حزب چپ
۱۳۸۷ دی ۸, یکشنبه
دسامبر ۱۹۸۹: مرز میان دو آلمان از یک ماه پیش از بین رفته است. دیوار برلین فروریخته و با ریزش خود یک سیستم حکومتی را نابود کرده است. پس از آنکه "مجلس خلق" حق رهبری انحصاری "حزب متحد سوسیالیست آلمان" را از قانون اساسی آلمان شرقی حذف کرد٬ اعضای این حزب در یک نشست فوق‌العاده در باره آینده آن به بحث و گفت‌وگو می نشینند.
دو راه وجود دارد:
- انحلال حزب
- یا تغییر بنیادین در برنامه و نوسازی آن.
اعضای حزب از انحلال آن جلوگیری می‌کنند و تصمیم می‌گیرند برنامه و نام آن را تغییر دهند. به این ترتیب از "حزب متحد سوسیالیست آلمان"٬ "حزب متحد سوسیالیست آلمان – حزب سوسیالیسم دموکراتیک" متولد می‌شود٬ اما کسی به موفقیت این حزب اعتقادی ندارد. تعداد کارکنان رسمی حزب از ۴۰۰۰ نفر به ۲۰۰ نفر می‌رسد.
حزب منطقه‌ای شرقی؟
۲۰ سال بعد: حزب که اکنون نام "حزب چپ" را بر خود دارد، در انتخابات سراسری٬ پس از حزب سوسیال دموکرات٬ حزب دموکرات مسیحی و حزب لیبرالهای آزاد٬ به چهارمین حزب بزرگ آلمان تبدیل شده است. در شرق آلمان "حزب چپ" موفقیت چشمگیری کسب کرده و تقریبا همطراز حزب دموکرات مسیحی شده و در برخی از مناطق شرقی حتی از حزب سوسیال دموکرات هم قویتر شده است.
تیم اسپیر٬ کارشناس سیاسی و استاد دانشگاه گوتینگن در مورد حزب چپ می‌گوید: «این حزب در واقع از هیچ به وجود آمده. حزبی که به نظر می‌رسید عملا نابود شده٬ به جایی می‌رسد که در انتخابات بوندس تاگ (مجلس فدرال) نزدیک به ۱۰درصد آرا را به خود اختصاص می‌دهد. این یک موفقیت غیرعادی است.»
بسیاری از ناظران سیاسی مدت زیادی این نظر را داشتند که "حزب چپ" پدیده‌ای موقتی است. کمتر کسی گمان می‌برد که این حزب که در سطح کشوری کمتر از دو و نیم درصد آرا را به خود اختصاص می‌داد٬ بتواند روزی به موفقیت برسد. برخی کارشناسان سیاسی معتقد بودند که با بالارفتن استاندارد زندگی در مناطق شرقی آلمان از اهمیت این «حزب منطقه‌ای» کاسته خواهد شد.
پیشرفت شتابان
در حال حاضر به نظر می‌رسد که کسی نمی‌تواند جلوی موفقیت روزافزون حزب چپ را بگیرد. در انتخابات ایالتی تورینگن در سال ۱۹۹۰تعداد آرای این حزب (که آن زمان "حزب سوسیالیسم دموکراتیک" نامیده می‌شد) کمتر از ۱۰درصد بود٬ اما چهار سال بعد ۶ / ۱۶ درصد آرا انتخابات پارلمانی در این ایالت را به خود اختصاص داد. این موفقیت در دوران بعدی انتخابات نیز ادامه یافت: در سال ۱۹۹۹ بیش از ۲۱ درصد آرا و در سال ۲۰۰۴ بیش از ۲۶ درصد آرا به حزب چپ تعلق گرفت.
در سال ۱۹۹۴حزب سوسیال دموکرات و حزب سبزها دولت ایالتی را در تورینگن تشکیل دادند بدون آنکه اکثریت آرا را در پارلمان ایالتی کسب کرده باشند. علت این امر٬ موافقت حزب سوسیالیسم دموکراتیک با این ائتلاف بود. برای نخستین بار احزاب پرقدرت آلمان به این حزب کوچک نیازمند شده بودند.
چهار سال بعد در ایالت مکلنبورگ فورپومرن "سوسیالیست‌های دموکراتیک" با حزب سوسیال‌دموکرات ائتلاف کردند و برای نخستین بار در یک دولت ایالتی مشارکت نمودند. در ایالت برلین نیز از سال ۲۰۰۱ یک دولت ائتلافی متشکل از حزب سوسیال دموکرات و حزب سوسیالیسم دموکراتیک (که بعدها نام "حزب چپ" را برگزید) حکومت می‌کند.
شرکت در دولتهای ایالتی برای این حزب فقط موفقیت به شمار نرفت بلکه برای آن ضررات چشمگیری نیز داشته است. "سوسیالیست‌های دموکرات" به دلیل دخالت در امور دولتی٬ در شماری از مناطق شرقی آلمان٬ جایی که پرقدرت بودند٬ بسیاری از طرفداران خود را از دست دادند.
در انتخابات محلی تعداد آرای "سوسیالیست‌های دموکراتیک" کاهش یافت – در برخی مناطق نزدیک به ۲۰ درصد. بسیاری از طرفداران این حزب به این نتیجه رسیده بودند که حزب محبوبشان با شرکت در دولتهای ایالتی به اصول خود که مخالفت با سیاست احزاب بزرگ است، وفادار نمانده است.
برخی منتقدان معتقد بودند که این حزب با این اقدام چهره خود را خدشه دار کرده است.
در این بحبوحه٬ "حزب کار و عدالت اجتماعی – آلترناتیو انتخاباتی" به کمک "حزب سوسیالیسم دموکراتیک" شتافت. این حزب جوان در سال ۲۰۰۵ توسط شماری از اعضای پیشین حزب سوسیال دموکرات و سندیکاها و در مخالفت با سیاست‌های اقتصادی گرهارد شرودر٬ صدراعظم وقت تشکیل شد. از آنجایی که اعضای آن به سوسیالیسم دموکراتیک معتقدند٬ با "حزب سوسیالیسم دموکراتیک" وحدت کردند و "حزب چپ" را تشکیل دادند.
حزبی کوچک اما قدرتمند
در ماه مه ۲۰۰۷ حزب چپ در انتخابات ایالت برمن به پارلمان این ایالت راه یافت. در حال حاضر (پایان ۲۰۰۸) اعضای حزب چپ کرسی‌های نمایندگی پارلمان‌های ایالتی در هسن و نیدرزاکسن را نیز در اختیار دارند.
تیم اشپیر٬ کارشناس سیاسی٬ می‌گوید که حزب چپ توانسته است٬ بیش از احزاب دیگر به خواست مردم برای عدالت اجتماعی پاسخ دهد. در گذشته٬ علمدار این خواست٬ حزب سوسیال دموکرات بود. اشپیر معتقد است که به این ترتیب حزب چپ ضرورت وجودی خود را برای یک دوره طولانی تثبیت کرده است.
در سالهای گذشته هیچ‌کدام از احزاب آلمان به اندازه حزب چپ بحث برانگیزنبوده‌اند. این حزب دائما با واکنش‌های ضدکمونیستی احزاب محافظه کار مواجه می‌شود. اما این احزاب نیز باید روزی این واقعیت را بپذیرند که سیستم چهارحزبی آلمان به یک سیستم پنج حزبی تبدیل شده است و به احتمال زیاد در آینده نیز اینچنین خواهد ماند. در این میان حزب چپ نیز باید تکلیف خودش را معین کند که دقیقا چه می‌خواهد و برای خودش یک برنامه دقیق و مشخص تنظیم نماید. در حال حاضر این حزب از طرفی موافق اقتصاد آزاد است و از طرفی دیگر قصد دارد٬ سیستم سرمایه داری را از بین ببرد.