"متحدان جنبش زنان ایران" در نشست امسال بنیاد پژوهشهای زنان
۱۳۹۷ خرداد ۱۹, شنبهکنفرانس بنیاد پژوهشهای زنان، امسال در شهر استکهلم برگزار شده است. این کنفرانس سه روزه از جمعه (۸ ژوئن/۱۸ خرداد) آغاز شد. تلاش نشست امسال دادن تصویری از شباهتها و تفاوتها میان جنبش زنان در ایران و در کشورهای منطقه و در عین حال نشان دادن متحدان ملی و فراملیتی آن است.
دختران خیابان انقلاب زنان برگزیده سال
در روز اول کنفرانس، دختران خیابان انقلاب به عنوان زنان برگزیده سال معرفی شدند. دخترانی که گلناز امین، مدیر این بنیاد آنان را چهرههایی معرفی کرد که: «روی سکوهای شهرهای ایران سرفراز ایستادند، حجاب اجباری را به دست باد سپردند و بار دیگر به جهان گفتند ما انقلاب نکردیم تا به عقب برگردیم.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
ساغر غیاثی، مدافع حقوق زنان و برنده جایزه "پژوهشهای فمینیسم انتقادی" (جایزه حامد شهیدیان) با نشان دادن یک فیلم و سخنرانی خود جمعبندی جامعی از واکنش فعالان حقوق زنان نسبت به مبارزه با حجاب اجباری داد؛ از آزادیهای یواشکی تا دختران خیابان انقلاب.
او از بازتاب این مبارزه در شبکههای اجتماعی و انعکاس آن در جهان سخن گفت و این که چگونه تصاویر دختران انقلاب اعتراض زنان ایران به حجاب و خشونت حکومت علیه آن را بیش از همیشه علنی کرد. این که چگونه سیاستمداران ایران از جمله محمدجواد ظریف مجبور شدند در برابر رسانههای خارجی درباره اعتراض زنان به حجاب اجباری موضع بگیرند. او همچنین از بیاعتنایی اصلاحطلبان به مبارزه زنان علیه حجاب اجباری سخن گفت.
دوگانگیهای برخورد با حجاب اجباری
او به نگاهی اشاره کرد که معتقد است سرکوب زنان به جایی راه نبرده است؛ نگاهی که به حرکت آهسته زنان علیه حجاب یعنی باز کردن چند دگمه لباسشان یا پایین آوردن روسریها استناد میکند و اینکه زنان بدون این که "فضا را امنیتی کنند" حجاب اجباری را "سانت به سانت عقب بردهاند" و بنابراین به "هیاهو" نیازی نیست.
به گفته ساغر غیاثی در این نگاه آن چه از چشمها پنهان میماند تحمیل حجاب به دختربچههای دبستانی یا اجباری بودن چادر برای اشتغال و استخدام زنان یا حتی برای پذیرفته شدن در بیمارستانهاست.
ساغر غیاثی به تحلیلهایی انتقاد کرد که میگویند علت افزایش فشار بر زنان برای حجاب اجباری و امنیتی شدن آن، همان گسترش اعتراضات زنان علیه حجاب اجباری است.
یا دوگانگیهایی مانند "زنان بورژوا"، "زنان کارگر" و این که مسئله حجاب مشکل "زنان خوشپوش" تهرانی است؛ کلیشهای انحرافی که مبارزه برای دغدغههای "مهمتر" را از مبارزه برای حق انتخاب پوشش جدا میکند و مدعی است که حجاب "الویت" اصلی مبارزه زنان ایران نیست.
ساغر غیاثی نمونههای بسیاری از حمایت گروههای مختلف اجتماعی از مبارزه علیه حجاب اجباری ارائه داد. از جمله بیانیه انجمن صنفی کارگران برق و فلزکار کرمانشاه که به شکل مبسوطی از حق انتخاب زنان و حرکت دختران خیابان انقلاب در بحبوحه اعتراضات دیماه حمایت کردند.
او از زبان یک دختر ۲۳ ساله از "زندان یواشکی" به نام خانه با "زندانبانی" یواشکی در نقش پدر خانواده گفت که دغدغه بزرگش این است که نکند مردی چند سانت از موی او را ببیند یا پسری خندهاش را بشنود.
وضع زنان کشور میزبان
میزگردی نیز درباره وضعیت زنان در کشور میزبان برگزار شد. شرکتکنندگان در این میزگرد به برداشت رایج از برابری جنسیتی در سوئد پرداختند. با این نتیجهگیری که گرچه دولت این کشور متشکل از احزاب مترقیتر جامعه است و رسما خود را طرفدار حقوق زنان میخواند اما هنوز میان دستمزد زنان و مردان تفاوت چشمگیر است و به خشونت و آزار جنسی پایان داده نشده است. شرکتکنندگان در میزگرد، اولا مانس، استاد رشته مطالعات زنان، آنا کلارا برات، روزنامه نگار و سوروچی تاپاربیورکرت، استاد علوم سیاسی بودند که معتقدند سوئد هنوز تا برابری میان زنان و مردان فاصله دارد.
مبارزات زنان ایران و مرزهای جغرافیایی
یکی از بحثهای جالب این برنامه روز اول، سخنرانی ژانت بائر، استاد دانشگاه و پژوهشگر مسائل زنان و اسلام در امور اقلیتهای قومی و مذهبی مهاجر (دیاسپورا) بود. او به آینده جنبش زنان ایران پرداخت و این که نسل جوان زنان ایران چه نقشی در این آینده دارند؟ او گفت جنبش زنان در دنیایی که مرزهای جغرافیایی را محو کرده است، جنبشی فراملیتی خواهد بود و گروههای اجتماعی دیگری نیز با این جنبش همراه خواهند شد. زنان و مردانی که خود را فمینیست نمیدانند ولی در مبارزه با مردسالاری در کنار جنبش زنان برای برابریطلبی هستند.
او تلاش زنان ایران برای به دست آوردن حقوق خودرا یک "غیر جنبش" خواند که در اشکال بسیار گوناگون بروز میکند و به همین دلیل نیز مقابله با آن دشوار شده است. او هم چنین به تاثیر فرامحلی مبارزات زنان ایران از کمپین یک میلیون امضا گرفته تا چهارشنبههای سفید اشاره کرد.
ژانت بائر این سوال را نیز مطرح کرد که آیا نسل جوان زنان ایران از مادران خود فمینیستتر هستند؟ او گفت که برای پاسخ به این پرسش باید ابتدا درک خود از فمینیسم را روشن کرد اما برداشت عمومی این است که نسل جدید زنان، از مادران خود در آگاهی به خواستهای خود و رسیدن به آنها جلوتر هستند؛ خواستهایی که بسیار متنوعتر هستند. کم نیستند زنانی که میگویند فمینیست نیستند اما آنچه میخواهند و برایش مبارزه میکنند، در خدمت برابری و دستیابی به حقوق زنان است.