"Czekamy na mądrą decyzję rządu"

Na pytanie Spiegla, czy widzi on jakieś rozwiązanie sporu wokół Eriki Steinbach, która z ramienia Związku Wypędzonych ma prawo wejść w skład rady naukowej fundacji, prof. Kittel twierdzi, że fundacja czeka na mądrą decyzję polityków. "Decyzja ta powinna zostać podjęta jak najszybciej. Ustawa określa, kto powołuje członków rady fundacji, a jest to gabinet rządowy. Trzeba pogodzić się z tym rozwiązaniem, niezależnie od tego, jakie trudności zaistniały na przedpolu całego przedsięwzięcia."

Zdaniem prezesa debata wokół Eriki Steinbach nie sprzyja pracy fundacji w czasie, kiedy ta dopiero zaczyna się rozwijać. "Z tego względu w czasie ostatnich miesięcy szczególnie rozwijaliśmy działania wewnętrzne. Powołaliśmy radę ekspertów naukowych, do której weszli także eksperci z Polski, Węgier i Czech. Zatrudnimy kuratorów, którzy wraz ze mną stworzą koncepcje wystaw. W roku 2010 chcemy już zacząć organizować imprezy na temat ucieczek i wypędzeń" - mówi prof. Kittel.

Zagraniczni eksperci

Na stwierdzenie dziennikarza Spiegla, że polski historyk, prof. Tomasz Szarota wycofał się z rady ekspertów i krytykował koncepcję i skład gremiów fundacji, jej prezes odparł, że wycofanie się prof. Szaroty uważa za dość dziwny krok. "Krytykowana przez niego koncepcja zupełnie nie uległa zmianie od czerwca, czyli od czasu, kiedy profesor zgodził się zasiąść w radzie. Także skład gremiów zasadniczo pozostał niezmieniony. Fundacja w dalszym ciągu jest zainteresowana tym, aby jakiś polski historyk wszedł w skład tego międzynarodowego gremium doradczego."

Na pytanie, czy w wypadku wycofania się z rady przedstawicieli Związku Wypędzonych projekt mógłby spalić na panewce, Manfred Kittel stwierdził, że jest to właściwie niemożliwe, ponieważ prace są już bardzo zaawansowane. "Jeżeli miejsce przysługujące pani Steinbach zostałoby nieobsadzone, od strony prawnej nie krępowałoby to działania rady. W radzie fundacji zasiadają osoby z różnych kręgów społeczeństwa, o różnej orientacji politycznej i światopoglądzie. Ale niedobrze byłoby forsować ten projekt wbrew organizacjom zrzeszających wypędzonych."

Spiegel zwrócił się także z pytaniem, czy możliwe jest, że fundacji przyznane mogłyby zostać dodatkowe środki w zamian za rezygnację Eriki Steinbach z miejsca w radzie. Prof. Kittel nie chce jednak uczestniczyć w tego rodzaju spekulacjach. "Dyrektor każdej placówki byłby zadowolony, gdyby placówka mogła otrzymać dodatkowe środki. Centrum przeciwko Wypędzeniom jest ważne dla kultury pamięci w Republice Federalnej"- podkreślił.

Na uwagę, że Polacy i inni mieszkańcy Europy wschodniej obawiają się, iż mogłaby nastąpić relatywizacja niemieckiej winy, kiedy centrum dokumentacji wypędzeń zlokalizowane zostałoby w zbyt dużej bliskości Miejsca Pamięci Ofiar Holocaustu, prof. Kittel odparł, że fundacja w swej działalności próbuje uwzględnić obawy krajów sąsiedzkich. "Przyszłe centrum dokumentacji nie przeinacza historii i nie zaciera historycznych przyczyn i uwarunkowań. Nic nie ulega relatywizacji. Planowana stała ekspozycja ma tematyzować wydarzenia w całej Europie. Oprócz tego planowane są czasowe wystawy na temat ucieczek i wysiedleń na całym świecie."

Der Spiegel Nr. 53 / 28.12.09

Manfred Kittel (47 lat) jest profesorem Historii Nowej i Najnowszej na Uniwersytecie w Ratyzbonie. W lipcu 2009 roku mianowany został prezesem fundacji "Ucieczka, Wypędzenia, Pojednanie", która organizować ma stworzenie Centrum przeciwko Wypędzeniom.

oprac. Małgorzata Matzke

red.odp.: Elżbieta Stasik / du