تروئیکا: برنامه اتمی ایران به سطح هشداردهنده رسیده است
۱۴۰۳ خرداد ۱۶, چهارشنبه
بریتانیا، فرانسه و آلمان، سه قدرت اروپایی عضو برجام، روز سه‌شنبه (۱۵ خرداد) در بیانیه مشترکی خطاب به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با انتقاد از اقدامات جمهوری اسلامی در جهت توسعه برنامه‌های هسته‌ای خود و تشدید تنش‌ها، هشدار دادند برنامه هسته‌ای ایران به "سطح هشداردهنده‌ای" رسیده است.
در این بیانیه با اشاره به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خاطرنشان شده است که جمهوری اسلامی در حال حاضر "۳۰ برابر حد مجاز تعیین‌شده در برجام اورانیوم غنی‌شده دارد و ذخایر اورانیوم این کشور با غنای ۶۰ درصد نیز به طرز قابل توجهی جهش داشته است".
در این بیانیه تأکید شده که "سال‌هاست راستی‌آزمایی برنامه‌هسته‌ای ایران و نظارت بر آن به دلیل خودداری این کشور از اجرای تعهدات خود در چارچوب برجام، از جمله حذف تمامی تجهیزات نظارتی آژانس، عملا به طور جدی تحت تأثیر قرار گرفته است".
به گفته این سه کشور اروپایی در نتیجه این اقدامات جمهوری اسلامی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قادر نبوده تا اطلاعات خود در رابطه با فعالیت‌های هسته‌ای ایران از جمله تولید و تعداد سانتریفیوژها و همچنین میزان ذخایر آب سنگین را به روزرسانی کند. طبق این بیانیه، به طور نمونه آژانس در حال حاضر نمی‌داند که ایران چه تعداد سانتریفیوژ در اختیار دارد و این سانتریفیوژها در کجا قرار داده شده‌اند.
بریتانیا، آلمان و فرانسه تأکید کرده‌اند که آنها به طور مستمر برای یافتن راه‌حلی دیپلماتیک تلاش کرده‌اند، اما ایران با عدم همکاری، در عوض تنش را تشدید کرده و برنامه هسته‌ای خود را به "سطحی هشداردهنده" رسانده است.
این سه کشور از جمهوری اسلامی خواسته‌اند تا "فورا تشدید تنش هسته‌ای را متوقف و از تهدید به تولید سلاح هسته‌ای خودداری کند". آنها همچنین خواسته‌اند تا ایران "به سطح محدودیت‌های تعیین‌شده در برجام به ویژه محدودیت‌های مربوط به غنی‌سازی اورانیوم بازگردد".
در ادامه همچنین از جمهوری اسلامی خواسته شده تا تعهداتی را که این کشور پیش‌تر در خصوص شفافیت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پذیرفته بود، اجرا کند و تمامی اقدامات برای شفاف‌سازی را که در فوریه ۲۰۲۱ متوقف کرد، از سر گیرد.
آلمان، فرانسه و بریتانیا همچنین ایران را فراخواندند تا پروتکل الحاقی را سریعا تصویب و به اجرا درآورد و تصمیم خود در تاریخ سپتامبر ۲۰۲۳ در رابطه با بازرسان مجرب آژانس را لغو کند.
این کشورها اجرای این درخواست‌ها از سوی تهران را گام‌هایی در راستای کمک به بازسازی اعتماد ضروری میان ایران و جامعه جهانی خوانده‌اند؛ اعتمادی که به گفته آنان با اظهارات اخیر مقام‌های ایرانی در مورد توانایی‌های فنی این کشور برای تولید تسلیحات هسته‌ای و امکان "تغییر دکترین هسته‌ای" بیش از پیش از بین رفته است.
تأکید آمریکا بر هماهنگی عمل با متحدان اروپایی
همزمان با بیانیه این سه کشور اروپایی و ارائه قطعنامه‌ای انتقادی علیه جمهوری اسلامی به شورای حکام آژانس، آمریکا اعلام کرد که با متحدان اروپایی خود در مورد ایران هماهنگ عمل می‌کند. متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز سه‌شنبه به خبرنگاران گفت: «ما در گذشته اقدامات مهمی را در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام داده‌ایم و آماده‌ایم که در آینده نیز این کار را انجام دهیم.»
او افزود: «زمانی که این قطعنامه مطرح شود، شاهد موضع ایالات متحده خواهید بود، اما فکر می‌کنم نباید انتظار داشته باشید که ما رفتاری مغایر با سه شریک اروپایی خود در پیش بگیریم.»
پیش‌تر روزنامه "وال استریت ژورنال" به نقل از دیپلمات‌های مطلع گزارش کرده بود آمریکا با طرح متحدان اروپایی خود برای زیر فشار گذاشتن ایران به دلیل گسترش فعالیت‌های هسته‌ای مخالف است و دولت جو بایدن شمار دیگری از کشورها را تحت فشار قرار داده تا در رای‌گیری عدم اعتماد، رای ممتنع بدهند. این منابع مطلع اضافه کرده بودند که واشنگتن نیز اینگونه رأی خواهد داد.
چین، روسیه، ایران: برجام همچنان معتبر است
ساعاتی پس از انتشار بیانیه سه کشور اروپایی، بامداد چهارشنبه (۱۶ خرداد) جمهوری اسلامی، روسیه و چین نیز در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که "مفاد برجام همچنان معتبر است" و پکن، مسکو و تهران "برای دستیابی به توافق هسته‌ای از هیچ تلاشی دریغ نکرده و همچنان از این توافق حفاظت کرده و به تمامی تعهدات خود پایبند هستند."
در این بیانیه بریتانیا، فرانسه، آلمان و آمریکا متهم به عدم همکاری برای احیای برجام شده‌اند.
نمایندگی دائم جمهوری اسلامی در دفتر سازمان ملل متحد مستقر در وین روز سه‌شنبه (۴ ژوئن / ۱۵ خرداد) با انتشار بیانیه‌ای ارزیابی‌های دو گزارش اخیر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی به شورای حکام این نهاد را رد کرده بود.
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، نیز در واکنش به قطعنامه سه کشور اروپایی اعلام کرده بود در صورت اعمال "فشار سیاسی" برای صدور قطعنامه‌ای علیه جمهوری اسلامی در شورای حکام آژانس، تهران واکنش نشان خواهد داد.