عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا • جلسه بحث کارشناسان در دویچه وله
۱۳۸۶ فروردین ۲۴, جمعه
از یک سال و نیم پیش که مذاکرات اتحادیه اروپا با ترکیه در مورد به عضویت پذیرفتن این کشور آغاز شده است، پیشرفت چندانی در این زمینه به چشم نمی‌خورد. برعکس، روند پذیرش ترکیه در اتحادیه اروپا هنوز هم وابسته به حل کشمکش قدیم بر سر جزیره تقسیم شده قبرس است. در این باره کارشناسان مختلف در کنفرانسی که رادیو دویچه وله ترتیب داده بود شرکت کرده، به بحث پرداختند.
هنوز هم در این باره بحث در جریان است که هدف نهایی از مذاکرات اتحادیه اروپا با ترکیه چه باید باشد: پذیرش ترکیه به عنوان عضو کامل یا به عنوان شریک ممتاز. یک سال و نیم پیش این مذاکرات آغاز شدند. البته به عقیده بورکهارد اشتپاخر، کارشناس اروپای بنیاد کنراد آدناوئر که به حزب دمکرات مسیحی آلمان (CDU) نزدیک است، تا کنون موفقیت زیادی در این زمینه بدست نیامده است.
اشتپاخر می‌گوید: «مذاکرات متوقف نشده و در حقیقت هنوز درست هم شروع نشده است. مرحله بررسی به پایان رسیده است، اما در عمل مذاکرات فقط در دو فصل آغاز شده است و این دو فصل بیشتر جانبی هستند. نخستین فصل در تابستان ۲۰۰۶ فصل دانش و پژوهش بود، که مسأله‌ای اساسی نیست. در حال حاضر هنوز نمی‌توان به عرصه‌های واقعا حساس پرداخت. اتحادیه اروپا نمی‌خواهد تا زمانی که راهی برای حل کشمکش قبرس یافت نشده به این عرصه‌ها وارد شود.»
مسئله قبرس همچون چوبی است لای چرخ پیشرفت مذاکرات در باره عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا. دولت ترکیه حاضر نیست بنادر و فرودگاهها را برای عبور کشتی‌هایی باز کند که از منطقه جنوبی قبرس که یونانی است می‌آیند. این موضوع در ماه دسامبر سال ۲۰۰۶ باعث شد که اتحادیه اروپا هشت مبحث مهم مذاکره را کنار بگذارد.
قرار است که در ترکیه در ماههای مه و نوامبر امسال (سال ۲۰۰۷) انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری برگزار شوند. گلستان گوربی، پژوهشگر در زمینه علوم سیاسی در برلین، که خود از شهروندان کردتبار ترکیه است، معتقد است که نتیجه این انتخابات برای مسیر مذاکرات اتحادیه اروپا و ترکیه هم مهم خواهد بود.
گوربی می‌گوید: «بستگی دارد که ترکیب سیاسی چگونه باشد. طبیعی است که اگر دولتی بسیار محافظه‌کار و ملی‌گرا در ترکیه به سر کار بیاید، نمی‌توان به سادگی به این موضوع پرداخت. می‌توان حدس زد که اگر حزب “عدالت و پیشرفت“ بتواند بر سر قدرت بماند، امکان بیشتری برای پیشبرد مذاکرات وجود داشته باشد.»
اما تنها مبارزه انتخاباتی نیست که مذاکرات را فلج می‌کند. به نظر رناته زومر، نماینده محافظه‌کار در پارلمان اروپا، ترکیه به اراده لازم برای عضویت در اتحادیه اروپا از خود نشان نمی‌دهد. زومر می‌گوید: «اصولا شروع مذاکرات در این موقع اشتباه بزرگی بود. چون این ترس بی‌پایه نبود که با آغاز مذاکرات ما آخرین حربه‌ای را که برای اعمال فشار داریم هم از دست می‌دهیم. از زمان آغاز مذاکرات هیچ اصلاحاتی در ترکیه صورت نگرفته است. افزون بر این ترکیه حاضر به هیچ سازشی در مورد قضیه قبرس نیست.»
کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که حتی اگر مذاکرات در مورد پذیرش ترکیه در اتحادیه اروپا پیش برود، باز شاید حدود ده سال طول بکشد تا ترکیه عضو اتحادیه اروپا شود.