نوبل ادبیات برای لوکلزیو نویسنده‌ی فرانسوی

لوکلزیو با رمان‌های خود که درونمایه‌‌ی آن‌ها نقد تمدن‌های کهن و جهان‌های دوردست است، به یکی از برجسته‌ترین نویسندگان معاصر تبدیل شد. بسیاری از کتاب‌های او به زبان‌های گوناگون و از جمله آلمانی ترجمه شده است. آثاری چون «جویندگان طلا»، «مکانی دور از جهان» و «انقلاب‌ها» در آلمان پرآوازه هستند.

سفر ایام کودکی

لوکلزیو از مادری فرانسوی در شهر نیس فرانسه زاده شد. پدرش انگلیسی و پزشک بود. بدین‌سان او دوزبانه بارآمد. پدر او به عنوان پزشک دولتی، به آفریقا منتقل شد و خانواده را همراه خود به نیجریه برد. لوکلزیو بعدها رمانی منتشر کرد با نام «آفریقایی» که یادآور نخستین سفر بزرگ زندگی اوست.

لوکلزیو پس از بازگشت از آفریقا، به تحصیل در رشته‌ی ادبیات پرداخت و بعدها در بریستول و لندن تدریس کرد. هنگامی که در سن ۲۳ سالگی رمان «پروتکل» را منتشر ساخت، منتقدان و محافل ادبی یکصدا به ستایش او پرداختند و وی را «استعدادی شگرف و یکدنده» در ادبیات مدرن فرانسوی خواندند.

رمان‌های لوکلزیو به عنوان «رمان نوین» شناخته شد و جایزه‌های ادبی پرشماری را نصیب او ساخت. لوکلزیو تا کنون بیش از ۳۰ کتاب به صورت جستارها، داستان‌های کوتاه و رمان منتشر ساخته است. وی افزون بر آن، در کار ترجمه‌ی اسطوره‌‌شناسی هندی نیز دست دارد.

شهروند جهانی و خانه‌به‌دوش

آکادمی سوئد، لوکلزیو را نویسنده‌ا‌ی با ریشه‌ی اروپایی ولی شهروند جهانی نامیده است. او نویسنده‌ای است که همگان می‌توانند به او راه یابند. «هوراس انگدال» عضو هیئت داوران جایزه‌ی نوبل در برابر این پرسش آژانس خبری آلمان که آیا می‌توان لوکلزیو را به معنای کلاسیک کلمه یک نویسنده‌ی اروپایی نامید، پاسخ می‌دهد: «به دشواری می‌توان به این پرسش پاسخ مثبت داد. لوکلزیو یک شهروند جهانی و خانه‌به‌دوش است. او به فرهنگ‌های گوناگونی تعلق دارد و زمانی دراز از عمر خود را در کشورهای غیراروپایی گذرانده است. نویسندگی او از همین واقعیت تاثیر پذیرفته است. بر این پایه نمی‌توان او را یک نویسنده‌ی تیپیک اروپایی به شمار آورد».

انگدال در برابر این پرسش که آیا لوکلزیو یک نویسنده‌ی دشوارفهم است می‌گوید: «اگر لوکلزیو جایزه‌ی نوبل را در دهه‌‌ی هفتاد و در آغاز دوره‌ی نویسندگی خود برده بود، می‌گفتم که او نویسنده‌ای دشوار است. زیرا وی در آغاز به سبک فرانسوی دشواری می‌نوشت و نثر او بسیار فاخر بود. ولی لوکلزیو راهی طولانی را پشت سرگذاشته و به روایت‌گری تبدیل شده که واقعا هرکس می‌تواند رمان‌های او را بخواند. سبک او شفاف و روشن است».

باید افزود که اروپا در ده سال گذشته، هفت بار جایزه‌ی نوبل ادبیات را از آن خود ساخته است. از همین رو، انگدال اروپا را مرکز ادبی جهان می‌داند. به باور وی، ریشه‌های ادبی لوکلزیو نیز در ادبیات فرانسه است. گونه‌ی سفر او به کشورها و حوزه‌های فرهنگی بیگانه، آمیزش با این فرهنگ‌ها و توصیف آن‌‌ها، از ویژگی‌های اروپایی‌هاست. اروپایی است که می‌خواهد شهروند جهانی شود.

نوبل ادبیات با یک جایزه‌ی یک میلیون یورویی همراه است. این جایزه سال گذشته به دوریس لسینگ نویسنده‌ی پرآوازه‌ی انگلیسی تعلق گرفت.

رادیو دویچه وله