Сеќавање на Тјенанмен е забрането

„Секојпат кога ќе затропа на мојата врата, мислам дека сега ќе ме уапсат“, вели Ху Џија во телефонски разговор со Дојче веле. Овој познат кинески борец за граѓанските права, и носител на наградата „Сахаров“, од 17. јануари оваа година е во домашен притвор. На тој ден пред девет години почина поранешниот шеф на партијата Џао Џијанг. Поради тоа што тој се противеше насилно да им се стави крај на студентските протести во Кина Џао беше соборен од власта во 1989 година.

„Откако во 2004 година положив цвеќе за жртвите од Тјенанмен-масакрот на плоштадот на Небесниот мир, секоја година или ме апасат или ме ставаат во домашен притвор“. Ху понатаму раскажува: „Во изминатите години властите по 15. април започнуваа со вакви мерки против активистите од 4. јуни“. Имено смртта на поранешниот шеф на партијата Ху Јаобанг, големата надеж на сите реформски сили во тогашна Кина, на 15. април 1989 година ги предизвика тогашните студенски демонстрации.

„Признание“ на телевизија

Ху заклучува дека владата годинава е толку строга со критичарите, како што не било веќе десет години. Изминатите недели беа апсени и затворани голем број критичари и активисти. Еден од случаите е апсењето на блогерот Шианг Нанфу. На овој 62-годишник му се префрлува дека на интернет страницата Боксун ширел „погрешни тврдења“. На државната телевизија беше пренесено „признание“ на Шианг. На 8. мај државната телевизија исто така во слична форма демонстративно информираше за признанието на новинарката Гао Ју. Авторката, на возраст од 70 години, која меѓу другото работеше и за Дојче веле, беше уапсена поради „издавање на тајна“.

Истата недела беше осуден издавачот од Хонгконг Јао Вентиан на десет години затвор поради „криумчарење“. Овој 73-годишник сакаше да изнесе критична книга за шефот на државата и партијата Ши Џинпинг, „Кумот на Кина“, од авторот во егзил Ји Џие. Два дена претходно Пу Џишианг, познатиот адвокат за граѓански права, и други интелектуалци исто така беа уапсени. Тие учествувале на привната манифестација за оддавање на почит на жртвите од 1989 година.

Шок влијание

Пред пет години Тенг Биао, доцент по право и еден од најпознатите адвокати за граѓански права, учествуваше на случна манифестација. „Тогаш, по средбата добив краткорочно забрана да држам настава, но не се случи ништо повеќе“, објаснува Тенг во интервју за ДВ. „Многу апсења оваа година се невообичаени и шокантни. Токму ваквото шок влијание беше намерата, за да се заплашат луѓето“. Апсењето на познати личности покажува дека партијата ги игнорира меѓународниот притисок и критиката, но исто така и дека се плаши дека ситуацијата би можела да излезе од контрола на годишнината на 4. јуни, смета Тенг Биао.

Исто така и Ху Џија е на мислење дека владата овојпат уште на почетокот сака да го задуши сеќавањето на 4. јуни. Ху е еден од организаторите на акцијата „Враќање кон Тјенанмен“. Идејата на организаторот е на 4. јуни оваа година да се соберат што е можно повеќе луѓе во црни маици на плоштадот Тјенанмен. Ху Џија досега има пристап до телефон и интернет. Тој смета дека неговите активности на интернет и комуникацијата со медиумите подоцна ќе служат како доказ за неговото „злодело“.

Како последица на повеќе атентати веројатно на уигурски екстремисти во изминатите месеци во Шинџијан и други региони на земјата полицијата ги заостри и безбедносните мерки во Пекинг. Изминатите недели беа изведени повеќе анти-терористички вежби, известуваат државните медиуми. 150 вооружени полициски патроли ќе вршат контроли на различни крстосници. Според полицијата, тие треба да спречат „уличен тероризам“ и насилни дела. „По насилните инциденти партијата може добро да образложи секакви мерки за зачувување на стабилноста“, вели борецот за граѓански права Ху Џија.