Bilans wielkiej koalicji

Gerhard Schröder, po którym Angela Merkel przejęła urząd kanclerski, poirytowany, podniesionym głosem powiedział pięć lat temu w jej stronę w dyskusji telewizyjnej po ogłoszeniu wyników wyborczych, że chyba nie myśli serio, że socjaldemokraci kiedykolwiek zaakceptują rząd pod jej przewodnictwem. Stało się inaczej. Wielka koalicja zwana „czarno-czerwoną” nie tylko powstała, ale przetrwała do końca kadencji. Jej dokonania pochwalił niedawno nawet wycofujący się z życia politycznego szef klubu socjaldemokratów, Peter Struck: - „To, co wielka koalicja osiągnęła, jest godne podziwu” chwalił.

Zwarte szeregi - dylemat opozycji

Do samego końca partie CDU/CSU i SPD demonstrowały zwartość szeregów. Nie zważając na trwającą kampanię wyborczą uchwaliły trudną ustawę podyktowaną orzeczeniem Federalnego Trybunału Konstytucyjnego, która ma wzmocnić pozycję Niemiec wewnątrz UE.

W komisji budżetowej obie partie bezpardonowo potraktowały opozycję, która chciała politycznie obciążyć minister zdrowia, Ullę Schmidt (SPD) za korzystanie z samochodu służbowego do celów prywatnych, a ministra gospodarki (CSU) za sprzeniewierzanie środków publicznych na doradców pozarządowych. Lecz Jürgen Koppelin z opozycyjnej FDP przyznaje z rezygnacją: -„ Nie jesteśmy w stanie przebić się przez ten zwarty szereg. Prawdopodobnie w łonie koalicji przyjęto zasadę: ‘Jeśli uderzysz w mojego ministra Guttenberga, to ci oddam, uderzając w twoją minister Schmidt.”

Mało kto wierzył w to, że czarno-czerwony rząd koalicyjny przetrwa do końca kadencji. Ale ten sojusz z rozsądku radził sobie nieźle i sprawdził się najlepiej w czasie kryzysu bankowego, do którego zresztą sam się przyłożył, wyrażając zgodę na tzw. projekty innowacyjne obarczone dużym ryzykiem. Pochwały za podjęte działania wielka koalicja rządowa otrzymała nawet od eksperta finansowego; byłego szefa Międzynarodowego Funduszu Walutowego, obecnego prezydenta Niemiec, Horsta Köhlera.

Pokaźne dokonania ponad podziałami

CDU/CSU i SPD udało się przełamać i stworzyć płaszczyznę współpracy ponad politycznymi podziałami. 75 procent głosów w Bundestagu pozwoliło rządowi wielkiej koalicji na uchwalenie programów pobudzenia koniunktury, pakietu ratunkowego dla sektora bankowego, ustawowej zmiany regulacji wynagrodzeń menedżerów, a nawet upaństwowienie jednego z banków nieruchomości.

Ale oprócz tego rząd koalicyjny cierpiał, gdyż każda z partii zabiegała o to, żeby dobrze wypaść w następnych wyborach. Wystąpienia Angeli Merkel na parkiecie międzynarodowym, które wywołują podziw, złościły socjaldemokratów, którzy dostrzegali w tym zagrożenie dla oceny ich kompetencji w polityce zagranicznej. I była też cała masa dysonansów, których źródłem była zazdrość z sukcesów innych, przepychanki o władzę i kompetencje oraz błędy personalne, a takim był na pewno wybór ministra gospodarki Michaela Glosa (CSU).

Największe reformy i sukcesy

Najpokaźniejsze dokonanie koalicji rządowej, reforma niemieckiej służby zdrowia, została wprawdzie pro forma sfinalizowana, ale nie powiodło się stworzenie solidnego systemu finansowania kas chorych. Przesunięta została także na później konieczna reforma podatkowa, co irytuje szczególnie lidera liberałów, Guido Westerwelle. Sarkastycznie nazwał pięć miliardów euro, przeznaczone na premię za złomowanie starych aut, największym sukcesem czarno-czerwonej koalicji.

Pomniejszanie sukcesów wielkiej koalicji rządowej to typowe działanie opozycji, ponieważ w rzeczywistości udało się CDU/CSU i SPD zdziałać bardzo dużo także z myślą o przyszłości.

W sferze polityki rodzinnej na przykład wprowadzono becikowe dla każdego z rodziców i rozbudowano system opieki nad dziećmi. Zadbano o lepszą integracją imigrantów, o dialog religijny z muzułmanami i większą ochronę bezpieczeństwa publicznego – to wszystko jest dziełem CDU. Socjaldemokraci natomiast są pomysłodawcami emerytury w wieku 67 lat, a także minimalnych stawek godzinowych w różnych branżach.

Z kim nowy mariaż?

Bilans wielkiej koalicji rządowej jest lepszy, niż opinia o niej. Lecz kontynuowania tego mariażu z rozsądku nie chce żadna ze stron. Angela Merkel uważa, że koalicja CDU/CSU z FDP pozwoli Niemcy wyciągnąć z kryzysu: -„To najlepiej udałoby się nam z FDP, niż z wielką koalicją. Dlatego powinniśmy zmienić rząd, co nie znaczy, że wielka koalicja źle pracowała.”

Wspólne rządzenie z socjaldemokratami przez cztery lata było korzystne dla chadeckiej kanclerz. We wszystkich demoskopach wyprzedza swego konkurenta, kandydata socjaldemokratów. Wygląda na to, że jej reelekcja na kanclerza jest pewna, pytanie tylko, jakiej koalicji będzie szefowała przez następne cztery lata.

jv/coe

red.odp.: Iwona Metzner