۸۵ سالگی میکی ماوس، معروفترین موش جهان

چطور می‌توان تنها با پوشیدن تنها یک جفت شلوار و یک جفت کفش زرد در سراسر جهان به شهرت رسید و این شهرت را به مدت ۸۵ سال حفظ کرد؟ تنها در یک حالت این امر ممکن است: اگر نامتان میکی ماوس باشد و برای میلیاردها انسان خاطره‌ساز بوده باشید. ۸۵ سال پیش در روز ۱۸ نوامبر برای نخستین بار شخصیت میکی ماوس در فیلمی سیاه و سفید به نام "Steamboat Willie" روی پرده تئاتر "کلونی" در نیویورک به نمایش درآمد.

میکی ماوس در اصل یک راه حل موقتی برای والت دیزنی بود. او در آن زمان یک نزاع حقوقی بر سر یک شخصیت کمیک خرگوش را به شرکت یونیورسال باخته بود و برای همین همراه با تصویرگری دیگر به نام اب ایورکس برای ساخت یک شخصیت کمیک دیگر دست به کار شد. حاصل موشی بود که "مورتیمر" نام داشت. اما همسر دیزنی برای نام پیشنهاد بهتری به آنها داد: میکی ماوس.

میکی ماوس که در ایران به اسم میکی موس نیز شهرت دارد، به سرعت از راه حل موقتی به شخصیتی با شهرتی جهانی تبدیل شد. در ابتدا ظاهر او البته متفاوت بود؛ نسبتا لاغر، دم بلند و چشمانی کاملا سیاه رنگ بدون قرنیه‌های سفید رنگی که بعدها به چشمانش اضافه شد.

میکی ماوس در کنار خالقش والت دیزنی. هر چند میکی ماوس قبل از فیلم "Steamboat Willie" در یک فیلم صامت روی پرده نشان داده شده بود، اما با این فیلم بود که به شهرت رسید و نام دیزنی را هم در سراسر جهان بر سر زبان‌ها انداخت.

والت دیزنی خود تا سال‌ها صداپیشه میکی ماوس بود. این موش سیاه‌رنگ اوایل شخصیتی ماجراجو، خلاق و جسور داشت اما به مرور زمان از میزان شیطنت‌هایش کاسته شد. با گذر زمان ظاهر میکی ماوس هم تغییر کرد؛ دستکش‌های سفید به دستانش پوشانده شد، شلوارکش به رنگ قرمز آتشین درآمد و دمش ناپدید شد.

پس از نمایش این فیلم مجله سرشناس "ورایتی" از استقبال گسترده مخاطبان و "خنده‌های بی‌وقفه" آنها به هنگام تماشای ماجرای میکی ماوس نوشت. اندکی بعد شخصیت دیگری در کنار میکی قرار گرفت: مینی ماوس با کفش پاشنه‌بلند و پیراهنی بر تن.

پس از نمایش ۱۵ فیلم کوتاه از میکی ماوس این شخصیت کارتونی در ژانویه ۱۹۳۰ به شکل کتاب‌های مصور کمیک به بازار آمد. در سال ۱۹۹۹ نمایشگاهی با نام "وقتی میکی ماوس به آلمان آمد" در برلین افتتاح شد. انتشار کتاب‌های میکی ماوس در سال ۱۹۴۱ پس از ورود آمریکا به صحنه جنگ جهانی دوم در آلمان ممنوع اعلام شد.

ممنوعیت میکی ماوس در آلمان در حالی رخ داد که آدولف هیتلر، رهبر آلمان نازی، یکی از طرفداران سرسخت این شخصیت کمیک بود. یوزف گوبلز، وزیر تبلیغات هیتلر، سال ۱۹۳۷ در دفترچه خاطرات خود نوشت: «برای کریسمس به پیشوا ۱۲ فیلم میکی ماوس هدیه می‌دهم. او از دریافت آنها بسیار خوشحال می‌شود و کاملا از داشتن این گنجینه احساس خوشبختی می‌کند.»

چاپ تصویر میکی ماوس روی اشیاء مختلف، از مسواک، تی شرت گرفته تا حتی دستگاه‌های تلفن امروزه نیز از جمله منابع درآمد کمپانی دیزنی به شمار می‌رود.

اندی وارهول، هنرمند برجسته آمریکایی، زمانی در یک مصاحبه اعتراف کرده بود که میکی ماوس را بیش از دیگر شخصیت‌های کمیک دوست دارد. او اضافه کرده بود که والت دیزنی، خالق میکی، نیز هنرمند محبوب او بوده است. والت دیزنی به همراه همسرش لیلیان به هنگام ورود به برلین غربی در سال ۱۹۵۸.

البته میکی ماوس در این ‌سال‌ها مخالف کم نداشته است. شماری از روشنفکران آن زمان کمیک‌های میکی ماوس را "کتاب‌هایی بی‌ارزشی" می‌خواندند که از بچه‌ها انسان‌های بی‌سواد می‌سازند. برخی دیگر میکی را نماد "امپریالیسم فرهنگی آمریکا" می‌دانستند.

مقامات ایران میکی ماوس را نمادی از "فرهنگ صهیونیستی" لقب داده و پخش کارتون آن را از تلویزیون ممنوع اعلام کردند.