کودکان کار در افغانستان • جستوجو در میان زبالهها
دهها هزار کودک دورهگرد در افغانستان زندگیشان با زباله گره خورده است. بسیاری از این کودکان به جای تحصیل در دبستان همهروزه در میان زبالهها به جمعآوری، جداسازی و انبار کردن زباله مشغولاند.
کودکان در افغانستان کار میکنند. هزاران کودک شغلشان این است که روز و شب در میان زبالهها بگردند و زبالههای پلاستیکی، آلومینیومی و آهنی را از هم جدا کنند.
در گذشته این کودکان خردسال زبالههای جمعآوری شده را به دکانهایی مخصوص برده و در مقابل از تاجران زباله پولی ناچیز میگرفتند. این زبالههای جمعآوری شده به پاکستان منتقل میشدند.
پس از ساخت کارخانههای بازیافت زباله در افغانستان، اکنون جمعآوری زباله یکی از شغلهای این کشور شده و کودکان و جوانان نیز بیش از پیش به این شغل رسمی روی آوردهاند.
یکی از کارخانههای بازیافت زبالههای پلاستیکی در ولایت هرات. گفته میشود که زبالههای پلاستیکی از هرنوع دیگر زباله خطرناکترند، زیرا گذشت زمان و رطوبت زمین آنها را از بین نمیبرد.
در افغانستان برای جلوگیری از تولید کمتر زبالههای پلاستیکی تلاشی جدی نمیشود. در چنین شرایطی کودکان ناخواسته با جداسازی و جمعآوری زبالههای پلاستیکی در حالی که سلامتیشان در خطر است، سبب بهبود شرایط زیست محیطی در این کشور شدهاند.
تنها در ولایت هرات ۱۵ مرکز بازیافت زبالههای پلاستیکی بوجود آمده است. هر یک از این مراکز روزانه تا ۲۰ تن زباله پلاستیکی را از کودکان زبالهجمعکن خریداری کرده و بازیافت میکند.
هنوز مشخص نیست شمار کودکان زبالهجمعکن در ولایت هرات چندنفرند که میتوانند روزانه تنها ۲۰ هزار کیلو زباله پلاستیکی به این کارخانهها بفروشند.
البته در کنار کودکان زبالهجمعکن شمار زیادی از بزرگسالان نیز به جمعآوری و فروش زباله مشغولند. بسیاری از آنان در کارخانههای بازیافت زباله کار میکنند.
زبالههای جمعآوری شده در کارخانههای بازیافت بر اساس نوع پلاستیک، رنگ و ضخامتشان جداسازی شده و پرس میشوند.
زبالههای پلاستیکی پرس شده در کیسههایی با ابعاد گوناگون جاسازی شده و به کارخانههای صنعتی داخلی و همچنین تاجران برای صادرات عرضه میشوند.
میرزا قمرالدین ۹ سال است در یکی از کارخانههای بازیافت زباله حسابدار است. او میگوید کارخانههای صنعتی افغانستان تنها ظرفیت استفاده از ۵۰ درصد زبالههای بازیافت شده پلاستیکی را دارند.
۵۰ درصد دیگر زبالههای بازیافت شده به پاکستان منتقل میشوند و هر هزار کیلو زباله پلاستیکی با بهایی میان ۲۰ تا ۲۵ هزار افغانی فروحته میشود.