جایگاه تویتر در معادله اطلاع‌رسانی حوادث ایران
۱۳۸۸ شهریور ۹, دوشنبه
این نوشته بازتاب مقاله‌ای است که در روزنامه‌ی آلمانی "زود دویچه سایتونگ" منتشر شده، اما دانستن نظر شما برای ما بسیار مهم است. به همین منظور در پایان این مقاله نظرسنجی‌ای آمده که می‌توانید در آن شرکت کنید.
روزنامه‌ی "زود دویچه سایتونگ" یکی از پر تیراژترین روزنامه‌های صبح آلمان، در شماره‌ی روز دوشنبه، ۳۱ اوت، مقاله‌ای را در صفحه‌ی فرهنگ خود به ایران اختصاص داده است. این مقاله اما به پدیده‌ای مجازی باز می‌گردد که برای بسیاری از خبرگزاری‌های جهان در روزهای ناآرامی که هیچ خبرنگاری در ایران حق تهیه‌ی گزارش از حوادث روی داده را نداشت، تنها منبع خبری به شمار می‌آمد: "تویتر".
بسیاری در همان زمان نسبت به نقش تویتر با دیده‌ی تردید می‌نگریستند و بر این نکته تأکید می‌‌کردند که در ایران تنها درصد کمی تویتر را می‌شناسند و عضو آن هستند. به همین دلیل نیز به باور آنان، به هیچ روی نمی‌توان از اصطلاحاتی همچون "انقلاب تویتری در ایران" نام برد. پرسش اصلی در این بود که این‌گونه شبکه‌های اجتماعی تا چه حد توانایی تغییر اوضاع را دارند؟
تویتر، شبکه‌ای که هر کاربر پس از ثبت‌نام کردن در آن می‌تواند آزادانه خبرهای کوتاهی را در حد یک یا دو جمله منتشر کند، در تیررس این انتقادات قرار داشت. دیوید گولومبیا، منتقد فرهنگ از کشور آمریکا، در مصاحبه‌ای با زود دویچه سایتونگ، اظهار داشت: «من تردید دارم که تأثیر تویتر بر تظاهرات اعتراضی ایران آن اندازه که دیگران دوست دارند، بزرگ بوده باشد. شاید این تنها تبلیغی برای تویتر بوده است.»
اعداد و ارقام
نویسنده‌ی مقاله با دستمایه قرار دادن این اظهار نظر به آماری اشاره می‌کند که از سوی یک مؤسسه‌ی پژوهشی به‌دست آمده است. تحلیلگران رسانه‌ای با بررسی بیش از یازده میلیون کاربر تویتر، به این نتیجه رسیده‌اند که یک پنجم از این افراد هیچگاه تا به حال خبری را در این شبکه ننوشته‌اند؛ این افراد تنها از تویتر برای خواندن خبرها استفاده می‌کنند.
پژوهشگران همچنین به این نتیجه رسیده‌اند که احتمال خوانده شدن خبرهایی نیز که در تویتر منتشر می‌شوند چندان بالا نیست. آنها به آماری استناد می‌کنند که به موجب آن مشخص شده است، خبرهای ۹۴ درصد کاربران تویتر تنها از سوی کمتر از ۱۰۰ نفر خوانده شده‌اند. در حقیقت، شمار کمی خبرها را می‌نویسند و منتشر می‌کنند، در عوض بیشتر افراد ترجیح می‌دهند تنها در کمال سکوت خبرها را بخوانند و از کنار آنها رد شوند. در این میان کسانی نیز هستند که خبرها را تنها برای حلقه‌ی کوچکی از دوستانشان می‌نویسند.
با این همه، به طور یقین نمی‌توان گفت که تویتر تا چه میزان دارای تأثیر و نفوذ است. بسیاری در رد این اظهارنظرها کاربرانی را مثال می‌آورند که در ناآرامی‌های ایران، خبرهای منتشر شده از سوی آنان به سرعت از رسانه‌های جهان سر در می‌آورد و در بیشتر موارد نیز صحت داشته و مهم‌تر از همه آنکه مبتنی بر واقعیت بوده‌اند.
SN/BB