قبرستان پناهجویان افغان در ترکیه محل دفن بی‌نام و نشان‌هاست
۱۳۹۸ دی ۲۸, شنبه
شهر وان ترکیه در نزدیکی مرز با ایران زمستانی سرد و گزنده و پوشیده از برف دارد. این شهر صحنه تراژدی است که دنیا از آن بی‌خبر است. این جملاتی است که گزارش سایت "تاگس شاو" با آن شروع می‌شود. ادامه گزارش:
مهدی سلطانی چهار سال پیش از افغانستان گریخته و به این ترکیه آمده است. او حالا به یاری سایر پناهجویان می‌شتابد. مهدی مکانی را نشان می‌دهد که چند ماه پیش کشف کرده است. جایی که انسان‌هایی در آن به خاک سپرده شده‌اند که عمری را در آوارگی و فرار گذرانده‌اند. بیشترشان افغان هستند. بار اول که او این گورستان را دید، تقریبا خالی بود. حالا اما پر از قبر است.
ایران دیگر جای ماندن نیست
بسیاری از افغان‌ها در زمستان شانس خود را برای عبور از مرز امتحان می‌کنند چون در سرمای زمستان ماموران کم‌تری در مسیر هستند. مسیری که کوهستانی وخطرناک است. گاه و بیگاه کسی سقوط می‌کند یا یخ می‌زند. مهدی می‌گوید که با وجود این عده پناهجویانی که این راه را انتخاب می‌کنند دائم در حال بیشتر شدن است. وحشت از جنگ و ترور در افغانستان آنها را وادار به فرار می‌کند. وضع در افغانستان مدام بدتر می‌شود. آنها که این کشور را ترک می‌کنند به دنبال امنیت و زندگی بهترند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
تهران در هزار کیلومتری شرق اینجاست. برای چند دهه ایران کشوری بود که صدها هزار پناهجوی افغان به آن پناه می‌بردند. اما ایران دیگر جای ماندن نیست. خیلی از آنها نمی‌توانند نان شب را تهیه کنند. شرایط بد اقتصادی ایران و تحریم‌ها باعث شده حکومت ایران این پناهجویان را گروه گروه به سمت همسایه شرقی‌اش، افغانستان برگرداند.
بنا بر آمار سازمان‌های بین‌المللی امور پناهجویان در سال گذشته ۴۵۰ هزار افغان ایران را به سمت کشور خود ترک کرده‌اند. ۲۴۵ هزار نفر آنها به اجبار ایران را ترک کرده‌اند. برای فرار از این سرنوشت خیلی از آنها تلاش می‌کنند به سمت ترکیه بروند.
ترس دائم از اخراج
با مهدی سراغ یکی از آشنایانش می‌رویم که چند روز است به ترکیه آمده است. تازه از راه رسیدگان خسته و درمانده در زیرزمین یک خانواده ترک جا داده شده‌اند. آنها دار و ندارشان را فروخته‌اند تا خود را به وان برسانند. زن خانواده شکایت می‌کند: «حالا برای حتی یک لقمه نان پولی نداریم. امروز از یک نفر پنج لیر قرض کردیم. اما خود او آه در بساط ندارد و ما شرمساریم اما نمی‌دانیم چه باید بکنیم.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
هوای اتاقی که این خانواده در آن شب را به صبح می‌رساند به شدت سرد است و هیچ وسیله گرمایی در آن نیست. مهدی تلاش می‌کند هرچه سریع‌تر برای‌شان پتو تهیه کند. آنها نمی‌توانند خود را به پلیس معرفی کنند. این کار مساوی است با اخراج. مهدی می‌گوید: «آنها با دست خالی به اینجا می‌رسند. حتی برای یک صبحانه پول ندارند. هیچ کاری از دست‌شان برنمی‌آید. این وظیفه امور پناهجویی سازمان ملل متحد است که به داد این‌ها برسد.»
کمک فقط به پناهجویان سوری
اواسط دسامبر سال گذشته نشست جهانی پناهجویان از سوی سازمان ملل متحد فراخوانده شد که ترکیه هم از برگزار کنندگان آن بود. موضوع نشست پناهجویان سوری در ترکیه بود. اتحادیه اروپا برای پناه دادن به شهروندان سوری پول و امکانات زیاد دیگری در اختیار ترکیه قرار می‌دهد. اما کسی به فکر کمک به پناهجویان افغان نیست.
تا یک سال و نیم پیش پناهجویان افغان می‌توانستند از طریق امور پناهجویی سازمان ملل از ترکیه تقاضای نوعی پناهندگی کنند. اما این سازمان از سپتامبر سال ۲۰۱۸ این کار به ادارات دولتی ترکیه واگذار کرد و آنها به راحتی پناهجویان افغان را به محلی که از آن آمده‌اند بازمی‌گردانند.
قبری جدید برای یک بی‌نام و نشان
در گورستان‌بی‌نام و نشان‌های شهر وان ناگهان سر وکله گروهی از کارکنان قبرستان پیدا می‌شود. آنها آمده‌اند تا قبری جدید بکنند. نمی‌توانند بگویند برای چه کسی. هیچیک از افراد خانواده یا آشنایان نمی‌توانند بدانند که زمین سرد و تیره قبرستان شهر وان مهماندار چه کسی است.
مهدی می‌گوید: «شاید خانواده این مرد جوان منتظرند که تلفن بزند و او اینجا بی آنکه کسی حتی نام او را بداند، دفن می‌شود.» روی تابلوی ورودی گورستان نوشته شده است «گورستان افراد گمنام».