کنفرانس زنان ایرانی در برلین
۱۳۸۷ خرداد ۱۸, شنبه
فعالان جنبش زنان در نشست دو روزه در برلین، در پى بررسى موضوعات و تبادل‌نظر پیرامون مسائل و مشکلات زنان در ایران بودند. در روز نخست که بیشتر به موارد نظرى اختصاص داشت، مسائلى نظیر حقوق زنان در خانواده، زمینه‌هاى حقوقى ازدواج و طلاق و حضانت کودکان در ایران مورد بحث قرار گرفت.
مهرانگیزکار تصویب قانون حمایت از خانواده در گذشته را ناشى از درخواست‌هاى برحق زنان و متناسب با وضعیت اجتماعى ایران در آن زمان دانست و در مجموع آنرا قانونى کارآمد به حساب آورد. اما به نظر وى این قانون در دوران پس از انقلاب دچار تغییراتى شد که برخى از حقوق مسلم زنان در خانواده نقض گردید.
او در این باره مى گوید:
«بعد از اینکه انقلاب شد، یکى از اقدامات بلافاصله‌اى که اتفاق افتاد، این امر بود که اولاً از آیت‌الله خمینى درباره قانون حمایت از خانواده فتوایى خواسته شد، که ایشان نیز نظر دادند که اگر این قانون خلاف شرع است، نباید اعتبارش حفظ شود. سپس آیت‌الله خمینى شوراى نگهبان، ویا دقیق‌تر فقهاى شوراى نگهبان را در این زمینه منصوب کردند. این فقها موظف شدند آنچه را در قوانین ایران غیرشرعى و یا در تعارض با شرع است، مشخص کرده و اعلام الغا ویا بى‌اعتبارى آنرا بکنند.»
یکى دیگر از موضوعات مورد بحث در کنفرانس، سیاست جداسازى زنان و مردان در جامعه و نقش سهمیه‌بندى گوناگون برحسب جنسیت بود. منشور سازمان ملل مبنى بر رفع و حذف هر گونه تبعیض نسبت به زنان (CEDAW) تنها از سوى هشت کشور تاکنون امضاء نشده است که ایران یکی از آنان است. قبول چنین منشورى از سوى ایران، امکانات بیشتری براى فعالیت قانونى در جهت تغییر وحذف قوانین زن‌ستیز ایجاد می‌کند.
طیف‌هاى سکولار و مذهبى در جنبش زنان
در روز دوم، گفت‌وگوها و مباحث متوجه جنبه‌هاى عملى جنبش زنان بود. یکى از بحث‌هاى جالب در این زمینه بر سر گرایشات متفاوت در جنبش زنان و کمپین یک میلیون امضا بود. شیوه‌هاى همکارى و چگونگى تعیین اهداف مشترک میان طیف‌هاى متفاوت زنان با گرایشات عقیدتى، سیاسى، قومى و فرهنگى مختلف بحثى زنده و جالب توجه بود. اغلب شرکت‌کنندگان با انتقاد به سازمان‌ها و تشکلات ایدئولوژیک گذشته تعریف تقریباً روشنى از همکارى میان زنان و کمپین یک میلیون امضاء داشتند. هدف مشترک در این جنبش تساوى‌خواهى حقوقى، از میان برداشتن تمام قوانین زن‌ستیز است. به نظر برخى از سخنرانان در این راه تمام زنان بدون توجه به تعلقات طبقاتى، دینى، قومى و یا گرایشات سیاسى و یا فرهنگى با یکدیگر متحد هستند و بى آنکه تمایزات در موارد مختلف کتمان شوند، در جهت هدفى واحد در کنار یکدیگر فعالیت خواهند کرد. اغلب شرکت کنندگان در کنفرانس، هرگونه تلاش‌هاى تفرقه‌جویانه به بهانه‌هاى گوناگون را مردود دانستند و دستیابى به خواستى واحد را نقطه مشترک فعالیت‌هاى زنان نامیدند.
صلح و جنبش مادران
با توجه به خطر رویارویى نظامى میان ایران و کشورهایى نظیر آمریکا یا اسرائیل، جنبشى از سوى مادران شکل گرفته است که با محکوم کردن حمله نظامى در کنار و درون جنبش زنان خواستار فعالیت است. نیره توحیدى درباره نقش این جنبش صلح‌طلبانه گفت:
«در واقع کمپین مادران صلح از طریق مادران فعال در کمپین دفاع از حقوق برابر بوجود آمد و شکل گرفت. (...) تا آنجایی که مى‌توان فهمید، به نظر مى‌رسد که بعضى از دوستان به تدریج کمپین مادران صلح و برابرى را صرفاً به کمپین مادران صلح تبدیل کرده اند. یعنى کلمه برابرى به تدریج از نام آن تشکلى که ایجاد شده بود، حذف شد.»
سازماندهى و درک نوین از تشکیلات
یکى از مشخصات کمپین یک میلیون امضاء دورى از شیوه‌هاى سازماندهى گذشته و نقد برنامه‌هاى اجرایى سازمان‌هاى سیاسى بود. برخى از سخنرانان به تقسیم زنان در دو بخش "آگاه و پیشاهنگ" و "توده منفعل و ناآگاه" انتقاد داشتند و آنرا دریافتى ویژه‌اى از سازمان‌هاى چپ درگذشته مى دانستند. فعالان جنبش زنان حرکت خود را "سلسله‌مراتبی" نمی‌دانند. به گفته‌ی آنها، سازماندهى آن "از پایین به بالا" است و پذیرش اصل تبادل تجربیات در تمام سطوح، مهم ارزیابى می‌شود. به این دلیل در بحث‌هایى که پیرامون استفاده از آیین‌هاى سنتى و دینى درگرفت، بیشتر به جنبه‌هاى وحدت‌بخش این موارد اشاره مى‌شد. توجه به علایق و تجربیات زنان در مناطق مختلف، با توجه به وسعت جغرافیایى و فرهنگى ایران، یکى دیگر از جنبه‌هاى مورد تایید بسیارى از شرکت کنندگان بود.