دبيركل جديد سازمان ملل و تفاهم براى حكم اعدام؟
۱۳۸۵ دی ۱۴, پنجشنبه
بان كى‌مون در نيويورك سكندرى‌‌خوران وارد صحنه شد. اين سياستمدار كره‌ى جنوبى پيش از ورود به صحنه گفته بود كه ارزش زيادى براى سخنان بزرگ قائل نيست، بلكه اهل عمل است. اما دبيركل جديد سازمان ملل در نخستين روز كارى خود در مقر اصلى سازمان ملل متوجه شد كه سخنانش از چه وزنى برخوردار است. او در مقابل اين پرسش كه چه موضعى در مورد اعدام صدام حسين دارد، اين فرصت را از دست داد تا مخالفت سنتى سازمان ملل با حكم اعدام را مورد تاكيد قرار دهد و بر عكس گفت كه اين حق هر كشورى است كه در مورد كاربرد حكم اعدام خود تصميم بگيرد.
بان با اين سخنان، نخستين توفان را در «ايست ريور» برپا كرد. سخنگوى وى بعدا براى راست و ريست كردن اين اظهارات گفت كه بان كى‌مون صرفا تفاوتى ظريف را شخصا در اين موضوع وارد بحث كرده است. اما علامت سووالى كه دبيركل جديد در مقابل مخالفت سازمان ملل با حكم اعدام قرار داد يك جنجال است. و طنين آن تا مدت‌ها و خيلى بيشتر از آن كه او بخواهد، اين سياستمدار ۶۲ ساله را تعقيب خواهد كرد. وى حتما تصور نمى‌كرد كه اين چنين سكندرى خوران وارد صحنه‌ى مقام خود شود.
البته با خيرخواهى مى‌توان اين مساله را دشوارى آغازين كار تفسير كرد، اما چنين چيزى نبايد براى عالى‌ترين ديپلمات جهان پيش آيد. او فرصت كافى داشت تا خود را براى اين مسئوليت آماده كند. به اين ترتيب مى‌توانست با آغاز مسئوليتش، از نماينده‌ى كره‌ى جنوبى يعنى كشورى كه در آن حكم اعدام مجاز است، به نماينده‌ى ۱۹۲ عضو سازمان ملل تبديل شود. هر كس او را به عنوان دوست واشنگتن كه در ارتقا او به اين مقام نيز نقش داشت مى‌ديد، در اين اظهارنظر او نخستين نشانه‌ى قدردانى از واشنگتن را مى‌بيند.
روزنامه‌نگاران كره‌ى جنوبى به او لقب «مارماهى لغزنده» را داده‌اند. اما از او سخنان روشن انتظار مى‌رود. بان هر قدر هم بخواهد شغل خود را به شيوه‌ى آسيايى يعنى مودبانه و هماهنگ انجام دهد، نمى‌تواند از اين امر اجتناب كند كه در دوره‌ى مسئوليتش گاهى نيز بايد دردسر داشته باشد. اين مورد حتا ميدان تمرين نسبتا آسانى بود. هر چه باشد او سه روز فرصت داشت تا در مورد موضعگيريش فكر كند. اينكه از او در مورد حكم اعدام خواهند پرسيد، موضوع غافلگيركننده‌اى نبود. پس چرا يك چنين لغزشى؟
سازمان ملل، عليرغم همه‌ى پراكندگى‌هاى درونى خود، در مورد موضوعاتى معين مواضع تعيين‌كننده‌اى دارد، از جمله درمورد حكم اعدام. هر چه باشد، حق زندگى در اعلاميه‌ى جهانى حقوق بشر تصريح شده است و در دادگاه بين‌المللى نيز براى كسى حكم اعدام صادر نمى‌شود. بان كى‌مون كه خود چند هفته پيش از كوفى عنان انتقاد كرده بود كه در ايجاد دودستگى در سازمان ملل سهم داشته و دبيرخانه‌ى ضعيفى برجاى گذاشته است، اينك خود براى نخستين بار در معرض انتقاد قرار دارد.
بان قطعا متوجه شده است كه سخنانش از چه وزنى برخوردار است و احتمالا در آينده آن‌ها را با احتياط بيشترى گزينش خواهد كرد. زيرا در نخستين روز مسئوليت خود ديد كه طنابى كه پنج سال آينده روى آن حركت مى‌كند تا چه اندازه نازك است. او بايد براى حفظ تعادل تمرين زيادى بكند و حتما نخستين درس آن را آموخت.
Martina Buttler