سمینار بررسی اعدامهای جمعی تابستان ۶۷ در سوئد • مصاحبه
۱۳۸۷ مرداد ۲۷, یکشنبه
در شهر استکهلم سمیناری در این زمینه در روزهای ۲۲ و ۲۳ اوت (دوم و سوم شهریور) برگزار خواهد شد. مصاحبه با بابک عماد، از سازمان‌دهندگان سمینار سوئد.
دویچه وله: آقای عماد، قرار است سمینار بین‌المللی بررسی کشتارهای دهه شصت در سوئد برگزار شود. شما از سازمان‌دهندگان این سمینار هستید. می‌توانید برای ما توضیح دهید که شما از چه انجمنی هستید و این سمینار در کجا و کی برگزار می‌شود؟
بابک عماد: من عضو کانون زندانیان سیاسی ایران در تبعید هستم. این سمینار قرار است در استکهلم برگزار شود، در دو روز متوالی ۲۲ و ۲۳ اوت در دانشگاه استکهلم. قرار است که این سمینار با حضور زندانیان سیاسی سابق، پژوهشگران و حقوقدانان بین‌المللی به بررسی کشتارهای دهه شصت و بویژه کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷ بپردازد.
دویچه وله: آیا کانون زندانیان سیاسی ایران به تنهایی این سمینار را سازماندهی کرده است؟
بابک عماد: کانون زندانیان سیاسی برگزارکننده این سمینار است، اما با همکاری آ ب اف (سازمان دمکراتیک کارگری در سوئد) و انجمن دوستی ایران و سوئد در مالمو.
دویچه وله: آن طور که شما در اطلاعیه‌تان نوشته‌اید، این سمینار به مناسبت بیستمین سالگرد کشتار زندانیان سیاسی برگزار می‌شود، اما این نخستین سمیناری نیست که شما برگزار می‌کنید.
بابک عماد: بله، این سمینار دومین سمیناری است که به عنوان سمینار بین‌المللی مطرح است و رو به افکار عمومی جهانیان است. نخستین سمینار در این رابطه در روزهای اول و دوم اکتبر سال ۱۹۹۸ در همین استکهلم برگزار شد که اولین سمیناری بود که به دست خود ایرانیان در خارج از کشور رو به افکار عمومی جهانیان برگزار می‌شد.
دویچه وله: برگزارکننده آن سمینار چه کسانی بودند؟
بابک عماد: برگزارکننده آن سمینار هم کانون زندانیان سیاسی ایران در تبعید، واحد سوئد بود.
دویچه وله: چه کسانی را به عنوان سخنران دعوت کرده‌اید؟
بابک عماد: دوستانی که دعوت شده‌اند، عموما از زندانیان سیاسی سابق، پژوهشگران دانشگاهی و حقوقدانان بین‌المللی هستند، از جمله خانمها شهلا طالبی و سوسن بهار، آقایان احمد موسوی، پیام اخوان، کاوه شهروز و حمید حق‌شناس و نماینده‌ای از حزب چپ که نماینده مجلس سوئد است و یک نویسنده سرشناس سوئدی، خانم ماریا مودیگ که سالها مسئول بخش نویسندگان زندانی در انجمن قلم سوئد بوده است.
دویچه وله: چه بحثهایی قرار است در این سمینار مطرح شود؟
بابک عماد: بحثهایی قرار است مطرح شود که اساسا به بررسی آن کشتار خواهد پرداخت، از جمله بحث در این زمینه خواهد بود که در تابستان ۶۷ چه اتفاق افتاد، چگونه اتفاق افتاد و چرا اتفاق افتاد؛ خانم شهلا طالبی در رابطه با عشق و مرگ در نامه‌های زندانیان سیاسی و وصیت‌نامه‌های آنها سخنرانی دارد؛ بیست سال سکوت در مورد کشتار، و دادخواهی و دادستانی در رابطه با این جنایت فجیع است که قرار است کاوه سروش مطرح کند. بحثهایی دیگر در همین زمینه هست، از جمله بررسی حقوقی و پروسه‌های حقوقی این فاجعه در سطح جامعه و در سطح بین‌المللی که پیام اخوان این بحث را دنبال خواهد کرد. از مسائل داغ این سمینار اعدام کودکان در ایران خواهد بود. بررسی حقوق بشر در ایران، وضعیت روزنامه‌نگاران، دانشجویان، کارگران ومعلمان زندانی و زندانیان سیاسی‌ای که در ایران در زندانها به سر می‌برند، موضوعهای دیگر مورد بحث و بررسی خواهند بود.
دویچه وله: اگر موضوعهای سمینار امسال را که بیست سال پس از اعدامهای جمعی زندانیان سیاسی برگزار می‌شود، مقایسه کنید با موضوعهای سمیناری که ده سال پیش شما سازماندهی کرده بودید، می‌توانید تفاوتهای آن را بربشمرید؟
بابک عماد: قطعا تفاوتهایی وجود دارد، بویژه که به هر حال آن نخستین سمینار بود، سمیناری بود که بیشتر به بازخوانی کشتار دهه ۱۳۶۰ و موضوعاتی از قبیل وضع زنان در ایران پرداخته و مسئله حقوق بشر در ایران را دنبال می‌کرد و شکلی غیرپژوهشی داشت، بیشتر بیان مسائل و بررسی آمار و ارقام بود. در دومین سمینار بین‌المللی در استکهلم قرار است که کارهای پژوهشی و حقوقی‌ای که در این رابطه در ده سال اخیر انجام گرفته، مطرح شوند. سمینار بیشتر به زمینه‌های اجتماعی و سیاسی این کشتار خواهد پرداخت. به نوعی این سمینار از پختگی بیشتری برخوردار است.
دویچه وله: به نظر خود شما که در طول این سالها موضوع را دنبال کرده‌اید، تغییری در سطح آگاهی نسبت به این موضوع و بیان آن در پهنه همگانی می‌بینید؟
بابک عماد: بویژه در ده – دوازده سال اخیر کارهای زیادی رو به افکار عمومی، بویژه رو به افکار ایرانیان در خارج از کشور صورت گرفته است. البته الان سه – چهارسالی هم هست که این بحثها در ایران ادامه پیدا می‌کند. تغییرات بسیار بسیار زیادی صورت گرفته است. جمع‌های بسیار وسیعتری اهمیت می‌دهند به اینکه این موضوع حتما باید پیگیری بشود، چون می‌دانیم که شکل و وسعت این کشتار بسیار گسترده و متفاوت از بسیاری از نمونه‌های تاریخی مشابه بوده است. وقتی صحبت از شیلی می‌شود، تمام دنیا از آن اطلاع دارند. اما وقتی صحبت از کشتار ایرانیان می‌شود، با وجود سالهایی که همگان در خارج از کشور به آن پرداخته و تلاش کرده‌اند تا به اطلاع افکار عمومی برسانند که چه جنایتی در دهه ۱۳۶۰ در ایران رخ داده، اما متاسفانه در این کار موفق نبوده‌ایم. تا حدی موفق بود‌ه‌ایم، اما در سطحی نبوده است که وقتی از ایران نام برده شود، در افکار عمومی، چه ایرانیان چه جهانیان، مسئله جنایت دهه ۱۳۶۰ را تداعی کند.
دویچه وله: فکر می‌کنید که چه چیزی مانع بوده است؟ آیا مسئله فقط فعالیت ایرانیان است یا مسئله حد پذیرش در کشورهای اروپایی هم مطرح است؟
بابک عماد: طبیعی است که موانع بسیار زیادی وجود داشته است. از یک سوی فعالین ایرانی در خارج از کشور توانسته‌اند واقعا در سطحی وسیع عمل کنند. منتهی ما آنچنانکه بایست رو به بیرون عمل نکرده‌ایم. یکی از ضعفهای ما در خارج از کشور این بوده که رو به افکار عمومی غیرایرانیان کار نشده است. موانع دیگری هم هست، از جمله موانع سیاسی و روابطی که کشورهای غربی با جمهوری اسلامی دارند که مانع از این شده که در این سالها این موضوع بویژه از طریق دولتها مورد پذیرش قرار بگیرد یا در رسانه‌های جمعی طرح شود. متاسفانه موانع سیاسی زیادی دراین رابطه وجود دارد و دلایل خاص زیادی هم در این رابطه هست که می‌توان در موقعی دیگر به آن پرداخت.
دویچه وله: اما من مایلم در همین جا در این مورد از شما بپرسم که آیا تجربه‌ای دارید که خواسته‌اید این موضوع را در عرصه همگانی مطرح کنید، اما رسانه‌ها مایل نبوده‌اند که آن را بازتاب بدهند؟
بابک عماد: ببینید، ما هر سال در چندین کشور، از جمله در سوئد، زمانی که مراسم‌های یادمان را برگزار می‌کنیم، کار وسیعی روی مطبوعات می‌کنیم، به صورت نوشته، مقاله و خبر. به آنها مراجعه می‌کنیم. متاسفانه هیچ کدام از اینها، مگر در بسیار بسیار موارد جزیی بازتاب پیدا نکرده است، آن هم در یکی دو سال اخیر با فشارهایی که از این طرف و آن طرف آورده شده است. خود ما فعالان ایرانی هم متوجه شده‌ایم که بخش وسیعی از کارمان را باید متمرکز کنیم روی افکار عمومی خارج از ایرانیها، برای اینکه بتوانیم از این منظر دولتهای کشورهایشان را وادار کنیم که عکس‌العمل نشان بدهند. در نتیجه کارهایی در حد ناچیز انجام گرفته است. در دو سه سال گذشته چند خبرنگار آزاد در همین سوئد و در کشورهایی مثل انگلستان و امریکا و خود ایرانیان مطالب زیادی در باره این کشتار در نشریات دانشگاهی‌حقوقی، روزنامه‌های کثیرالانتشار به چاپ رسانده‌اند که این خود به نظر من اقدام مثبتی است. ما می‌رویم که بتوانیم به هر حال افکار عمومی را آماده پذیرش این موضوع بکنیم تا به دولتها بقبولانیم که باید اقداماتی در این رابطه انجام بگیرد. ما حتی به دولتمردان، نمایندگان پارلمانهای اروپایی مراجعه کرده‌ایم. در رابطه با همین سمینار امسال با وزارت امور خارجه سوئد صحبت داشتیم، یک نماینده که مسئول بخش ایران است را دعوت کردیم. منتهی اینها به دلایلی که بر خودشان معلوم است و بر ما نامعلوم، البته ما هم می‌توانیم حدس بزنیم که چرا، از شرکت در این سمنیار یا حداقل از خبررسانی در مورد آن خودداری کردند.
دویچه وله: این طور که در اطلاعیه‌تان آمده، برنامه‌های دیگری را هم به جز آنچه گفتید، تدارک دیده‌اید. می‌توانید در این باره توضیح دهید؟
بابک عماد: بله، یک سری برنامه‌های هنری هستند. از جمله قرار است که موزیک و تئاتر اجرا شود. برخی از هنرمندان ایرانی و یک هنرمند بسیار سرشناس اسپانیایی در آن شرکت دارند.
دویچه وله: آقای عماد، هر کس که بخواهد می‌تواند در این سمینار شرکت کند؟
بابک عماد: بله، شرکت در سمینار برای همه آزاد است. ما علاقه‌مندیم که هر چه بیشتر، چه ایرانیها چه غیرایرانیها در آن شرکت کنند. چون دو روز خواهد بود، یک روز آن به زبان سوئدی و انگلیسی خواهد بود و یک روز آن به زبان فارسی.
دویچه وله: و محل برگزاری آن کجاست؟
بابک عماد: روز جمعه ۲۲ اوت در دانشگاه استکهلم دو پانل برگزار می‌شود، یک پانل به زبان سوئدی و یک پانل به زبان انگلیسی، که رو به افکار عمومی سوئدی و به طور کلی غیرایرانیها دارد. روز شنبه ۲۳ اوت در سالن اجتماعات "هوسبی ترف" برگزار خواهد شد که رو به افکار عمومی ایرانیان خواهد بود.