سرنوشت معاملات نفتى و تسليحاتى ايران با چين و روسيه
۱۳۸۵ دی ۲۰, چهارشنبه
به گزارش خبرگزارى آلمان، در پى صدور قطعنامه ۱۷۳۷ شوراى امنيت سازمان ملل متحد، ايالات متحده آمريكا تلاش‌هاى گسترده‌اى را براى جلوگيرى از معاملات نفتى بزرگ چين با ايران آغاز كرده است. اين خبرگزارى به نقل از سخنگوى سفارت آمريكا در پكن نوشت: ”واشنگتن، نگرانى اى خود را در اين زمينه هم با مقامات دولتى و هم با كنسرن نفتى چين در ميان نهاده است”. وى افزود: ”آمريكا به لحاظ سياسى و حقوقى سرمايه گذارى در صنايع نفت و گاز ايران را نادرست مى‌داند. ما بر اين عقيده‌ايم كه براى معاملات بزرگ با ايران، زمان فعلى فوق‌العاده نامناسب است”.
چين، در چند سال اخير قراردادهاى بزرگى براى بهره بردارى درازمدت از نفت و گاز ايران بسته است. نزديك به يك سال پيش مسئولان شركت نفت ايران اعلام كردند كه حجم مجموع قراردادها به حدود ۱۰۰ ميليارد دلار رسيده است. اواخر دسامبر سال ۲۰۰۶ ميلادى، يعنى پس از صدور قطعنامه شوراى امنيت، وزارت نفت جمهورى اسلامى خبر از توافق بر سر يك قرارداد بزرگ ديگر داد.
بر اساس گزارش‌هاى تاييد نشده، اين توافقنامه بهره بردارى از منابع گاز پارس شمالی را در بر مى‌گيرد و حجم آن ۱۶ ميليارد دلار است كه همه آن بايد از سوى چين سرمايه گذارى شود. همچنين چين و ايران از مدت‌ها پيش بر سر بهره بردارى از ميدان نفتى ”يادآوران” (در استان خوزستان) مشغول مذاكره هستند. اما آمريكائى‌ها معتقدند كه هنوز توافق نهائى بر سر تحقق اين طرح‌ها حاصل نشده است.
قطعنامه ۱۷۳۷ شوراى امنيت، اشاره‌اى به تحريم نفت و گاز ايران ندارد، اما بر اين امر تاكيد مى‌ورزد كه كشورهاى عضو سازمان ملل متحد نبايد فن آورى و ابزار توليد انرژى هسته‌اى و موشك را در اختيار ايران قرار دهند. برخلاف اين تصميم، سخنگوى وزارت دفاع روسيه در تماس با خبرگزارى ”ايتارتاس” اعلام كرد: روسيه در چارچوب قرارداد يك ميليارد و ۴۰۰ ميليون دلارى موجود، همچنان به ارسال سيستم‌هاى دفاع موشكى Tor- M1 براى جمهورى اسلامى ايران ادامه خواهد داد.
بنا به اظهار سخنگوى وزارت دفاع روسيه، اين كشور موظف است در چارچوب قراردادى كه پيش از اين منعقد شده ۲۹ پايگاه دفاع موشكى نوع Tor – M1 را در اختيار ايران بگذارد. نيمى از اين قرارداد تاكنون تحقق يافته و روسيه حاضر نيست از اجراى نيمه ديگر آن چشم بپوشد. در اين مورد، سخنگوى وزارت دفاع گفت: ”وقتى روسيه قراردادى مى‌بندد، آن را انجام مى‌دهد. اين پرنسيب ما است”. وى استدلال كرد كه سيستم‌هاى موشكى مذكور تنها در امر دفاع مورد استفاده قرار مى‌گيرند.
به گزارش نشريه ”دى ولت” آلمان، سيستم‌هاى موشكى Tor-M1 در امر حفاظت از مراكز هسته‌اى اصفهان، بوشهر، تهران و شرق ايران به كار گرفته مى‌شوند. ايران، برخلاف قطعنامه شوراى امنيت، همچنان در اين مراكز به غنى سازى اورانيوم مشغول است. يك سخنگوى دولت ايران، اخيرا حتى تهديد كرد كه جمهورى اسلامى طرح خروج از پيمان منع گسترش سلاح‌هاى هسته‌اى را مورد بررسى قرار خواهد داد.
قرارداد فروش سيستم‌هاى موشكى، در ماه دسامبر سال ۲۰۰۵ ميلادى ميان ايران و روسيه منعقد شد. يك سال بعد، در دسامبر سال ۲۰۰۶، نخستين گروه نظاميان ايرانى، دوره آموزشى خود را براى اداره اين سيستم‌هاى دفاعى در روسيه به پايان رساندند. پايان دوره آموزشى اين نظاميان، با طرح قطعنامه تحريم‌هاى اتمى و موشكى در شوراى امنيت همزمان بود. در هفته‌هاى اخير، احتمال حمله هوائى اسرائيل به مراكز هسته اى ايران، به يكى از بحث‌هاى روزمره محافل سياسى و نظامى جهان تبديل شده است. انستيتوى ملى مطالعات استراتژيك دانشگاه تل آويو، اخيرا انجام اين عمليات را ضرورى اعلام كرد.