۱۰ فوریه ۱۹۳۶: پلیس نگهبان بی‌قانونی
۱۳۹۴ بهمن ۲۱, چهارشنبه
گشتاپو، کوتاه‌شده عبارت پلیس مخفی حکومتی به زبان آلمانی (Geheime Staatspolizei) است. این سازمان نخست با روی کار آمدن هیتلر در سال ۱۹۳۳، از میان برگزیدگان و درس‌خواندگان نیروهای امنیتی جمهوری وایمار آلمان، پایه‌گذاری شد و در کنار نیروهای ضربتی حزب نازی‌ها "اس‌اس"، به کار جاسوسی و دستگیری مخالفان حکومت دیکتاتوری نوپا گمارده شد.
گشتاپو در آغاز کار، زیر نظر وزارت کشور آن زمان آلمان فعالیت می‌کرد اما هیتلر که می‌خواست تشکیلاتی حزبی و فراقانونی برای سرکوب هر مخالفی ایجاد کند، قانونی از مجلس فرمایشی کشور گذراند که بر پایه آن گشتاپو را از رعایت هرگونه قانونی معاف می‌ساخت.
هیچ دادگاهی شکایت علیه این نهاد را نمی‌پذیرفت و هیچ مقام دولتی حق دخالت در کارهای آن را نداشت. کافی بود شخصی کارت گشتاپو را داشته باشد تا اجازه دخالت در خصوصی‌ترین امور هر شهروندی به او داده شود.
ستاد مرکزی گشتاپو که در آغاز کارش تنها ۵۰ عضو داشت، رفته رفته به سازمانی پرقدرت تبدیل شد که در پایان حکومت هیتلری، بیش از سی هزار جاسوس و مقام اداری را دربر می‌گرفت.
اما این تعداد نسبتا اندک چگونه توانسته بودند سایه‌ی سیاه خود را بر سر میلیون‌ها انسان بیگناه بیندازند که حتا گوش دادن به رادیوهای خارجی، نبردن نام مقدس "رهبر" به هنگام سلام و یا مهربانی به یک کودک یهودی، می‌توانست برای ایشان به بهای افتادن به زندان‌ها و شکنجه‌گاه‌ها تمام شود.
آگاهان تاریخی و گواهان عینی گفته و نوشته‌اند که این کار تنها با همکاری عده‌ی نه چندان کمی از خود مردم، امکان‌پذیر بوده است. مردم در آن زمان بر ضد خود عمل می‌کردند و خویشاوند و همسایه و دوست و رفیق خود را لو می‌دادند.
میلو دور (Milo Dor)، شهروند اتریشی که به خاطر کمک به نیروهای مقاومت علیه هیتلر در سال ۱۹۴۲ گرفتار گشتاپو شد، در یک گفتگوی رادیویی می‌گوید که همه را زیر عنوان "توقیف حفاظی" می‌گرفتند: "توی فیلم‌های امریکایی حتماً دیدید که شاهدان یک محکمه را برای حمایت از خودشان، توقیف حفاظی می‌کنند. ولی آنها به اصطلاح از مردم در برابر ما حمایت می‌کردند. برای بردنمان به اردوگاه‌ها حتا اردوگاه‌های مرگ، به هیچ دلیل و توجیهی هم نیاز نداشتند. هر کار و ناکاری می‌خواستند می‌کردند. اراده آنها بود و ترور".
با پایان جنگ دوم جهانی و فروپاشی نازیسم، هاینریش هیملر (Heinrich Himmler) رئیس گشتاپو خود را کشت و سازمان وحشت‌بار او نیز از هم پاشید. البته بودند افرادی از این نهاد که توانستند تا چندی پس از آن در پلیس آلمان رسوخ کنند اما با جان گرفتن قانون و دموکراسی، پلیس آلمان نیز از یک دستیار و دست‌آموز سیاسی به نهادی اجرایی و امنیتی به سود مردم کشور، تبدیل شد.