 lat wstecz. Jest to przecież część naszego dziedzictwa kulturowego"- zaznacza.

Christiane Grebe mówi, że objęcie ochroną jaskiń i ich otoczenia pozwoli na pozyskiwanie finansów na ich badania z funduszy unijnych.

–„Dotychczas trudno było badania jaskiń zaszeregować w jednym obszarze. Zaangażowani są w nie przecież archeolodzy, klimatolodzy, hydrolodzy, biolodzy i naukowcy z wielu innych dziedzin. I jeśli nie zdobędziemy na te badania środków finansowych, to zaprzepaścimy wiele cennych informacji, które znajdują się pod powierzchnią ziemi, informacji, o których nawet jeszcze nie mamy pojęcia”- ostrzega.

Federacja Speleoklubów krajów Unii Europejskiej dąży nie tylko do powstania regulacji prawnych lub dyrektywy związanej z ochroną jaskiń i obszarów krasowych na poziomie Unii Europejskiej. Chce także współpracować z Komisją Europejską.

–„Posiadamy ważne informacje o środowisku naturalnym, o klimacie i o zaopatrzeniu w wodę w Unii Europejskiej, ale były one dotychczas niestety ignorowane”– ubolewa Christiane Grebe i dodaje, że unijne dyskusje o zapobieganiu zmianom klimatycznym i biologicznej różnorodności sprzyjają postulatom zawartym w deklaracji o ochronie jaskiń i obszarów krasowych.