کار کودکان، تحصیل است! • گفت‌وگویی با فرشید یزدانی
۱۳۸۶ خرداد ۲۲, سه‌شنبه
شعار مدافعان حقوق كودكان چنین است: «كار كودك تنها تحصیل است.» دكتر فرشید یزدانی مدیر عامل انجمن دفاع از حقوق كودك ایران در گفتگو با دویچه وله، از چند و چون كار كودكان در ایران سخن گفته است.
دویچه وله: آیا انجمن دفاع از حقوق كودكان نظارتی بر كار كودكان زیر ۱۵ سال در كشور دارد؟
دکتر فرشید یزدانی: ما نظارت سازمان یافته‌ای در این زمینه نداریم اما موضوع را به طور مستمر بررسی میكنیم. تعداد زیادی كودك داریم كه در سن مدرسه هستند اما مجبور به كار هستند. گستردگی كار اینقدر زیاد است كه ما نمی‌توانیم عملا نظارت بر آن داشته باشیم. از نظر پیگیری امور و بیان خواسته‌ها و شناسایی این بچه‌ها و تدوین برنامه‌هایی كه این بچه‌ها بتوانند وارد چرخه تحصیل شوند، كار كرده‌ایم. مشخصا این برنامه‌ها را در پروژه‌های خانه كودك شوش و دروازه غار اجرا كرده‌ایم.
آیا آماری هم در دست نیست كه چه میزان كودك بجای تحصیل دارند كار می‌كنند؟
ما برآوردی داریم بر اساس كودكان در سن تحصیل و تعداد دانش آموزان. این آمار به ما می‌گوید بالای یك میلیون و هفتصد هزارنفر كودك خارج از چرخه تحصیل هستند. عمده این تعداد هم در بازار كار مشغول اند.
آیا تحقیق شده پیامدهای كار برای كودكی كه توان ورود به مناسبات اقتصادی را ندارد، چیست؟
تحقیقات زیادی از نظر تخریب روحی و روانی و جسمی بچه‌ها در زمان كار شده است. از نظر اقتصادی هم بحث اصلی این است كه كار كودك، تاثیر منفی در اقتصاد ملی نیز می‌گذارد. یعنی اثر دانش در عرصه كار، اثر مضاعفی است.می‌گویند به ازای یك دلاری كه شما روی تحصیل سرمایه گذاری می‌كنید، هفت دلار در حوزه كار در فرآیند بلند مدت بهره می‌برید. این چرخه عدم بهره بری در كشور و چرخه فقر با این شكل كه الان می‌‌بینیم، جاودانه می‌‌شود.
آیا آماری دارید كه این بچه‌ها عمدتا متعلق به چه قشر یا خانواده‌هایی هستند؟
آمار ما مربوط به حوزه كاری خودمان در خانه كودك شوش و ناصرخسرو است. در این نواحی عمده خانواده‌ها فقیر و مهاجر هستند. حدود پنجاه درصد خانواده‌ها با اعتیاد دست به گریبان هستند. بچه‌های افغانی هم خیلی درگیر این مشكل هستند. هم افغان‌ها و هم خانواده‌های فقیر ایرانی از فرط استیصال بچه‌های خود را به سر كار می‌فرستند.
امروز كه روز جهانی مبارزه با كار بچه‌هاست، شما برنامه‌های ویژه دارید؟
ما برنامه خاصی نداریم بلكه بیانیه می‌دهیم. قبلا در چنین روزی یا روز جهانی كارگر، بازدید از كارگاهها و صحبت با بچه‌ها را داشتیم. الان بیشتر شناخت این بچه‌ها و انتقال مشكلات شان به جامعه مورد نظرماست. شعار اساسی ما این است: كار كودك تحصیل است. برای این شعار هم بارها اعلام كرده‌ایم كه حاضریم این را به صورت پایه اجرا كنیم. یعنی بچه‌های كار را وارد چرخه آموزشی انجمن خودمان بكنیم. ما این تجربه را داریم و حاضر به اقدام در این زمینه هستیم.
مصاحبه‌گر: مهیندخت مصباح