Предупредување: Војни, климатски промени и мизерија

Уништувањето на шумите, топењето на глечерите и загадувањето на океаните се поврзани со се повеќе жртви во конфликти, зголемено трошење на оружје и луѓе кои гладуваат, се вели во новата студија на Институтот за истражување на мирот во Стокхолм (СИПРИ). На ова треба да се додаде и пандемијата која донесе нови опасности. 

Да речеме Сомалија, земја во источна Африка која е во граѓанска војна со децении. Таму во исто време, сушата го осиромашува населението, нема превенција, владата е слаба, а луѓето паѓаат во рацете на исламистичката паравојска Ал Шабаб. Неподносливо е и во Централна Америка: лошите жетви поради климатските промени се интензивираат со насилство и корупција, а луѓето се принудени да бегаат во САД. 

„Природата и мирот се испреплетени, така што загрозувањето на едното го оптоварува и другото и обратно. Можно е да се направи нешто, а сега е моментот за тоа“, предупредува директорот на СИПРИ, Ден Смит за ДВ. 

Треба да се биде подготвен 

СИПРИ го подготви извештајот за претстојниот 9-ти Стокхолмски форум за мир и развој и сака да послужи како предупредување за политичарите. Во извештајот се наведува дека многу власти во светот не ја сфатиле тежината на кризата, не посветиле доволно внимание, па дури и ја поттикнуваат несигурноста. 

„Другите шефови на држави или влади би дејствувале, но тие имаат други приоритети кои бараат време и внимание, како што се пандемијата од последните две години и актуелната војна во Украина“, рече Смит. 

Група автори од Институтот за мир и други институции заклучуваат: „Нашето општество можеби е побогато од порано, но е многу понесигурно“. 

Климатските промени предизвикуваат временски непогоди, а пандемијата го загрози глобалниот синџир на снабдување. Насилството и лошите жетви ги направија животите на многу земјоделци невозможни и придонесуваат за светската миграција. Жртвите се „често земји кои веќе страдаат од сиромаштија и лоши влади“, според експертите на СИПРИ.

Има и вооружени конфликти: од 2010 до 2020 година нивниот број се удвоил на 56. Бројот на бегалци исто така се зголемил на  82,4 милиони. Пред две години, бројот на нуклеарни боеви глави се зголеми откако со години се намалуваше, а минатата година за прв пат светските трошоци за оружје надминаа астрономски износ од два билиони долари. 

Животната средина и безбедноста се тесно поврзани 

А, кога станува збор за животната средина, извештајот на Стокхолмскиот институт покажува мрачна слика: на речиси четвртина од видовите им се заканува исчезнување. Квалитетот на почвата се влошува, „додека експлоатацијата на природните ресурси како што се шумите и рибниот фонд продолжува на неодржливо ниво“.

Позитивен пример дава Јужна Кореја: таа ја научи лекцијата од епидемијата на САРС во 2002 година, така што стапката на смртност од ковид во првите две години беше десет пати помала отколку во земјите со слична големина. Така, Јужна Кореја избегна голем број економски и социјални проблеми.

Потребна е меѓународна визија и соработка 

Авторите на извештајот предупредуваат дека се неопходни визии за иднината и брза акција. Кај сите одлуки, од Обединетите нации до локалните проекти, секако треба да бидат вклучени и луѓето кои се најмногу погодени.

Но, во моментов, се чини дека не доаѓа ерата на нова и подобра меѓународна соработка, со оглед на руската инвазија на Украина и опасностите од новата железна завеса, а потоа има се поголеми тензии меѓу Западот и Кина. „Ако тргнеме од претпоставката дека нешто е невозможно, тогаш испаѓа дека е невозможно“, смета Ден Смит.

Меѓународната соработка е неопходна за наша корист: „Знаеме дека уништувањето на животната средина води кон поголеми опасности. Затоа треба да се борите против уништувањето на животната средина за своја безбедност“.

Сепак, Кина и САД ја објавија својата заедничка намера да ја заштитат климата на Конференцијата на ОН за климатски промени минатиот ноември. Директорот на СИПРИ смета дека Германија како економска велесила мора да одигра важна политичка улога во неопходните промени. Германија е првата земја која „пред Советот за безбедност ја посочи врската меѓу климатските промени и безбедноста“.

Сега, Германија би можела да започне енергетски пресврт што „не само што ќе се ослободи од зависноста од фосилните горива од Русија, туку и од фосилните горива воопшто“, додаде Смит.