«مدیریت واردات» برای مقابله با تحریم‌های بین‌المللی
۱۳۸۹ شهریور ۵, جمعه
بحث‌ها پس از دیدار مسئولان و کارگزاران حکومتی با آیت‌الله خامنه‌ای در روز ۲۷ مرداد ماه آغاز شد. آیت‌الله خامنه‌ای در این دیدار گفت، «مسئولان کشور در مقابل قطعنامه تحریم و تحریم‌های یک جانبه امریکا و اروپا، تصمیمات بسیار درستی گرفته‌اند و انشاءالله با این تدابیر و در سایه وحدت و همدلی، تحریم به یک فرصت تبدیل خواهد شد.»
آیت‌الله خامنه‌ای در سخنان خود «افزایش و ارتقای تولید ملی» برای مقابله با تحریم‌ها را مهم خواند و گفت: «واردات باید مدیریت شود و اگر در این زمینه به اصلاح قوانین نیز نیاز هست مجلس این کار را انجام دهد.»
کمر تولید ملی شکسته
در سال‌های ریاست جمهوری احمدی‌نژاد واردات کالا به کشور به‌طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است. بنابر آمارهای رسمی، دولت احمدی‌نژاد در سه سال نخست زمامداری به‌طور متوسط سالانه ۵۰ میلیارد دلار (۱۵۰ میلیارد دلار در ۳ سال) کالا وارد کرده است. مصطفی کواکبیان نماینده مجلس از ۸۰ میلیارد دلار واردات کالا و خدمات درسال گذشته (۱۳۸۸) خبر داده است. در ۸ سال دولت محمد خاتمی میانگین سالانه واردات ۲۷ میلیارد دلار بود.
نتایج این رویکرد را داریوش قنبری، نماینده ایلام در مجلس چنین ترسیم کرده است: «سیاست وارداتی غلطی که هم در دولت نهم و هم در دولت کنونی به بهانه تنظیم بازار در نظر گرفته شده، باعث ورشکستگی بسیاری از تولیدکنندگان داخلی و جایگزینی تولید ملی با واردات» شده است.
این عضو فراکسیون اقلیت مجلس می‌گوید برای حفظ بازار داخلی باید «مانع واردات ۶۰ میلیارد دلاری شویم که هم کمر تولید ملی را شکسته و هم باعث بیکاری فزاینده‌ای در کشور شده است.»
کی بود کی بود من نبودم
در حالی که در طول پنج سال ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد واردات با رشد دویست درصدی نسبت به دوره دولت خاتمی مواجه بود، به‌یکباره و پس از اظهارات آیت‌الله خامنه‌ای بحث «کی بود کی بود من نبودم» میان وزارتخانه‌های مسئول واردات آغاز شده است.
محمدعلی ضیغمی، معاون وزارت بازرگانی در این باره می‌گوید: «وزارت بازرگانی هیچ دخل و تصرفی در ورود کالا به کشور ندارد و تنها این وزارتخانه مسوول هماهنگی و انجام کارهای اداری است.»
سعادت‌الله عباسی، معاون وزارت جهاد کشاورزی نیز که وزارتخانه‌اش مسئولیت بخشی از واردات را بر عهده دارد همان سخنان مقام وزارت بازرگانی را تکرار می‌کند: «وزارت جهاد کشاورزی تاکنون هیچ مجوز ورود محصول کشاورزی به کشور را نداده است.»
خبرگزاری کار ایران در یادداشتی در این باره نوشته است: «آنچه که از خروجی دعوای برنامه‌ریزان و قصه کی بود کی بود من نبودم حاصل می‌شود ورشکستگی و تعطیلی کارگاه‌ها، افزایش بیکاری و خوراندن کالاهای بی‌کیفیت خارجی به مصرف کنندگان با هزینه‌ای گزاف است.»
رسانه‌های ایران نوشته‌اند، در گرماگرم بحث مدیریت واردات، وزارت بازرگانی اسامی ۱۷۰ کالای بی‌کیفیت چینی را منتشر کرده که بازارهای کشور را پرکرده‌اند، اما توضیح نداده که این کالاها چگونه و با مجوز کدام ارگان وارد کشور شده و چه میزان ارز بابت این کالاها از کشور خارج شده است.
طرح دوفوریتی مدیریت واردات
بلافاصله پس از اظهارات آیت‌الله خامنه‌ای نمایندگان مجلس اعلام کردند برای اجرای مدیریت واردات طرح دوفوریتی ارائه می‌دهند. ارسلان فتحی‌پور، رئیس كمیسیون اقتصادی مجلس هدف این طرح را «حمایت حداكثری از تولیدات داخلی، تقویت مدیریت واردات و ممانعت از واردات زائد» اعلام کرده است.
با این حال هنوز رویکرد مجلس و دولت برای آنچه که «مدیریت واردات» می‌نامند روشن نیست. برخی نمایندگان دولت و مجلس از کاهش واردات سخن می‌گویند و برخی دیگر نگران افتادن به دام «ناسیونالیسم کور اقتصادی» هستند.
داریوش قنبری نماینده ایلام در این باره می‌گوید: «سیاست‌های کنترل واردات نباید به ناسیونالیسم کور اقتصادی بیانجامد که هر گونه وارداتی به کشور ممنوع شود، بحث بر سر منطقی‌سازی واردات است. ما در بسیاری موارد محصولات بسیار خوبی تولید می‌کنیم، اما با توجه به عدم اعتماد به تولیدات بومی و قیمت ارزان نمونه‌های بی‌کیفیت وارداتی، تولیدکننده به مشکل برخورده است.»
MM/FW