محمد خاتمی؛ یک گام به پیش، دو گام به پس؟

محمد خاتمی پیشتر گفته بود اگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری نشود، شخص دیگری را برای این کار معرفی و از او حمایت خواهد کرد. در محافل سیاسی، از افراد مختلفی به عنوان فرد مورد نظر خاتمی نام برده می‌شود. اما نزدیکان رئیس جمهور پیشین معتقدند او میرحسین موسوی را، بیش از دیگران برای این پست مناسب می‌داند. خاتمی روز دوشنبه (۲۳ دی) در تایید این نظر گفت، یا خود او یا موسوی نامزد انتخابات خواهند شد. اعلام این خبر گام بلندی در جهت روشن‌کردن تکلیف نامزد اصلاح‌طلبان برای رقابت با محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت نهم است.

دو گام به پس؟

سخنان روز دوشنبه‌ی محمد خاتمی در جمع مردم ایلام می‌تواند به معنای انصراف او از نامزدی در انتخابات نیز تعبیر شود. خاتمی قبلا تاکید کرده، اگر نامزدی او پرهزینه باشد بهتر است کسی نامزد انتخابات شود که نسبت به او حساسیت کمتری وجود دارد. با توجه به حمله‌های تند اصولگرایان به خاتمی، میرحسین موسوی از این نظر فرد مناسب‌تری به شمار می‌رود. با این همه، هنوز موسوی رسما نامزدی خود را اعلام نکرده است. خبرگزاری مهر ظهر سه شنبه (۲۴ دی) از قول یک منبع آگاه از نشست طولانی خاتمی و موسوی در روز یکشنبه خبر داد. بنا بر این گزارش، خاتمی در این دیدار تصمیم نهایی خود در مورد نامزد نشدن در انتخابات را به اطلاع موسوی رسانده است. ظاهرا موسوی نیز نامزدی خود را موکول به بررسی بیشتر و اطمینان از حمایت گسترده‌ی گروه‌های اصلاح‌طلب کرده است. به گزارش مهر، هدایت آقایی، عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، هم‌زمان با سخنان خاتمی، زمان اعلام آمادگی قطعی میرحسین موسوی برای حضور در انتخابات را اوایل هفته آینده اعلام کرد.

دیدار با آیت‌الله خامنه‌ای

برخی از تحلیلگران اظهارات اخیر خاتمی را به معنای عقب‌نشینی او از شرکت در رقابت‌های انتخاباتی تفسیر می‌کنند. عده‌ای نیز اعتقاد دارند، با توجه به رایزنی‌های خاتمی با هاشمی رفسنجانی و ناطق نوری، که ظاهرا از نامزدی او حمایت می‌کنند، احتمال حضور رئیس دولت اصلاحات در انتخابات هنوز منتفی نشده است. سایت خبری آفتاب روز یکشنبه (۲۲ دی) در گزارشی نوشت، خاتمی به منظور نهایی‌کردن تصمیم خود برای نامزدی در انتخابات، روز دوشنبه با آیت‌الله خامنه‌ای دیدار می‌کند. آفتاب به نقل از «حامیان و نزدیکان خاتمی» می­افزاید، اگر رهبر جمهوری اسلامی مخالفت صریح و شفافی با نامزدی خاتمی نداشته باشد، او وارد رقابت‌های انتخاباتی خواهد شد. تاکنون از برگزاری این دیدار و نتایج آن، گزارش موثقی منتشر نشده است. برخی از منتقدان، خاتمی را به مسئولیت‌گریزی متهم می‌کنند و معتقدند او قصد دارد دلیل انصراف خود را مخالفت آیت‌الله خامنه‌ای جلوه دهد.

انتقاد از نظارت شورای نگهبان

محمد خاتمی در سخنرانی خود در ایلام، ضمن ستایش از سیاست‌های دولت موسوی در دوران جنگ، از دولت نهم به شدت انتقاد کرد. او معتقد است مسیر اداره کشور باید تغییر کند. خاتمی هم‌چنین نظارت استصوابی را بدعت دوران پس از آیت‌الله خمینی خواند و افزود: «نمی‏توانيم كاری كنيم كه رای و خواست مردم یک طرف و سليقه عده‌ای تعيين‌كننده همه چيز باشد.» اشاره خاتمی به اختیارات شورای نگهبان در تعیین صلاحیت نامزدان انتخابات است. دولت خاتمی در دوره‌ی دوم ریاست جمهوری، تلاشی را برای حذف نظارت استصوابی و تببین اختیارات رئیس جمهور آغاز کرد که ناکام ماند. یکی از شرط‌های خاتمی برای پذیرش نامزدی، داشتن قدرتی است که عملی‌کردن وعده­ها را ممکن کند.

تایید نامزدی موسوی در روزنامه­ی جمهوری اسلامی

روزنامه جمهوری اسلامی که موسوی دو سال سردبیر آن بود، در شماره روز سه شنبه­ی خود (۲۴ دی)، به نقل از محافل سیاسی، از انصراف محمد خاتمی و شرکت میرحسین موسوی در انتخابات خبر می­دهد. موسوی تا پیش از تغییر قانون اساسی و حذف پست نخست‌وزیر، در این سمت مشغول به کار بود. او در دوران نخست‌وزیری با رئیس جمهور وقت، آیت­الله خامنه­ای، بر سر برخی مسائل اجرایی اختلاف داشت. عده­ای از ناظران این اختلاف و دوری موسوی از صحنه­ی سیاست را از موانع جدی حضور او در انتخابات ذکر کرده­اند. گرچه موسوی هشت سال مشاور سیاسی رفسنجانی و همین مدت مشاور عالی خاتمی بوده و از سال ۱۳۶۸، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است. به رغم شواهدی که هر روز احتمال ورود میرحسین موسوی به کارزار انتخابات را بیشتر می­کند، تصمیم نهایی او هنوز رسما اعلام نشده است.