در انتظار پیوستن به اتحادیه اروپا

در پنج سال پیش اتحادیه اروپا با پذیرش برخی از کشورهای بلوک شرق سابق، راه را برای اتحاد هرچه بیشتر کشورهای اروپایی در تشکلی سیاسی-اقتصادی فراهم کرد.اما فهرست متقاضیان برای پیوستن به اتحادیه اروپا کاهش نیافته است. پرسش اساسی در این میان، تعیین شاخص‌هایی است، که ورود اعضای جدید به اتحادیه اروپا را میسر می‌کند.

کشورهایی نظیر کرواسی، صربستان، مونته‌نگرو، مقدونیه، بوسنی، آلبانی و ترکیه خواهان عضویت هر چه سریعتر در اتحادیه اروپا هستند. اما اوکراین، گرجستان و ایسلند نیز تمایل شدیدی برای پیوستن به اتحادیه اروپا دارند.

برخی از کارشناسان بر این باورند، که حضور ۲۷ کشور عضو در حال حاضر مانع از اجرای سیاستگذاری‌های همگون در اتحادیه اروپا شده و تعمیق مناسبات اعضای آن را کند ساخته است. بدین منظور راه مشارکت و ورود به اتحادیه اروپا، برای بسیاری از کشورها بدل به راهی طولانی و ناهموار گشته است.

تعلل از پذیرش اعضای جدید

به نظر کارشناسان، در شرایط کنونی و بطور کلی، چشم‌انداز روشنی برای پذیرش سریع کشورها و عضویت آنان در اتحادیه اروپا وجود ندارد. این مسئله حتا شامل آن کشورهایی می‌شود‌، که تاکنون بطور جدی موانع سیاسی، اقتصادی و حقوقی برای پیوستن به اتحادیه اروپا را از سر راه برداشته و هرچه بیشتر خود را با هنجارهای اتحادیه اروپا هماهنگ ساخته‌اند.

بطور نمونه کرواسی یکی از نامزدهای شایسته برای ورود به اتحادیه اروپاست.

به نظر اولی رن (Oli Rehn)، کمیسر گسترش اتحادیه اروپا، «در صورت تحقق پیش‌شرط‌های موجود، می‌توان به پایان مذاکرات با کرواسی برای پیوستن به اتحادیه اروپا در آخر سال ۲۰۰۹ امیدوار بود.»

کرواسی شانس زیادی دارد که از سال ۲۰۱۰، بیست‌وهشتمین عضور اتحادیه اروپا گردد. اما در حال حاضر هیچکس بدان باور ندارد، زیرا اسلوونی با ورود همسایه خود به اتحادیه اروپا مخالفت دارد و به خاطر نزاع بر سر حقوق ماهیگیری در خلیجی بی‌اهمیت، پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا را بلوکه کرده است.

موانع بر سر راه اصلاحات

آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، یکی از مخالفان سرسخت گسترش سریع اروپا در شرایط کنونی است. به نظر صدراعظم آلمان، پیش از انجام اصلاحات در اتحادیه اروپا، می‌بایست از پذیرش اعضای جدید خودداری کرد.

هنوز روشن نیست که در چه زمانی قرارداد اصلاحات اتحادیه اروپا ضمانت اجرایی خواهد یافت. در ایرلند باید بار دیگر درباره‌ی این قرارداد همه‌پرسی صورت گیرد، اما زمان آن هنوز تعیین نشده است.

به عقیده برخی از ناظران، اتحادیه اروپا پس از گذشت پنج سال گسترش، دچار خستگی و ناتوانی شده است. ورود رومانی و بلغارستان در سال ۲۰۰۷ به اتحادیه اروپا، واقعه‌ای مسرت‌بخش برای آنان بود.

سرنوشت کشورهای بالکان

در حالیکه آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، به اتحادیه اروپا توصیه می‌کند، که درباره پذیرش اعضای جدید دست نگهدارد، نیکلا سارکوزی، رییس‌جمهور فرانسه، به کشورهای بالکان وعده ادغام سریع در اروپا را می‌دهد.

اما جهت‌گیری کلی اروپا در این زمینه روشن است. تمام کشورهای بالکان دارای چشم‌انداز خوبی برای پیوستن به اتحادیه اروپا هستند.

سارکوزی در سخنانی بار دیگر تاکید کرد، کشورهای بالکان حق دارند در ترکیب اروپا مشارکت جویند. وی افزود: «ازاین طریق تامین امنیت، صلح و ثبات در اروپا به نحو بهتری ممکن خواهد شد. این کشورها بخشی از خانواده اروپایی به شمار می‌آیند.»

آلبانی در هفته اخیر، تقاضای رسمی خود برای عضویت در اتحادیه اروپا را اعلام کرد. مقدونیه نیز پیش از این تقاضای مشابه‌ای را تقدیم اتحادیه اروپا کرده بود.

در حال حاضر، تنها با کشورهای کرواسی و ترکیه، بر سر پیوستن به اتحادیه اروپا مذاکراتی در جریان است. ورود ترکیه به اتحادیه اروپا، سبب شکاف در میان کشورهای عضو شده است. برلین و پاریس از جمله مخالفان سرسخت پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا به شمار می‌آیند.

در ماه‌های گذشته مذاکرات با ترکیه پیشرفت چندانی نداشته است. دلایل متفاوتی برای این امر وجود دارد، اما در اساس، پرسش بر سر قبول و یا طرد ترکیه بطور کلی است.اتحادیه اروپا تاکنون از پاسخگویی روشن در این زمینه طفره رفته است.

خوزه مانوئل باروسو، رییس کمیسیون اتحادیه اروپا به تازگی در این‌باره گفت: «ترکیه نباید به عنوان باری بر دوش اتحادیه اروپا تصور شود. حضور ترکیه به سود اتحادیه اروپا است.»

برخلاف انتظار، ایسلند یکی از نامزدهای پرشانس برای پیوستن به اتحادیه اروپاست. خواست ورود به اتحادیه اروپا ناشی از شرایط فلاکت‌بار مالی در این کشور است. در گذشته ایسلند هیچگونه تمایلی برای پیوستن به اروپا از خود نشان نمی‌داد، تنها بحران مالی، این کشور را مجبور به نزدیکی با بروکسل کرده است. به نظر کارشناسان مستقر در بروکسل، ایسلند در حال حاضر تمام پیش‌شرط‌های اتحادیه اروپا را عملی کرده است.

همه شواهد حاکی از آن است که در چند سال آینده، اتحادیه اروپا بیش از ۳۰ عضو خواهد داشت. بدین دلیل بحث‌های جدی و پرشور در زمینه گسترش اتحادیه اروپا اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.