وزارت علوم بسیاری از دانشگاه‌های هند و مالزی را معتبر نمی‌داند
۱۳۹۰ فروردین ۲۴, چهارشنبه
چندی پیش، مدیرکل امور دانش آموختگان وزرات علوم، تحقیقات و فن‌آوری اعلام کرد که در طرح ارزیابی مجدد دانشگاه‌های هند، مالزی و بلاروس، بیش از ۶۰ دانشگاه واقع در مالزی و هند از لیست دانشگاه‌های مورد تایید این وزارت‌خانه خارج‌شده و مدرکشان از نظر وزارت علوم معتبر نیست.
مجلس‌آرادر گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا ضمن اعلام این خبر، تاکید کرد که متقاضیانی که بعد از تاریخ اول مارس ۲۰۱۱ از یکی از دانشگاه‌های این لیست اعلام‌شده پذیرش بگیرند، مدارک تحصیلی‌شان به تایید این وزارت‌خانه نخواهد رسید. مدیرکل دانش‌آموختگان وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری همچنین اعلام کرد که این فاز اول بررسی مجدد صلاحیت علمی دانشگاه‌های آسیا است و بعد از این سه کشور، بررسی دانشگاه‌های کشورهای ارمنستان، تاجیکستان، قزاقستان و آذربایجان نیز در دستور کار این وزارت‌خانه است.
این خبر و حذف نام لیست بیش از ۶۰ دانشگاه کشورهای هند و مالزی در حالی صورت می‌‌گیرد که این دو کشور، هردو از محبوب‌ترین گزینه‌های دانشجویان ایرانی علاقه‌مند به ادامه تحصیل به شمار می‌روند.
هزینه‌ی مناسب تحصیل و زندگی در هند و مالزی، تحصیل به زبان انگلیسی در دانشگاه‌های این دو کشور و اخذ آسان‌تر ویزای تحصیلی از دلایل بسیاری از جوانان ایرانی برای تحصیل در این دو کشوربه شمار می‌رود.
حذف نام دانشگاه‌ها بی ذکر دلیل
آمار دقیقی از تعداد دانشجویان ایرانی در هند در دسترس نیست. با این‌حال به نظر شمار دانشجویان ایرانی در دانشگاه‌های سه شهر پونا، بنگلور و میسور چشم‌گیرتر است. چندی پیش، محمدحسین کریم، نماینده‌ی وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «تعداد دانشجویان ایرانی در سه شهر پونا، بنگلور و میسور به ترتیب بالغ بر ۲۳۰۰، ۱۲۰۰ و ۱۰۰۰ نفر است.» در مالزی نیز بنا بر گفته‌ی عزیزالله معماریانی، رایزن علمی جمهوری اسلامی ایران در مالزی، ۱۳۰۰۰ دانشجوی ایرانی مشغول به تحصیل هستند که از این میان ۲۷۰۰ نفر دانشجوی مقطع دکترا هستند.
این اعلام ناگهانی وزارت علوم که بسیاری از دانشگاه‌های این دوکشور را در لیست دانشگاه‌هایی که مدرکشان از نظر این وزارت‌خانه معتبر نیست قرار داده‌اند، بسیاری از دانشجویان ایرانی مشغول به تحصیل در این دوکشور را متعجب کرده است. وزارت علوم توضیحی برای چرایی خارج کردن نام بیشتر دانشگاه‌های این دو کشور از لیست دانشگاه‌های موردتایید خود اعلام نکرده است.
بابک، دانشجوی مهندسی کامپیوتر در مالزی، به دویچه‌وله می‌گوید:« دلیل اصلی وزارت علوم برای ما روشن نیست. تنها چند دانشگاه اول مالزی در لیست دانشگاه‌های موردتایید وزارت علوم باقی مانده‌اند و بقیه دانشگاه‌های این کشور که تعداد زیادی دانشجوی ایرانی هم دارند، از لیست خارج شده‌اند. برخی از دانشگاه‌هایی که وزارت علوم می‌گوید مورد تایید آنها نیست، هم‌طراز دانشگاه‌های درجه یک ایران هستند و بقیه نیز دانشگاه‌هایی هستند که مسلمن هم‌سطح دانشگاه‌های درجه دو ایران هستند.»
راحله، دانشجوی مقطع فوق‌لیسانس جامعه‌شناسی در هند نیز که نام دانشگاه محل تحصیل او هم در لیست دانشگاه‌های غیرمعتبر از نظر وزارت علوم اعلام شده است، به دویچه‌وله می‌گوید:«بهت‌زده‌ام. من برای تحصیل در هند چندماه زبان انگلیسی‌ام را تکمیل کرده‌ام، امتحان زبان داده‌ام و مصاحبه شده‌ام. من مدرک لیسانس خودم را از یکی از دانشگاه‌های سراسری ایران گرفته‌ام و الان به جرات می‌گویم استاندارد دانشگاه محل تحصیلم در هند، بالاتر از دانشگاه سراسری دوران لیسانسم است. سطح دانش استادها بالاتر است و کتابخانه و امکانات علمی به مراتب بهتری در دانشگاه‌های هند داریم. نمی‌دانم وزارت علوم با چه معیار و استانداردی به این نتیجه می‌رسد که بسیاری از دانشگاه‌های هند کیفیت علمی مناسبی ندارند، در حالیکه همه می‌دانیم چقدر کیفیت علمی اکثر دانشگاه‌های ایران نازل است.»
دانشگاه‌های ایران، در قعر لیست دانشگاه‌های معتبر جهان
وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری در حالی لیست بلندی از دانشگاه‌های به گفته‌ی آنها "غیرمعتبر" را اعلام می‌کند که آخرین رده‌بندی وب‌سایت «کیو اس» که نتایج رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان در زمینه‌های فن‌آوری و مهندسی را اعلام می‌کند، نشان می‌دهد که دانشگاه‌های شناخته‌شده‌ی فنی و صنعتی ایران در بین ۱۰۰ دانشگاه فنی برتر جهان جایی ندارند.
در قسمت دانشگاه‌های رتبه‌بندی نشده‌ی این لیست، نام دانشگاه تهران تنها در رشته‌ی «مهندسی عمران و شهرسازی» در میان دانشگاه‌های ۱۵۱ تا ۲۰۰ لیست به چشم می‌خورد. این درحالی است که نام بعضی از دانشگاه‌های آسیایی، از جمله برخی دانشگاه‌های مالزی و هند در میان ۱۰۰ دانشگاه برتر مهندسی و فن‌آوری این لیست دیده می‌شود. برخی دانشگاهـهای شناخته‌شده‌ی کشورهایی مثل ترکیه، عربستان و لبنان نیز در میان صد دانشگاه برتر لیست وب‌سایت «کیو اس» حضور دارند.
بابک، دانشجوی مهندسی در مالزی که نام دانشگاه محصل تحصیلش به عنوان یکی از دانشگاه‌های "غیرمعتبر" در لیست وزارت علوم آمده است می‌گوید:«من در ایران هم دانشجوی همین رشته‌ای بودم که الان در مالزی می‌گذرانم. من بی هیچ تردیدی وضعیت دانشگاهم در مالزی را به وضعیت دانشگاه محل تحصیلم در ایران ترجیح می‌دهم و امکاناتی به مراتب بهتر و به‌روزتر را اینجا در دانشگاه در اختیار دارم. از نظر مقایسه علمی، دانشگاه فعلی من اساتیدی دارد که تعداد مقاله‌های علمی منتشرشده از آنها، به چندصد می‌رسد و همه سابقه‌ی تحصیل و تدریس در دانشگاه‌های معتبر اروپا و آمریکای شمالی را دارند.من از نزدیک با چند چهره علمی معروف و شناخته‌شده رشته تحصیلی‌ام امکان گفت‌وگو را داشته‌ام که این شرایط و امکان را دانشگاه محل تحصیلم فراهم کرد. به طورکلی در همه زمینه‌ها، من دانشگاه فعلی‌ام در مالزی به را به دانشگاه سابق در ایران ترجیح می‌دهم و امکانات و دسترسی به اطلاعات بهتری در اختیار دارم.»
مانع‌تراشی برای موج مهاجرت با "لیست سیاه"
وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری دلیل روشنی اعلام نکرده که چرا ناگهان بعد از موج چندساله‌ی مهاجرت جوانان ایرانی برای ادامه تحصیل به مالزی و هند به این نتیجه رسیده است که مدارک بسیاری از دانشگاه‌های این کشور معتبر نیست. با این‌حال، مجلس‌آرا، مدیرکل امور دانش‌اموختگان وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری گفته است:«بیش از ۲۵۰ هزار امکان تحصیل در مقطع کارشناسی در داخل کشور موجود است و ما توصیه می‌کنیم جوانان به جای خروج از ایران، در داخل کشور به تحصیل ادامه دهند.»
بابک، دانشجوی ایرانی در مالزی، با اشاره به اینکه میان دانشجویان ایرانی مالزی این حدس هست که دولت با این اقدام، قصد مانع تراشی و جلوگیری از موج مهاجرت جوانان ایرانی را دارد، می‌گوید.«این مانع تراشی، اگر حقیقت داشته باشد، جلوی موج مهاجرت جوانان ایرانی به دانشگاه‌های خارج را نخواهد گرفت. هدف‌ها و علت‌های مهاجرت به نظر من فراتر از تنها کسب مدرک است که حالابا عدم تایید آموزش عالی بخواهد مانعی به وجود آید.»
راحله نیز با اشاره به اینکه شخصاً دیگر قصد بازگشت به ایران را ندارد می‌گوید.« حقیقت این است که برای خیلی از ما تحصیل در هند، راهی برای کسب مدرکی معتبرتر و مهاجرت به کشوری اروپایی یا آمریکایی و امکان تحصیل در دانشگاه‌های آنجاست. وزارت علوم بهتر است بداند که مدارک اکثر دانشگاه‌های هند در جهان آکادمیک، معتبرتر از مدارک دانشگاهی ایران ارزیابی می‌شود. با این‌حال وزارت علوم موظف است به این همه دانشجوی ایرانی که حتماً عده‌ای از آنها قصد بازگشت به ایران و ادامه تحصیل و اشتغال در کشور را دارند توضیح دهد که چرا و با چه روند و معیاری مدارک این همه دانشگاه معتبر را در لیست سیاه قرار داده و معتبر نمی‌داند.»
بنا برگفته‌ی مدیرکل امور دانش‌آموختگان وزارت علوم، نه تنها زین پس مدارک متقاضیانی که از یکی از دانشگاه‌های اعلام‌شده فارغ‌التحصیل شوند ارزشیابی نمی‌شود، که مدارک افرادی که از یکی از این دانشگاه‌ها پذیرش گیرند نیز به تایید این وزارت‌خانه برای اقدامات تحصیلی لازم نخواهد رسید. اینکه این اقدام وزارت علوم و ارزیابی‌های مجدد دانشگاه‌های برخی دیگر از کشورها چه تاثیری بر موج مهاجرت جوانان ایرانی برای ادامه تحصیل خواهد گذاشت، معلوم نیست.
فرناز سیفی
تحریریه: یلدا کیانی