زنان و خدمت سربازی در ارتش اسرائيل

زنان در ارتش‌های کشورهای بسیاری می‌توانند استخدام شوند و در پست‌های گوناگون خدمت کنند، اما تنها در سه کشور اسرائیل، اریتره و نروژ خدمت سربازی برای زنان اجباری است.

انجام خدمت سربازی برای زنان در اسرائیل رسما از سپتامبر سال ۱۹۴۹ آغاز شد. در نروژ نه به دلیل تهدیدهای نظامی خارجی، بلکه برای ترویج بیشتر برابری جنسی بین زن و مرد، مجلس این کشور در اکتبر سال ۲۰۱۴ خدمت سربازی برای زنان را تصویب کرد که از تابستان سال ۲۰۱۶ اولین دوره سربازگیری زنان آغاز می‌شود.

تا قبل از تاسیس دولت اسرائيل، طبق اسناد حدود ۴ هزار نفر از زنان یهودی در واحدهای شبه نظامی هگانا در جنگ با اعراب فلسطینی و حکومت تحت سرپرستی بریتانیا حضور داشتند. پس از تاسیس دولت اسرائيل در ۲۶ ماه مه سال ۱۹۴۸، پارلمان اسرائيل در سپتامبر سال ۱۹۴۹ قانون خدمت سربازی برای همه که شامل زنان نیز می‌شد را تصویب کرد.

با وجود حضور زنان در نبردها در سال‌های نخست، بن گورین، نخست وزیر اسرائيل درسال ۱۹۴۸ و قبل از تصویب نظام وظیفه برای زنان گفته بود: «در یک ارتش و در جنگ یک نابرابری واقعی نهفته است که فرستادن زنان به عملیات را ناممکن می‌سازد. یک ارتش به واحدهای پشتیبانی‌کننده نیز نیاز دارد. ما به زنان در جایگاه مناسب برای تقویت قدرتمان نیاز داریم.»

باور به اینکه کشته شدن زنان سرباز در جبهه نبرد باعث تضعیف روحیه هم‌قطاران مرد می‌شود و اینکه اسارت زنان آنان را با خطر تجاوز جنسی از سوی سربازان "دشمن" روبرو می‌سازد، باعث شد تا سربازان زن اسرائیلی جایی در واحدهای عملیاتی نداشته باشند و بیشتر وظایف پشتیبانی به آن‌ها محول شود.

مدت خدمت سربازی در اسرائیل برای زنان ۲۱ ماه و برای مردان ۳ سال است. زنان متاهل، مادران و اعراب اسرائيلی از انجام خدمت سربازی معاف هستند. از سوی دیگر "دروزی‌ها" و اقلیت "چرکس" طبق قانون سال ۱۹۸۸ موظف به انجام خدمت سربازی شده‌اند. زنان یهودی مهاجری که بعد از ۲۰ سالگی به اسرائیل مهاجرت کنند از انجام خدمت سربازی معاف هستند، مگر اینکه خود بخواهند داوطلبانه خدمت کنند.

با تشکیل واحد‌های زنانه "چن"، زنان بیشتر به وظایف پشتیبانی، آموزشی، بهداری، مخابرات، اداری و غیره گمارده شدند. جالب این که زنان کادر ارتش به واحدهای رزمی آموزش می‌دهند، اما خود اجازه حضور در رزم را ندارند. در جنگ ۶ روزه سال ۱۹۶۷ یک افسر زن به دلیل تمرد از ماندن در پست خود و رفتن به جبهه به ۴ هفته زندان محکوم شد.

زنانی که به عنوان کادر در ارتش خدمت می‌کنند در زمینه‌های مختلف برای برابری با همقطاران مردشان بارها به دادگاه شکایت برده‌اند. آلیس میلر، افسر نیروی هوایی ارتش اسرائیل در سال ۱۹۹۴ از ممنوع بودن آموزش دوره‌های خلبانی برای زنان به دادگاه شکایت برد و برنده شد. ارتش اسرائیل حالا مجبور است از سال ۱۹۹۵ و طبق حکم دادگاه زنانی که برای آموزش دوره خلبانی آماده هستند را بپذیرد.

با حکم دادگاه، دولت و مجلس اسرائیل عملا مجبور شدند قوانین نظامی این کشور را تغییر دهند و از سال ۲۰۰۰ برابری کامل بین زنان و مردان در ارتش اسرائیل برقرار شد.

در ادامه برابری کامل زنان و مردان، در سال ۲۰۰۰ واحدهای زنانه منحل و زنان و مردان به طور مشترک در واحد‌های زرهی، پیاده و توپخانه سازماندهی شدند.

در واحدهای پیاده از زنان نیز در گشتی‌های مرزی استفاده می‌شود.

در جنگ دوم لبنان در سال ۲۰۰۶، زنان برای نخستین‌بار بعد از سال ۱۹۴۸ در عملیات رزمی شرکت کردند.

کرین تندلر، مهندس پرواز هلی کوپتر، اولین زن نظامی اسرائیل بود که در جنگ لبنان در سال ۲۰۰۶ کشته شد.

براساس گزارش یکصد صفحه‌ای "کمیته سگف" که در سال ۲۰۰۸ منتشر شد، کوتاه‌تر بودن مدت خدمت سربازی زنان به نسبت مردان باعث شده تا برخی از وظایف به آنان محول نشود. قرار شده بود پیشنهاد بهینه‌سازی خدمت سربازی زنان که توسط این کمیته ارائه شده بود، طی یک دهه در ارتش اسرائیل عملی شود.

همه خاخام‌های یهودی با سربازی زنان موافقت ندارند و خاخام‌های ارتدکس (سنت‌گرا) اصولا با این موضوع مخالف هستند. در حالی که مردان ارتدکس در مدارس مذهبی از انجام خدمت نظامی معاف شده‌اند، اگر زنان نیز از خدمت سربازی معاف شوند، آنوقت بر مدت سه ساله سربازی مردان نیز باید باز هم افزوده شود.

زنان سرباز اسرائیلی هم با موضوع آزار جنسی از سوی هم‌قطاران مردشان روبرو هستند. تقریبا روزی یک مورد آزار جنسی زنان سرباز گزارش می‌شود و ۲۰ درصد زنان سرباز در ارتش اسرائیل مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند.

خدمت سربازی زنان تنها در سه ارتش اریتره، نروژ و اسرائیل صورت می‌گیرد که قدمت آن در ارتش اسرائیل از همه بیشتر است. زنان کادر در ارتش اسرائیل اکنون ۳۳ درصد هستند که ۵۱ درصد آنان افسران، ۳ درصد در واحدهای عملیاتی و ۱۵ درصد پرسنل تکنیکی را تشکیل می‌دهند.