1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW

Świat nie czeka. Kanclerz Scholz musi działać od razu

9 grudnia 2021

Nowy kanclerz Niemiec nie będzie miał czasu na oswojenie się z funkcją. Od pierwszego dnia musi się mierzyć z wielkimi wyzwaniami w kraju i za granicą.

https://p.dw.com/p/441Yc
Deutschland Bundestag | Vereidigung Olaf Scholz
Zaprzysiężenie Olafa Scholza w Bundestagu Zdjęcie: Fabrizio Bensch/REUTERS

Na wtorkowej konferencji prasowej w Berlinie dziennikarze pytali Olafa Scholza o polityczny bojkot zimowych igrzysk olimpijskich w Chinach, ale mimo wielokrotnego dopytywania, unikał jasnej odpowiedzi. We wtorek, 7 grudnia, nie był jeszcze oficjalnie kanclerzem i nie chciał wbijać klina między partie nowej koalicji. SPD, Zieloni i FDP mają bowiem różne wyobrażenie co do polityki wobec Chin.

Ale Scholz będzie musiał szybko zając stanowisko w ważnych sprawach światowej i europejskiej polityki, co do tego nie mają wątpliwości ani partyjni towarzysze, ani opozycja czy eksperci. „Polityka zagraniczna będzie wyzwaniem dla Olafa Scholza od pierwszego dnia jego urzędnowania” - mówi w rozmowie z agencją Reuters polityk SPD Nils Annen, nowy sekretarz stanu w ministerstwie rozwoju i współpracy gospodarczej. Wiceszef frakcji parlamentarnej CDU Johann Wadephul przypomina zaś, że Niemcy przejmą za chwilę przewodnictwo grupy siedmiu największych zachodnich potęg przemysłowych - G7.

Niewielu kanclerzy przed Scholzem rozpoczynało swoje rządy w czasach tak naznaczonych oznakami kryzysów. Jeszcze przed objęciem funkcji przyszła koalicja musiała podejmować i poprawiać decyzje dotyczące walki z pandemią koronawirusa. Jednocześnie zaostrza się sytuacja na granicy rosyjsko-ukraińskiej, a Stany Zjednoczone, obawiając się wojny, szukają sojuszników w Europie. Poza tym Waszyngton chce przeciągnąć Berlin na swoją stronę w wielkim geostrategicznym konflikcie z Chinami, przeciwko czemu wzbraniał się dotychczasowy rząd Niemiec.

„Nowy gabinet Scholza od pierwszego dnia konfrontowany jest z wyzwaniami w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa i musi natychmiast działać” - mówi Wadephul. „Patrzy na nas wielu naszych sprzymierzeńców. Oczekują zaangażowania, naszej solidarności i dotrzymania obietnic”.

W pierwszej kolejności Scholz będzie naradzał się w piątek, 10 grudnia, z najbliższymi partnerami w Paryżu i Brukseli, tak jak nowa szefowa MSZ Annalena Baerbock, która wybiera się tam już dziś.

Berlin I Ergebnis der Grünen-Urabstimmung
Szefowa dyplomacji Niemiec Annalena Baerbock Zdjęcie: Chris Emil Janßen/imago images

Presja na decyzje

Wadephul dodaje, że Scholz musi szybo pokazać, że Niemcy będą wypełniać swoje zobowiązania wobec sojuszników. „Musi to być wyraźnie widoczne w budżetowych wydatkach na obronność” - mówi. Jeszcze pilniejsze jest jednak przedłużenie niemieckiego mandatu dla misji w Iraku, który wygasa już pod koniec stycznia.

Ekspert ds. europejskich z Fundacji Nauka i Polityka Nicolai von Ondarza uważa, że Scholz musi w pierwszej kolejności określić pozycję Niemiec w kluczowych sprawach geostrategicznych, zwłaszcza wobec rosyjskich gróźb pod adresem Ukrainy. Zdaniem eksperta konieczne jest tu wspólne stanowisko z USA. „Ale razem z europejskimi partnerami Scholz musi także zadbać o to, aby europejskie bezpieczeństwo nie było rozstrzygane jedynie pomiędzy Bidenem a Putinem” - dodaje w nawiązaniu do niedawnej widekonferencji obu prezydentów.

Zdaniem eksperta prawdziwe zmagania o przyszłość Europy dotyczą jednak problemów z praworządnością w Polsce i na Węgrzech. Partie nowej koalicji porozumiały się co do twardego kursu wobec Polski, ale Scholz podkreśla też konieczność dialogu.

Scholz i przywódca Chin Xi Jinping podczas szczytu G20 w Hamburgu w 2017
Scholz i przywódca Chin Xi Jinping podczas szczytu G20 w Hamburgu w 2017Zdjęcie: Carsten Rehder/dpa/picture alliance

Nowemu kanclerzowi nie brakuje jednak doświadczenia na międzynarodowej scenie. Jako minister finansów brał udział w szczytach G20 i wielu innych spotkaniach na najwyższym szczeblu. Angela Merkel zabrała go nawet na ostatni szczyt G20, aby przedstawić swojego następcę w gronie przywódców.

Przepychanki w koalicji

Określenie kursu nowego rządu nie będzie jednak łatwe. Szefowa dyplomacji Annalena Baerbock sięgnęła już po zdecydowane słowa w kierunku Chin i Rosji. Zieloni są przeciwnikami gazociągu Nord Stream 2, socjaldemokraci nie. Wielu obserwatorów spodziewa się dlatego tarć między kanclerzem zorientowanym na polityczną rzeczywistość i szefową dyplomacji naciskającą na przestrzeganie praw człowieka.

To, jak wrażliwa może być relacja między Urzędem Kanclerskim a Ministerstwem Spraw Zagraniczych, widać było już podczas wyboru kanclerza w Bundestagu. Ekspert ds. zagraniczych partii Zielonych Omid Nouripour zbeształ szefa frakcji SPD Rolfa Muetzenicha za stwierdzenie, że „mądra niemiecka polityka zagraniczna będzie kierowana z Urzędu Kanclerskiego”. Nouripour ocenił, że takie lekceważenie MSZ to powrót do tradycji „kucharza i kelnera”, co nie służy budowie wzajemnego zaufania. Zabrzmiało to jak wyzwanie na pojedynek.

(Reuters/szym)

Olaf Scholz - kim jest następca Angeli Merkel?