Ден на трудот: Протести, насилство и забави
Ретко кој празник толку многу се промени како 1.мај, Денот на трудот. Луѓето на Први мај излегуваат на улици, некогаш протестираа поради плати и работно време, а денес гневот е насочен кон политиката.
Празник со многу лица
Први мај е ден кога работниците излегуваат на улици за да ги бараат своите права. Тоа е и ден кога некои насилни групи предизвикуваат безредија. Сепак, мнозинството луѓе, како овие левичарски ориентирани демонстранти во берлинскиот кварт Кројцберг, мирно протестира. Празникот на трудот е актуелен и денес, но приказната за него достигнува далеку во минатото.
Протести во срцето на капитализмот
Корените на Празникот на трудот потекнуваат од американското работничко движење - иако синдикатите тука играат само помала улога. На 1. мај 1886. година работниците првпат повикаа на генерален штрајк, барајќи осумчасовно наместо четиринаесетчасовно работно време. Тој ден неколку демонстранти беа и убиени. Четири години подоцна, милиони луѓе ширум светот излегоа на 1. мај на улици.
Нов празник?
Од крајот на 19. век, меѓународното работничко движење го одбележува 1. мај како Празник на трудот. Во тоа време луѓето во Германија излегуваа на улици, иако не беше државен празник. Со почетокот на нацистичката диктатура во 1933., тоа драстично се промени. Хитлер го прогласи 1. мај за „Празник на националниот труд“. Биле организирани големи паради на чело со членови на неговата партија, НСДАП.
Крај на синдикатите
Но, ден подоцна се покажа вистинскиот план на Хитлер: припадници на неговите „јуришни одреди“ на 2. мај ги зазедоа просториите на синдикалните организации. Високите синдикални функционери беа пратени во затвор или во концентрациони логори. Веќе следниот 1. мај не беше Празник на трудот, туку „Национален празник на германскиот народ“. Беше елиминиран уште еден потенцијален противник на нацистите.
"Народе, разбуди се!"
По Втората светска војна, Источна и Западна Германија одделно го празнуваа Денот на трудот. Иако сојузниците на 1. мај 1946. потврдија дека е тоа државен празник, митинзи беа дозволени само во ограничена форма. Во ГДР како и во други социјалистички земји беше поинаку: веќе во 1946. беа организирани демонстрации. Мајските паради служеа за потсетување на традицијата на работничкото движење.
Парада како обврска
Учеството на парадите на Празникот на трудот во Русија, како и во братските социјалистички држави, меѓу кои и ГДР, не било баш доброволно. Марширањето под строгите погледи на политичките величини било обврска. Куќите морале да бидат украсени со знамиња, дури и ако некои порадо тој ден би го поминале во својата викендичка.
Духот на 68-та
Во Франција, Први мај од 1920. година се одбележува како државен празник. Но, неколку децении подоцна, првомајските демонстрации не беа веќе резервирани само за истакнување на работничките барања. Студентското движење во 1968. исто така го користеше тој ден за изразување на својата загриженост и гласен протест против војната во Виетнам.
Борба за следните генерации
И во Германија набрзо се појавија нови теми. На синдикалните демонстрации во 1978. година во Дортмунд, беше побарано воведување интегрирано, сеопфатно училиште (Gesamtschule) – форма која и на работничките деца ќе им овозможи матура. Во тоа време класичните гимназии беа сметани за прилично елитни и тешко достапни за работничката класа.
За правата на работниците
Дури и денес работничките протести и собири се вообичаени за 1. мај во Германија. Ги организира Германскиот сојуз на синдикати, ДГБ. Нивното мото годинава гласи: „Солидарност, разноликост, правда“. ДГБ од 1949. година е збирна организација на сите синдикати, задолжена исто така и за одбележување на Празникот на трудот на сојузно ниво.
Со насилство против системот
Покрај класичните синдикални демонстрации, постои и друга страна на медалот. На оваа фотографија се гледаат учесници на „Револуционерните првомајски демонстрации“ како кршат излози на филијала на банка во Берлин. Припадници на т.н. „Црн блок“- левичарски и десничарски екстремисти, редовно предизвикуваат безредија. Покрај тоа, се одржуваат и најчесто мирољубиви протести против неонацистички собири
Гол протест
Во Франција лани за Први мај се протестираше против тогашната претседателска кандидатка Марин Ле Пен и нејзиниот десничарски Национален фронт. Со помош на знамиња, активистки на групата „Фемен“ директно ја споредија Ле Пен и нејзината партија со нацистите. На демонстрациите учествуваа 30.000 луѓе, трипати повеќе од претходната година.
Поделена Русија
По распадот на Советскиот Сојуз, прво исчезнаа првомајските паради. Но, по 2000. година, таа традиција е обновена, посебно во чест на „Путин и компанија“. Но, во Русија постојат и поинакви првомајски паради - оние на кои храбрите граѓани излегуваат на протести за да ја критикуваат владата.
Давид против Голијат
Со камења против полицијата: првомајските протести во Венецуела се насочени против државните моќници. Лани опозицијата повика на протести низ цела земја против претседателот Мадуро. Тој во 2017. година ги ограничи овластувањата на Парламентот кој е под контрола на опозицијата, поради што се најде на удар на санкции од страна на ЕУ.
Забава наместо политика
Сепак, за мнозинството луѓе во врска со Први мај е најважно едно нешто: тоа е неработен ден, кој може да се помине со семејството и пријателите. Во таа смисла во Германија се создадени и некои нови традиции: во 2003. во Берлин е покренат „Мајфест“, за од немирите на 1. мај да се побегне во опуштена, фестивалска атмосфера.