حاشیه‌ها و بازتاب رسانه‌ای برتری ایران مقابل عراق
۱۳۸۹ دی ۲۲, چهارشنبه
در پايان دور اول از مرحله گروهی جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۱ در قطر، چهار تيم ازبكستان، سوريه، استراليا و ايران با پيروزی در نخستين بازی‌شان، در صدر جدول گروه‌های چهارگانه قرار گرفتند. ایران عصر سه‌شنبه (۱۱ ژانویه/ ۲۱ دی) عراق را ۲ بر یک پشت سر گذاشت.
• در خبرگزاری‌های دولتی ایران، هیچ مصاحبه یا گزارش انتقادی درباره عملکرد تیم ملی فوتبال ایران وجود نداشت. در جمع مصاحبه شونده‌ها کارشناسانی که پیش از این در جمع منتقدان افشین قطبی قرار داشتند نیز ترجیح دادند فقط به تمجید از عملکرد تیم ملی بپردازند.
یکی از این منتقدان ناصر ابراهیمی، سرمربی تیم ملی فوتبال ایران در جام ملت‌های ۱۹۸۴ سنگاپور است. او به خبرگزاری فارس گفته است: «من همیشه منتقدم اما بازیکنان تیم ملی نمایش بسیار خوبی داشتند و جای هیچ انتقادی را از خود باقی نگذاشتند.»
• انگلیسی صحبت کردن افشین قطبی در کنفرانس خبری، با انتقاد خبرنگاران ایرانی حاضر در دوحه مواجه شد و در سایت‌های اجتماعی نیز بازتاب داشت. خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در این باره نوشت: «در دنیای فوتبال رسم است که مربیان بومی تیم‌های ملی، در رقابت‌های بین‌المللی با احترام به زبان رسمی کشورشان، در نشست‌های خبری از زبان مادری استفاده میکنند. اما قطبی ترجیح می‌دهد انگلیسی صحبت کند. این تصمیم با واکنش خبرنگاران ایرانی روبه‌رو شد. آنها معتقدند قطبی باید با خبرنگارانی که اکثراً ایرانی هستند، فارسی صحبت کند و مترجم کنفدراسیون نیز به عربی و انگلیسی برگرداند. حتی یکی از افسران رسانه‌ای کنفدراسیون آسیا گفت هیچ اجباری برای انگلیسی صحبت کردن وجود ندارد.»
در پی این جریان، دبیرکل فدراسیون فوتبال ایران از قطبی خواسته است در کنفرانس‌های بعدی با زبان فارسی صحبت کند.
• پیش از آغاز بازی، بازیکنان دو تیم به احترام جان‌باختگان سقوط هواپیما در ارومیه، روی خط دایره میانی زمین حلقه زدند. سایت فیفا در این باره نوشت: «ورزشگاه الریان قطر در آغاز بازی برای احترام به قربانیان سانحه هوایی ارومیه در سکوت فرو رفت.»
• آندرانیک تیموریان با ۱۱ هزار و ۱۰۰ متر، دونده‌ترین بازیکن ایران در این مسابقه بود. احسان حاج صفی با ۶۰۰ متر کمتر، در رده دوم قرار گرفت. آمار دوندگی‌ها در جام ملت‌های آسیا، پایین‌تر از جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی است.
• یورو اسپورت در گزارش خود با اشاره به جنگ هشت ساله ایران و عراق آورده است: «هیچ مشکلی در داخل یا خارج از زمین وجود نداشت و این موضوع را مربیان دو تیم نیز پیش از بازی پیش‌بینی کرده بودند.»
• پرهیز از یادآوری خاطرات جنگ اما استثناهایی هم داشت. غیر از بعضی علاقمندان فوتبال در سایت‌های اجتماعی، سایت تابناک نیز برای گزارش بازی این بازی از تیتر: «ایمان خلاق، قاتل عراق» استفاده کرد. تعداد کامنت‌های درج شده ذیل این گزارش و دیدگاه‌های متنوع کاربران درباره تیتر فوق، از تمام سایت‌هایی که به این بازی پرداخته‌اند، بیشتر است.
• علی کفاشیان گفت با پیروزی بر عراق، به هر بازیکن ۱۰ هزار دلار پاداش تعلق خواهد گرفت. اعطای چنین مبلغی در تاریخ فوتبال ایران برای یک بازی از مرحله مقدماتی جام ملت‌های آسیا بی‌سابقه است.
• افشین قطبی، سرمربی تیم ایران، درباره تساوی کره شمالی و امارات که با ایران هم‌گروه هستند گفت: «آن تساوی برای ما بسیار خوب بود. ما با پیروزی در بازی بعد، می‌‌توانیم بدون توجه به نتیجه بازی سوم راهی دور بعد شویم.»
• ولفگانگ سیدکا، سرمربی عراق در پایان بازی گفت: «به نظر من هر دو تیم بازی برابری داشتند و ما نیز می‌‌توانستیم پیروز شویم.»
• مسعود شجاعی بعد از بازی با عراق با افت فشار خون مواجه شد. برخی رسانه‌ها نوشتند او به بیمارستان منتقل شده است، اما مدیر رسانه‌ای تیم ملی ایران با تکذیب این خبر گفت که پزشک تیم ملی به شجاعی سرم تزریق کرد و الان حالش خوب است.
• مسعود شجاعی بلافاصله پس از تعویض، راهی رختکن شد و واکنش او به تعویضش با نکوهش رسانه‌های ایرانی روبه‌رو شده است. اما افشین قطبی در این باره گفت: «شجاعی قهر نکرده. او تب داشت و با هماهنگی قبلی با من به رختکن رفت». هافبک تکنیکی تیم فوتبال اوساسونا نیز با تایید صحبت‌های قطبی گفته است: «این مسائلی که درباره قهر و ناراحتی مطرح میشود واقعاً مسخره است. همه چیز با هماهنگی کادر فنی بود و هیچ اتفاق خاصی رخ نداد.»
• علی سعیدلو، رئیس سازمان تربیت بدنی، اقدام به صدور پیام تبریک کرد. کاری که پیش از این در رقابت‌های مختلف ورزشی، فقط در پایان تورنمنت‌ها و پس از کسب مدال یا جام انجام می‌شد. بخش فارسی سایت گل در مطلبی با عنوان "جو گیری ممنوع" نوشته است: «نکته مهمی که افشین قطبی از امروز باید به آن توجه کند این است که در جشن افراط نکند. چرا که همیشه احساس خوشبختی زیاد، مقدمه بدبختی است».
• خونسردی غلامرضا رضایی بعد از گل تساوی به عراق و خود داری او از شادی، از نگاه نویسنده سایت گل، یادآور حسن ساس، ستاره سابق تیم ملی ترکیه بود که بعد از باز کردن دروازه برزیل هیچ حرکتی از خود نشان نداد.
• در شرایطی که کارشناسان فوتبال از جاسم کرار، ستاره تیم فوتبال تراکتورسازی تبریز، به عنوان یکی از خطرناک‌ترین بازیکنان عراق یاد می‌کردند، ولفگانگ سیدکا ترجیح داد تا پایان بازی او را روی نیمکت بنشاند. کرار در پایان بازی از عصابیت، بطری آب کنار زمین را شوت کرد.
• وقتی یکی از خبرنگاران از غلامرضا رضایی درباره مسائل اخیر پرسپولیس و انتخاب کاپیتان برای این تیم پرسید، رضایی پاسخ داد : «الان باید فقط به مسائل تیم ملی بپردازیم و درباره پرسپولیس صحبت نکنیم».
• با توجه به ساعت برگزاری بازی، دیدار ایران و عراق بازتابی روی جلد روزنامه‌های سیاسی کیهان، جمهوری اسلامی، جام جم و جوان نداشت. اما روزنامه ایران روی جلد شماره چهارشنبه (۱۲ دی)، عکس محمد غلامی در حین نواختن شوت را منتشر کرده و ذیل آن نوشته است: «ایران برنده دربی غرب آسیا».
روزنامه تهران امروز هم عکس اصلی‌اش را به حلقه شادی پس از گل تساوی ایران اختصاص داد و نوشت: «عراقی‌‌ها که با خودپسندی بازی را آغاز کرده بودند، با ناباوری و همراه با غم به پایان رساندند.»
وطن امروز نیز در ستون سمت راست جلد، با همان عکس اما در سایز کوچک‌تر و تیتر "تعظیم قهرمان مقابل ایران" به نتیجه این مسابقه واکنش نشان داد.
• در روزنامه‌های ورزشی، ابرار ورزشی از تیر "عراق دست‌ها را بالا برد" استفاده کرد. خبر ورزشی از تیتر "شیران پارسی" استفاده کرد. عنوانی که طی روزهای گذشته در سایت‌های اجتماعی با اعتراض برخی فوتبال‌دوستان ایرانی از سایر اقوام مواجه شده است.
"ایمان به ایران"، تیتر اصلی ایران ورزشی بود. "برد تحمیلی"، تیتر برگزیده روزنامه گل بود. این روزنامه همچنین تاکید کرده: «این تازه اولش بود». روزنامه پیروزی هم از تیتر "تعظیم قهرمان آسیا به غیرت ایرانی" استفاده کرده است. استقلال جوان تیتر زده است: "یک ایران بود و یک ایمان".
• در شرایطی که هرگونه مطلب انتقاد آمیز درباره فوتبال ایران در رسانه‌های ورزشی منطقه خلیج فارس، با واکنش شدید رسانه‌های ورزشی ایران مواجه میشود و آن را توهین‌آمیز قلمداد میکنند، روزنامه ورزشی ۹۰ قبل از بازی از تیتر "شب اوراق عراق" استفاده کرد. یکی از کاربران فیس بوک در صفحه خود نوشته است اگر رسانه‌های عراق از این تیتر استفاده می‌کردند چه واکنشی نشان می‌دادیم؟
این کاربر یادآوری کرده است که پس از مصاحبه رئیس فدراسیون فوتبال امارات مبنی بر فاصله گرفتن فوتبال ایران از روزهای خوب گذشته، خبرگزاری ایسنا آن‌را توهین آمیز خوانده و از علی کفاشیان خواسته بود، با جدیت پیگیر عذرخواهی امارات شود.
• به رغم آن‌که روی اتوبوس تیم ملی ایران از شعار شاهزاده‌های پرشیا استفاده شده است، صداوسیما و اغلب رسانه‌های ورزشی از بکار بردن آن خودداری کرده و به جای "شاهزاده‌ها" از "شیرها" استفاده میکنند.
• رسانه‌های عربی یا انگلیسی‌زبان منطقه نیز مانند سایر رقابت‌های جام ملت‌های آسیا، به پوشش این مسابقه پرداختند. خبرگزاری‌های داخلی، بخشی از مطالب این رسانه‌ها را در سایت‌های خود منتشر کردند. ترجمه‌های متفاوت و متضاد از یک مطلب واحد، حاکی از دستکاری‌شدن متن اصلی بود که البته اتفاق تازه‌ای در رسانه‌های ورزشی ایران محسوب نمی‌شود.
• محمد نصرتی، مدافع تیم ملی ایران، با محاسبه‌ای جالب در مصاحبه‌اش گفته است: «ما فقط ۳۳ درصد از راه صعود را طی کرده‌ایم. ضمناً برای ما فرق نمی‌کند با چه تیمی روبه‌رو شویم چرا که برای قهرمانی آمده‌ایم».