Alergia na orzeszki ziemne. Można jej zapobiegać
9 lipca 2022
Do pokarmów, które wywołują alergię często zaliczamy jaja kurze, krowie mleko, pszenicę, ryby, niektóre warzywa i owoce oraz właśnie orzechy. Orzeszki ziemne są jedną z najczęstszych przyczyn alergii pokarmowej, która najczęściej objawia się już w dzieciństwie.
I to właśnie orzeszki ziemne, a więc także i masło orzechowe, wywołują u niektórych osób szczególnie kłopotliwe reakcje, od łagodnych, aż po ostre stany, które stanowią zagrażenie dla życia.
Alergia na orzechy często dotyka drogi oddechowe. Możliwe jest pojawienie się uczucia ucisku w gardle, kaszel, częste kichanie, a nawet ataki astmy. Również nudności, wymioty lub biegunka znajdują się wśród możliwych reakcji alergicznych na orzeszki ziemne, podobnie jak stany zapalne lub zaczerwienienie skóry.
Do najgorszych reakcji należy wstrząs anafilaktyczny. W bardzo krótkim czasie może dojść do problemów z oddychaniem, zatrzymania krążenia i niewydolności narządów. Lekarz wtedy natychmiast podaje adrenalinę, która ułatwia oddychanie i zmniejsza obrzęk skóry, na przykład w okolicy gardła. Adrenalina wspomaga również ogólne krążenie krwi. Wszystko to może prowadzić do uratowania życia.
Wpływ na układ odpornościowy
Ponieważ orzeszki ziemne prowadzą do tak silnej alergii, naukowcy wielokrotnie przeprowadzali badania w tym zakresie. Część z nich koncentruje się na pytaniu, jak zapobiegać rozwojowi alergii u małych dzieci. Wyniki najnowszych badań zostały opublikowane w czerwcu br. w czasopiśmie naukowym „The Lancet”. Przeprowadzili je m.in. badacze z Uniwersytetu w Oslo i Instytutu Karolinska w Sztokholmie.
Niemowlętom od trzeciego miesiąca życia podawano drobne ilości masła orzechowego. Dzieci te miały następnie znacznie niższe ryzyko rozwoju alergii na orzeszki ziemne w wieku trzech lat w porównaniu z grupą kontrolną. Dla nich ryzyko wynosiło 0,7 proc. W grupie, która otrzymała placebo, ryzyko było prawie trzykrotnie wyższe i wynosiło 2,0 proc.
Wnioski badania wskazują, że bardzo małe dzieci powinny jak najwcześniej otrzymywać pokarmy, które mogą wywoływać alergie. Badanie potwierdza więc hipotezę, która pojawiła się już we wcześniejszych badaniach, a mianowicie, że wczesne i regularne wprowadzanie pokarmów wywołujących alergię w niewielkich ilościach może znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia alergii w późniejszych latach.
Powszechna alergia na orzeszki ziemne
Alergia na orzeszki ziemne jest najczęstszą alergią pokarmową u dzieci. Obecnie dotyczy około 0,8 – 3 proc. dzieci i 0,6 – 0,8 proc. dorosłych, głównie w USA, Kanadzie, Anglii i Australii.
Mimo że w samych Niemczech prawie co trzecia osoba ma alergię na różne substancje, tylko ok. 20 proc. cierpi na alergie pokarmowe. Alergia na orzeszki ziemne jest najczęstszą alergią pokarmową wśród dzieci.
Nadmierna higiena
Naukowcy od dawna wychodzą z założenia, że wiele alergii wynika w dużej mierze z naszej przesadnej higieny. Wielokrotnie dochodzono do wniosków, że dzieci, które wychowują się na wsi, znacznie rzadziej mają alergie. Ich organizmy już w młodym wieku mają kontakt z różnymi patogenami, przed którymi muszą nauczyć się bronić.
W wielu badaniach naukowcy stwierdzili, że pewną rolę może odgrywać spędzanie czasu w oborach dla krów i picie surowego mleka krowiego i wydaje się, że mikroorganizmy takie jak grzyby czy bakterie mogą nawet chronić małe dzieci przed alergią.
Zgodnie z tzw. hipotezą higieniczną, nadmierna higiena może prowadzić do tego, że układ odpornościowy nie jest wystarczająco pobudzany, ponieważ nie musi intensywnie zmagać się z różnego rodzaju czynnikami zakaźnymi. Trzeba jednak zauważyć, że środowisko i warunki panujące na wsi są w mieście niemożliwe do odtworzenia.
Alergia pokarmowa i nietolerancja pokarmowa to nie to samo
Alergia pokarmowa to immunologiczna reakcja obronna naszego organizmu. Nietolerancja pokarmowa to coś innego. Tutaj układ odpornościowy nie bierze udziału w reakcjach organizmu. W dużo większym stopniu organizm nie jest w ogóle w stanie wchłonąć lub przetworzyć pewnych pokarmów. Objawy nietolerancji nie pojawiają się zazwyczaj wprost po jedzeniu lub piciu, tylko często dopiero po kilku godzinach.
Najczęściej spotykane nietolerancje pokarmowe to te na laktozę, gluten, fruktozę i histaminę. Objawy to zazwyczaj wzdęcia, zgaga, biegunka lub skurcze brzucha. Do innych objawów należą bóle i zawroty głowy oraz wysypka skórna.
Śladowe ilości orzeszków ziemnych
Alergia na orzeszki ziemne jest nieuleczalna. Osobom z alergią przyda się większa świadomość, ponieważ nie jest to tylko kwestia niejedzenia orzeszków ziemnych lub unikania masła orzechowego. Nawet „śladowe ilości orzeszków ziemnych” mogą być obecne w żywności, w której niekoniecznie się ich spodziewamy.
Dotyczy to każdego rodzaju lodów, zarówno waniliowych, truskawkowych, jak i czekoladowych. Dotyczy to również płatków kukurydzianych i różnego rodzaju musli, choć oczywiście chodzić może o bardzo niewielkie ilości orzeszków. Wystarczy, że produkcja różnych artykułów spożywczych odbywa się za pomocą tych samych maszyn. Nawet ich dokładne czyszczenie może nie być w pełni skuteczne, a niewielkie śladowe ilości często wystarczą, aby wywołać reakcje u alergików.
Nie chodzi tu o pojedyncze substancje zawarte w orzeszkach ziemnych, ale raczej o mnogość alergenów, które występują w orzeszkach w śladowych ilościach. Wiele z nich jest jednak trudnych do wykrycia i stają się zauważalne dopiero wtedy, gdy organizm już na nie zareaguje. O dziwo, dotyczy to również kredek woskowych, które mogą być bardzo niebezpieczne dla dzieci z alergią na orzeszki ziemne.