بزرگترین "اسباب‌کشی" نظامی، پس از جنگ جهانی دوم
۱۳۸۹ خرداد ۱۰, دوشنبه
روزنامه‌ی "فرانکفورتر آلگماینه تسایتونگ" چاپ آلمان، در مقاله‌ای به بررسی ابعاد اجرایی و وسعت انتقال نیروها و تجهیزات نظامی آمریکا از عراق به افغانستان پرداخته است. فرماندهان آمریکایی دست‌اندرکار در این انتقال، ابعاد و مقدمات اجرایی آن‌را به مراتب مفصل‌تر از نمونه‌های تاریخی مشابه می‌دانند.
در فوریه‌ی سال جاری (۲۰۱۰) برای نخستین بار از آغاز حضور نظامی آمریکا در عراق (۲۰۰۳)، هزینه‌های ایالات متحده در افغانستان از هزینه‌ها در عراق بیشتر شد: جنگ در افغانستان در ماه فوریه ۷/ ۶ میلیارد دلار هزینه برداشت و جنگ در عراق ۵/۵ میلیارد. این موضوع به دلیل انتقال نیروهای آمریکایی به مقر اصلی تروریسم بین‌المللی یعنی افغانستان است.
وزارت دفاع ایالات متحده سه‌شنبه‌ی گذشته (۲۵ مه / ۴ خرداد) تعداد سربازان آمریکایی در افغانستان را ۹۴ و در عراق ۹۲ هزار تن اعلام کرد. این نخستین بار است که شمار نظامیان ایالات متحده در هندوکش بیشتر از بین‌النهرین می‌شود. سال آینده ۱۰۲ هزار سرباز آمریکایی در خدمت جنگ افغانستان خواهند بود، این در حالی‌ست که شمار همرزمان‌شان در عراق از پایان تابستان سال جاری به ۴۲ هزار تن کاهش می‌یابد.
انتقال سربازان و ادوات جنگی از عراق به افغانستان بزرگترین انتقال از این نوع، از زمان پایان جنگ جهانی دوم در دنیاست. در زمستان ۱۹۴۴-۱۹۴۵ جورج پَتِن (George Patton) ژنرال ارشد آمریکا، یک سپاه کامل از ارتش این کشور را منتقل کرد تا آخرین حمله‌ی گسترده‌ی ارتش رایش سوم آلمان در منطقه‌ی آردِنِن (بلژیک و لوکزامبورگ) را سرکوب کند؛ جابه‌جایی‌ای که به "عملیات نیکِل" (Operation Nickel) مشهور شد. حال فرماندهان ارتش آمریکا انتقال نیروها و ادوات از عراق به افغانستان را "عملیات نیکل ۲" می‌نامند.
صحبت از عملیاتی با این وسعت قطعا از فراهم‌کردن مقدمات و اجرای آن آسان‌تر است. در "نیکل ۲" بناست یک میلیون تُن تجهیزات، از جمله ۶ هزار هلیکوپتر، ۱۲۰ هزار کانتینر و حدود ۳۴ هزار تن مهمات جابه‌جا شود.
چنین عملیاتی، به گفته‌ی ویلیام وبستر، به مراتب پیچیده‌تر از نمونه‌های پیش از خود است. ویلیام جی وبستر (William G Webster) سپاه سوم ارتش ایالات متحده‌ی آمریکا مستقر در خاورمیانه را فرماندهی می‌کند؛ همان سپاهی که در سال ۱۹۴۴ تحت فرماندهی ژنرال پَتِن در مدت دو روز ۱۷۰ کیلومتر پیشروی کرد و شهر باستونْیْ (Bastogne) بلژیک را از اشغال ارتش آلمان نازی آزاد کرد.
۲۰ هزار سرباز آمریکایی مستقر در عراق هفته‌هاست که مشغول بسته‌بندی ۲ میلیون قطعه تجهیزات، از تانک‌های "اِیبْرِمز" (Abrames) گرفته تا قهوه‌جوش و ژنراتورهای دیزلی، هستند. ۳۰۰ پایگاه ریز و درشت آمریکا در عراق یا باید برچیده شوند یا در اختیار نیروهای محلی قرار گیرند.
آمریکا برای انتقال ارتش خود از عراق به افغانستان مجبور است ایران را دور بزند. تجهیزاتی که ایمنی بالایی می‌طلبند، مانند سلاح، مهمات، خودروهای زرهی هاموی (Humvee)، زره‌پوش‌های "استریکر" (Stryker) و نفربرهای ضد مین "MRAP" به استفاده از هواپیما ارسال خواهند شد و باقیمانده‌ی تجهیزات از راه زمین و دریا.
برای انتقال سرویس‌های بهداشتی، آشپزخانه‌ها و حمام‌های صحرایی، کابل‌ها و تجهیزات تأسیساتیِ یک پایگاه نظامی متوسط، حدود ۸۰ کانتینر لازم است. انتقال به طور معمول از کویت در جنوب عراق آغاز می‌شود و پس از طی خلیج فارس، تنگه‌ی هرمز و دریای عمان، به بندر کراچی در پاکستان پایان می‌یابد. خطر اسلام‌گرایان تندرو در مرز پاکستان و افغانستان، اما آمریکایی‌ها را به فکر راه دومی انداخته است: مسیری که از شمال عراق به ترکیه می‌رود و با گذر از گرجستان، آذربایجان و دریای خزر، به ازبکستان در شمال افغانستان می‌رسد. مسیر بیش از ۳ هزار و ۸۰۰ کیلومتری زمینی و دریایی با وجود این‌که حدود ۲ ماه و نیم زمان می‌برد، اما کم‌هزینه‌تر از پرواز هواپیمای غول‌پیکر باربر‌ست.
انتقال زمینی و دریایی ادوات، چه از مسیر شمال و چه جنوب، لحظه‌به‌لحظه از طریق پایگاه هوایی بَلَد در شمال بغداد، با استفاده از دستگاه مسیریاب کنترل می‌شود. بر اساس طرح ژنرال ديويد پترائوس، فرمانده نيروهای آمريکا در جنوب آسيا و خاورميانه، سربازان آمریکایی با استقرار در مراکز نظامی کوچک‌تر در میان مردم، بهتر می‌توانند از جان آنها در برابر حملات تروریستی محافظت کنند تا بودن در پایگاه‌های بزرگ خارج از شهر. این روش که از سال ۲۰۰۷ در عراق با موفقیت آزمایش شد، اکنون در افغانستان به اجرا گذاشته خواهد شد. بنا بر این، تعداد پایگا‌های موسوم به "FOB" (Forward Operating Base) در افغانستان با رشد ۱۰۰ درصدی به ۴۰ پایگاه خواهد رسید.
تعداد حملات تروریستی در عراق در ماه‌های اخیر در مقایسه با مدت مشابه در سال ۲۰۰۷ حدود ۹۰ درصد کاهش نشان می‌دهد. دسامبر ۲۰۰۹ نخستین ماهی بود که نیروهای آمریکایی در عراق کشته نشدند. پس از خروج آخرین سربازان انگلیسی، رومانیایی و استرالیایی در ژوئیه ۲۰۰۹، اکنون این تنها آمریکایی‌ها هستند که در کنار نیروهای محلی در عراق حضور دارند.
اکنون و با توجه به تجربیات موفق عراق، واشنگتن و فرماندهان نظامی آمریکا در منطقه امید دارند که با اجرایی‌شدن "عملیان نیکل ۲" از تلفات و خسارات سرسام‌آور افغانستان نیز کاسته شود.