تدبیرهای «ارتقای امنیت اجتماعی»؟
۱۳۸۶ اردیبهشت ۳۱, دوشنبه
نیروی انتظامی با یورش شبانه به خانه‌هایی در جنوب و شرق تهران صدها نفر را دستگیر کرد و تعدادی از آنها را آفتابه به گردن در خیابانها گرداند. رفتار پلیس در بعضی موارد با انتقادهایی روبرو بوده است. منتقدان اعتقاد دارند مجازات متهمان پیش از اثبات جرم در دادگاه، خلاف قانون است.
رضا جعفری معاون دادستان تهران معتقد است «در قانون تعریفی از اراذل و اوباش نداریم.» و به گفته‌ی حسین ذبحی معاون قضایی دادستان کل کشور «از اراذل و اوباش تعریف قانونی مشخصی وجود ندارد بلكه اصطلاحی است كه به اقتضای ایجاد عنوان قضایی باب و متداول شده است.»
با این همه نیروی انتظامی و مسئولان قضایی، افراد سابقه‌دار، زوربگیران، و کسانی را که با ارعاب، شرارت و چاقو کشی مزاحم مردم شده یا آسایش عمومی را مختل کنند از مصداق‌های این اصطلاح قلمداد می‌کنند. هنوز قداره‌کشی و قرق کردن کوچه‌ها در محله‌های فقیر نشین، از جمله جنوب و شرق تهران جزیی از زندگی روزمره است و کسانی هستند که به گفته‌ی فرمانده‌ی ناجا تا ۳۰ نوچه اطراف خود جمع کرده‌اند و ده‌ها زخم چاقو و قمه بر بدن دارند.
به همین دلیل رئیس پلیس تهران، سردار رادان هنگام صدور فرمان آغاز عملیات ضربتی و شبانه نیروهای ویژه تاکید کرد «برخورد پلیس با اراذل و اوباش برخوردی خشن و قاطعانه است.»
روز شنبه، ۲۹ اردیبهشت، با گذشت سه روز از اجرای طرح یاد شده در حالیکه فرمانده نیروی انتظامی از دستگیری ۱۰۰ تن از افراد خطرناک و یک هزار نفر از نوچه‌ها و افرادی که تحت تاثیر آنها هستند خبر می‌داد برخی از خبرگزاری‌ها عکس‌هایی از این عملیات منتشر کردند.
در این عکسها تعدادی از دستگیر شدگان، آفتابه به گردن و شمشیرهای پلاستیکی در دست در میان پلیس‌های سیاه‌پوشی که ماسک بر چهره زده بودند دیده می‌شدند. انتشار این عکسها و اخباری که از گرداندن دستگیر شدگان در محله‌ها منتشر شد اعتراض‌هایی به دنبال داشت. معترضان گرچه از اصل کار حمایت می‌کنند به نحوه‌ی برخورد پلیس انتقاد دارند که به زعم عده‌ای فراتر از اختیارات نیروی انتظامی و مغایر قانون است.
معاون دادستان کل کشور با اشاره به این كه «این افراد ولو اراذل و اوباش و خلافكار، شهروند جامعه‌ی ما هستند» تاکید دارد «توجه داشته باشیم كه حقوق این افراد هم مانند سایر متخلفان باید لحاظ شود.» ذبحی ضمن دفاع از عملکرد نیروی انتظامی هشدار می‌دهد «اجرای هر طرح باید با رعایت كامل ضوابط و حقوق شهروندی انجام پذیرد.»
جواد آریان منش نایب رییس كمیسیون فرهنگی مجلس روز شنبه به ایلنا گفته است «اگر برخورد نیروی انتظامی با اراذل و اوباش تحقیرآمیز، بدور از كرامت انسانی و بدون داشتن مجوز باشد، قابل قبول نیست.» رضا جعفری نیز معتقد است «آفتابه گردن انداختن، سوار الاغ كردن و گرداندن متهم در قانون نیامده است.» او با این همه می‌افزاید در صورت وجود حکم دادگاه، بردن مجرم به محل جرم می‌تواند انجام شود «تا همه بدانند ابهت آنها شكسته شده است.»
سردار اسماعیل احمدی مقدم روز یکشنبه در جمع خبرنگاران گفته است «گرداندن اراذل و اوباش در محل با نظر موافق دادستانی تهران و به منظور مشاهده مردم و اقدام برای شكایت از این افراد صورت گرفته است.» سعید مرتضوی دادستان عمومی و انقلاب اسلامی تهران، شنبه شب در یک میزگرد تلویزیونی خاطرنشان می‌کند «این اقدام برای شكستن هیمنه پوشالی این افراد بوده تا ترس مردم از آنها ریخته و از اراذل و اوباش اعلام شكایت شود.»
برخی از کارشناسان قضایی و اجتماعی در سودمندی این روش تردید دارند. جعفری اعتقاد دارد «این‌گونه برخوردها سبب جری‌تر شدن متهم و از بین رفتن خوی انسانی آنها و سبب انجام جرم‌های بزرگ‌تر می‌شود.» او می‌افزاید همان حبس و شلاق «از سایر مجازات‌ها از جمله گرداندن مناسب‌تر است.» [ایسنا، ۲۸ اردیبهشت]
سال پیش در برخی از محله‌های تهران عده‌ای دستگیر و در محل گردانده شده‌اند. بعضی از ساکنان جنوب تهران می‌گویند تعدادی از این افراد بعد از آزادی به کار خود ادامه دادند و امسال دوباره دستگیر شده‌اند.
بهزاد کشمیری‌پور، گزارشگر صدای آلمان در تهران