سال ۲۰۱۰، سال قدرتآزمایی در ایران
۱۳۸۸ دی ۱۲, شنبه
روزنامه آلمانی "هندلزبلات" در نخستین روز سال نوی میلادی در وبگاه اینترنتی خود نوشت: «هر لحظه و هر روز که می‌گذرد، ایران هر چه بیشتر به توان خود برای ساخت بمب اتمی نزدیک‌تر می‌شود».
از نظر ژنرال آموس یادلین، رئیس سازمان مخفی نظامی اسرائیل، این "نقطه‌ی بی‌بازگشت" می‌تواند در سال ۲۰۱۰ رخ دهد. این وضعیت نشان می‌دهد که در سال جدید میلادی، موضوع ایران می‌تواند به چالش اصلی جامعه بین‌الملل تبدیل شود.
اگرچه بحث‌های عمومی در آلمان بیشتر حول جنگ در افغانستان دور می‌زند، ولی دولت‌های غربی عمیقا اعتقاد دارند که مناقشه بر سر برنامه اتمی ایران از اهمیت راهبردی بزرگتری برخوردار است.
مسلح شدن بزرگترین کشور شیعی به سلاح اتمی، تأثیری مستقیم بر منطقهی خاورمیانه خواهد گذارد که از نظر راهبردی و نیز اقتصاد جهانی، اهمیتی بس بزرگ دارد.
پیامدهای یک برخورد نظامی
از نظر نویسنده‌ی مقاله این روزنامه، دستیابی جمهوری اسلامی به بمب هسته‌ای و یا به توانمندی در ساخت سلاح اتمی، منطقهی خاورمیانه و نزدیک را به یک مسابقه‌ی تسلیحاتی سوق خواهد داد: «دولت جمهوری اسلامی در مناقشه‌های منطقه‌ای در لبنان، میان اسرائیل و فلسطینی‌ها تا مناقشه‌ی یمن، به طور مستقیم یا غیرمستقیم دست دارد».
حمله به اسرائیل و یا حمله‌‌ی آمریکا به ایران نیز به نوبه‌ی خود منطقه را به سراشیبی آشوب و هرج و مرج خواهد غلتاند و برای سالیان دراز، یافتن یک راه‌حل مسالمت‌آمیز برای خاورمیانه را به تعویق خواهد افکند. این امر پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی برای اقتصاد جهانی، به دلیل افزایش سرسام‌آور بهای نفت، خواهد داشت.
تلاش جامعه بین‌الملل برای یافتن راه حل
در این آغاز سال نوی میلادی قرار است تصمیم‌‌های اولیه جامعه بین‌الملل در مورد نحوه برخورد با ایران اتخاذ شود. ماه‌هاست که گروه شش‌گانه (پنج عضو دائمی شورای امنیت به انضمام آلمان) به دنبال یافتن یک راه حل هستند.
پس از یک توقف طولانی تا انتخابات ریاست جمهوری در ایران و رویدادهای پس از آن، بالاخره به نظر می‌آمد که در ماه نوامبر ۲۰۰۹ توافقی در این زمینه با ایران حاصل شده است، به ویژه که دولت جدید آمریکا به رهبری باراک اوباما امکان گفت‌وگوهای مستقیم با ایران را فراهم کرده بود.
امتناع مسکو از ارسال تسلیحات به ایران
در مذاکرات ژنو به نظر می‌آمد که راه حلی پیدا شده است: ایران هرچند که حاضر به توقف غنی‌سازی اورانیوم نشد، ولی اعلام آمادگی کرد تا بخش بزرگی از اورانیوم غنی‌شده‌ی خود را به روسیه ارسال کند. در عوض قرار شد با همکاری روسیه و فرانسه اورانیوم غنی‌شده با غلظت بالا به ایران تحویل داده شود. این توافق می‌توانست به امر اعتمادسازی کمک زیادی برساند.
دولت آمریکا نیز بارها اذعان داشته بود که قرار نیست کسی حق استفاده از فن‌آوری هسته‌ای را از ایران سلب کند.
با این حال مقامات ایران با معامله اتمی موافقت نکردند و این امر مقامات مسکو را نیز خشمگین کرد. این کشور دیگر حاضر نیست تسلیحاتی که پیش از این وعده‌اش را به ایران داده بود، به جمهوری اسلامی تحویل دهد.
حال می‌رود که با تصویب تحریمهای شدیدتر علیه ایران، جامعه بین‌الملل با جمهوری اسلامی وارد یک چالش دیگر شود.
در شرایط کنونی دیپلمات‌ها نگران یک چالش دوگانه هستند. از یک سو، تحریمهای اقتصادی تاکنونی نشان داده‌اند که زمانی تأثیرگذار هستند که چین نیز همراهی کند. ولی شرکت‌های چینی اخیرا قراردادهای گسترده‌ای برای ارسال مواد خام به ایران به امضا رسانده‌اند.
از سوی دیگر، هنوز مشخص نیست که دولت کنونی به ریاست احمدی‌نژاد تا چه اندازه قدرت تصمیم‌گیری دارد. هر چه باشد در طی ماه‌های گذشته شاهد چرخشی ناگهانی در جایگاه تصمیم‌گیری در مناقشه اتمی بوده‌ایم.
وضعیت در ایران بی‌ثبات می‌ماند
نویسنده مقاله‌ی "هندلزبلات" می‌نویسد که تا کنون احمدی‌نژاد به خاطر تهدیدهایش علیه اسرائیل مسئله‌ای بزرگی تلقی می‌شد، ولی با گذشت شش ماه از انتخاب مناقشه‌برانگیز مجددش در مقام ریاست جمهوری، وی در ژنو با کشورهای غربی به توافق رسید. اما جناح‌های دیگر این تصمیم او را بی‌اعتبار دانستند.
وضعیت در ایران بسیار بی‌ثبات است. در ماه دسامبر نیز افکار عمومی شاهد تظاهرات‌های خونین در سطح کشور بوده است. از نگاه برلین و واشنگتن، دولتی که زیر فشار مسائل داخلی است، فاقد قدرت تصمیم‌گیری در خارج است.
به همین دلیل، از نگاه روزنامه "هندلزبلات"، سال ۲۰۱۰، سال قدرتآزمایی در ایران خواهد بود. تحریمهای اقتصادی همچنان آخرین وسیله‌ای است که شاید بتوان از طریق آن مانع از عملیات نظامی اسرائیل علیه ایران شد.
در چنین شرایطی احمدی‌نژاد می‌تواند به یک فاجعه برای کشورش، و ای بسا برای کل منطقه بدل شود.
DK/BB