Czy królowa Szwecji jest córką nazisty?

Królowa Sylwia cieszyła się dotąd w Szwecji dużą sympatią. Zaczęła ją tracić, gdy usiłowała bronić motywów wstąpienia ojca Walthera Sommerlatha do NSDAP. 67-letnia małżonka króla Szwecji Gustawa XVI w udzielonym w 2010 roku wywiadzie nie widziała nic uwłaczającego w członkostwie ojca w partii nazistów oraz w jego działalności gospodarczej. Jej wypowiedzi spotkały się z ostrą krytyką.

Poparł Niemcy i wstąpił do NSDAP

Urodzona w 1943 roku w Heidelbergu i wychowana w Brazylii królowa jeszcze nie tak dawno publicznie stawała w obronie ojca: w telewizji TV4 tak oto skomentowała powody jego wstąpienia do NSDAP: "Człowiek powinien podejść do tego z psychologicznego punktu widzenia: Niemcy nagle powstały z popiołów. I ta radość, że znowu mają ojczyznę. Dlatego mój ojciec poparł Niemcy i został członkiem partii".

Walther Sommerlath, mieszkający wtedy w brazylijskim Sao Paulo wstąpił do zagranicznego odpowiednika NSDAP. W 1938 roku wrócił z rodziną do Niemiec. Rok później przejął w Berlinie fabrykę. W kontrowersyjnym wywiadzie królowa Sylwia powiedziała, że jej ojciec produkował tam sprzęt elektryczny jak modele kolejek elektrycznych oraz suszarki do włosów. W czasie wojny zmuszono go do dostarczania membran do masek gazowych przeznaczonych dla obrony cywilnej. Dalej szwedzka monarchini wyjaśniła: "Przecież to była machina, czy nie? On nie był aktywny politycznie, ani też nie był żołnierzem. (...) Gdyby człowiek próbował przeciwko temu oponować, miałby przeciwko sobie całą tę machinę".

Kierował fabryką odebraną Żydowi

Tymczasem w telewizyjnym filmie dokumentalnym "Kalla fakta" (Gołe fakty) jego autorzy donosili w listopadzie 2010 roku, że Walther Sommerlath przejął w 1939 roku berliński zakład metalurgiczny po Efimie Wechslerze, wywłaszczonym i prześladowanym Żydzie. Według kartotek urzędowych Federalnego archiwum w Berlinie, Sommerlath produkował tam sprzęt wojenny dla niemieckiej obrony przeciwlotniczej (Luftabwehr), w tym pojazdy, sprzęt optyczny i noktowizory.

Bolesne porównanie z Adolfem Eichmannem

Niemiecki publicysta Rafael Seligmann powiedział w filmie "Kalla fakta" : "Jeśli szwedzka królowa używa w 2010 roku argumentu, jakiego przed 49 laty użył w sali sądowej w Izraelu Adolf Eichmann, to jest to ubolewania godne". Eichmann należał do panteonu nazistowskich zbrodniarzy i był odpowiedzialny za deportację i zagładę Żydów. Został skazany na śmierć. Wyrok wykonano w 1962 roku.

Po emisji filmu królowa Sylwia skarżyła się, że postawiono ją na równi z Eichmannem. Głos zabrał też brat królowej Ralf de Toledo Sommerlath (72). Rodzina jest "wstrząśnięta" - powiedział agencji dpa. "Oczywiście" że po filmie rozmawiał z siostrą. O jej reakcji powiedział: "Chyba każdy może sobie to wyobrazić, że wtedy wszyscy byliśmy dziećmi albo nie było nas jeszcze na świecie".

Gazeta Dagens Nyheter stwierdziła: "W jej ojczyźnie, Niemczech, takie spojrzenie na narodowy socjalizm byłoby absolutnie nie do przyjęcia. Po tego typu wypowiedziach demokratycznie wybrana głowa państwa musiałaby prawdopodobnie ustąpić".

Teraz historycy przyjrzą się roli Walthera Sommerlatha

Nie mając wyboru królowa Sylwia zdecydowała się zlecić historykom zbadanie roli, jaką jej zmarły w 1990 roku ojciec odgrywał w czasach nazizmu i prześladowań Żydów. Poinformował o tym rzecznik dworu królewskiego Bertil Ternert. Dodał, że "królowa pragnie z pomocą kontaktów jakimi dysponuje w Niemczech i Brazylii wyjaśnić niektóre otwarte kwestie" dotyczące jej ojca.

dpa, dapd, Spiegel Online / Iwona D. Metzner

Red. odp.: Barbara Coellen