1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

۲۴ فوریه ۱۷۹۹: عقل سالم در بدن ناسالم

اسکندر آبادی۱۳۹۴ اسفند ۵, چهارشنبه

۲۴ فوریه ۱۷۹۹: ۲۱۷ سال پیش در چنین روزی حکیم آلمانی گئورگ کریستوف لیشتن‌برگ در شمال آلمان درگذشت. همه روزه در این بخش یکی از شخصیت‌ها یا رویدادهای مهم سیاسی، اجتماعی یا فرهنگی آلمان را معرفی می‌کنیم.

https://p.dw.com/p/1Hzyw
Philosoph Georg Christoph Lichtenberg
عکس: picture alliance/Quagga Illustrations

پدر و مادرش ۱۷ فرزند داشتند. گئورگ کریستوف لیشتن‌برگ (Georg Christoph Lichtenberg) از آغاز، تن ناتوانی داشت. خمیده بود و کوتوله و تا آخر عمر گرفتار چند نارسایی بدنی دیگر هم بود. اما رشته‌ای نبود که در آن بی‌استعداد بوده و به آن نپرداخته باشد.

آزمایش برایش حالت مقدسی داشت: بادبادک‌های گوناگون می‌ساخت و به هوا می‌فرستاد تا تاثیر آن را یادداشت کند، یک دستگاه ثبت یادداشت ساخته و علامت‌هایی برای کوتاه‌نویسی در نظر گرفته بود.

او نخستین دستگاه فتوکپی در آلمان را ساخت، جراحی پلاستیک را ممکن می‌دانست و می‌گفت در آینده دستگاه‌های مترجم خودکار پدید خواهند آمد.

لیشتن‌برگ مدارج تحصیلی در رشته‌های ریاضی، فیزیک و ستاره‌شناسی را در دانشگاه گوتینگن به سرعت طی کرد و از ۲۸ سالگی در‌‌همان دانشگاه به عنوان استاد این سه رشته مشغول کار شد.

او دو بار به انگلیس سفر کرد و نوآوری‌های بسیاری از کشورهای دیگر به آلمان آورد. آزمایش‌های پیوسته او را به عنوان نخستین استاد فیزیک آزمایشگاهی تثبیت و ماندگار کرده‌اند.

افزون بر این آنچه لیشتن‌برگ را تا امروز نقل مجلس فیلسوفان و هنرمندان کرده، تک‌مضراب‌های او هستند که به عنان "چرک‌نویس‌ها" از خود به جا گذاشته است. گوته درباره این نوشته‌ها که گاه رنگ و بوی فلسفی دارند و نگاه ژرفکاو نویسنده را نشان می‌دهند، گفته است: «وقتی لیشتن‌برگ درباره چیزی شوخی می‌کند، بی‌گمان معضلی در آن چیز هست». چند نمونه:

«کتاب آینه است. اگر میمونی در آن بنگرد، رسول خدا را نخواهد دید.»

«یک ضرب‌المثل انگلیسی می‌گوید: نادان‌تر از آن است که مجنون باشد.»

«باید انسان‌ها را آنطور که هستند به رسمیت شناخت نه آنطور که ما هستیم.»

گئورگ کریستوف لیشتنبرگ در ۵۷ سالگی در شهر گوتینگن درگذشت.