رکوردشکنی در خرده‌رسانه‌ها؛ مرگ اسامه بن‌لادن از نگاه آمار و ارقام
۱۳۹۰ اردیبهشت ۱۴, چهارشنبه
وقتی ژنرال ریون، فرمانده نیروهای ویژه عملیات سیا در ایبت‌آباد پاکستان، در هدست مخصوص خود کلمه رمز عملیات «جرمینیو» را بر زبان می‌آورد، شاید نمی‌دانست که چند ثانیه بعد شبکه‌های اجتماعی با اخبار پیرامون این عملیات که با مرگ بن‌لادن پایان یافت، منفجر می‌شوند و رکوردی در سرعت انتشار خبرها ثبت می‌کنند.
۱۰ سال پیش که اقدام تروریستی القاعده برج‌های دوقلوی تجارت جهانی را فرو ریخت، خبر با سرعتی باورنکردنی دنیا را درنوردید، اما آن زمان خبری از توییتر و فیس‌بوک نبود. حالا آمارهای جالبی درباره پوشش مرگ مردی که بانی و طراح ۱۱ سپتامبر بود، در شبکه‌های اجتماعی و خرده‌رسانه‌ها منتشر شده است. بسیاری از ساکنان کره خاکی، این بار خبرها را اول در فیس‌بوک و توییتر دیدند، به اشتراک گذاشتند و به آن واکنش نشان دادند، شایعه ساختند، احساسات‌شان را بروز دادند و بحث کردند و نقش رسانه‌های سنتی این بار کم‌رنگ‌تر از همیشه بود.
سرعت و میزان انتشار اخبار پیرامون مرگ بن‌لادن را فقط می‌توان با دراماتیک‌ترین رویدادهای سال‌های اخیر قابل مقایسه دانست: زلزله هاییتی، سونامی مرگ‌بار ژاپن و وقایعی از این دست. بررسی ۲۴ ساعت اول پس از عملیات روز یک‌شنبه سازمان سیا، نکات جالبی را نشان می‌دهد که گویی حکایت از جهان دیگری دارد؛ جهانی که در این زمان ۱۰ ساله، انگار به اندازه یک قرن دگرگون شده است.
خرده‌رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، کانون انتشار اخبار
آماری که توییتر منتشر کرده، نشان می‌دهد که در جریان سخنرانی اوباما که پس از پایان یافتن عملیات صورت گرفت، در هر ثانیه ۴ هزار توییت منتشر شد و پس از پایان سخنرانی او، این رقم به بیش از ۵ هزار توییت در ثانیه رسید. در دو ساعت اول پس از اعلام خبر مرگ بن‌لادن، نزدیک به ۲۸ میلیون توییت منتشر شده بود، رقمی که بی‌سابقه است و رکوردی محسوب می‌شود که شکستن آن کار هر بمب خبری‌ای نیست.
بر اساس نظرسنجی وب‌سایت Mashable از ۲۰ هزار کاربر، بیش از ۵۰ درصد آنها اولین بار خبر مرگ اسامه بن‌لادن را در شبکه‌های اجتماعی دیدند: ۳۱ درصد از طریق توییتر و ۲۰ درصد از طریق فیس‌بوک. در این ۲۴ ساعت، به‌طور میانگین در هر ساعت ۱۲/۴ میلیون توییت درباره مرگ بن‌لادن منتشر شد که رکورد تامل‌برانگیزی است.
در همان یک ساعت اول پس از اعلام خبر مرگ بن‌لادن، بیش از ۴۴۲ هزار کاربر فیس‌بوک به صفحه Osama Bin Laden is DEAD پیوستند و وقتی کاخ سفید آن عکس تاریخی اوباما و مقامات دولتش در اتاق نظارت بر وضعیت عملیات را در فلیکر منتشر کرد، در همان یک ساعت اول ۶۰۰ هزار نفر از آن دیدن کردند. این عکس به‌طور میانگین در هر دقیقه ۱۳ هزار بیننده داشت.
در ۲۴ ساعت اول، بیش از ۱۳ هزار ویدئو هم روی یوتیوب آپلود شد که بسیاری از خبرگزاری‌ها و شبکه‌های تلویزیونی از آن برای پوشش واکنش‌های مردمی در سراسر جهان استفاده کردند؛ تصاویر شادی و شوک مردم در نقاط گوناگون دنیا، در واکنش به خبر مرگ بن‌لادن.
هکرها در کمین تشنگان تصاویر مرگ بن‌لادن
مرگ بن‌لادن هنوز هم سرشار از ابهام است و هم‌چنان عطش بسیاری برای بیشتر دانستن و بیشتر دیدن جزئیات وجود دارد. هکرها هم فرصت را مناسب دیده‌اند و از این عطش مخاطبان و کاربران برای به دام انداختن کاربران شبکه‌های اجتماعی بهره گرفته‌اند و فضای ایمیل‌ها و شبکه‌های اجتماعی را با اسپم‌ها و اسکم‌های به ظاهر مرتبط با مرگ بن‌لادن اشغال کرده‌اند.
شاید پیغام‌هایی را دیده باشید که بن‌لادن را با چهره‌ای خونین نشان می‌دهد و به ظاهر فایلی تصویری هم دارد که با یک کلیک می‌توانید مشاهده‌اش کنید. مراقب باشید، چون کلیک کردن روی این لینک‌ها یا فایل‌ها، شما را در دام هکرها می‌اندازد. تا اطلاع ثانوی، به هیچ‌یک از عکس‌ها یا ویدئوهای مرتبط با قتل بن‌لادن اعتماد نکنید، چون هنوز تصویر معتبری منتشر نشده است. این کارها برای این است که شما را به دام بیاندازند و به حریم خصوصی شما تجاوز کنند، یا به اطلاعات خصوصی‌تان دست‌برد بزنند.
احسان نوروزی
تحریریه: یلدا کیانی