بازگشایی سفارت‌های کوبا و آمریکا؛ پایان رویارویی ایدئولوژیک
۱۳۹۴ تیر ۱۱, پنجشنبه
قرار است سفارتخانه‌های کوبا و آمریکا روز ۲۰ ژوئیه سال جاری در هر یک از دو کشور بازگشایی شوند. پروفسور اولیور اشتونکل، کارشناس روابط بین‌الملل در سائوپائولو (برزیل) می‌گوید: «دیگر موضوع بر سر کمونیسم یا کاپیتالیسم نیست، بلکه عمل‌گرایی و مصلحت‌گرایی حرف اول را می‌زند.»
نزدیکی کوبا و آمریکا، روابط تیره برزیل - کشوری که وزنه سنگینی در میان کشورهای آمریکا لاتین به شمار می‌رود- با آمریکا را نیز بهبود بخشیده است. دیلما روسف، رئيس جمهور برزیل در سفرش به آمریکا در ۳۰ ژوئن ازسرگیری مناسبات میان کوبا و آمریکا و بازگشایی سفارتخانه‌های این دوکشور در خاک یکدیگر را ستود و گفت که این امر، مناسبات واشنگتن با کل آمریکای لاتین را دچار تحول خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: هفتمین نشست سران کشورهای قاره آمریکا، اجلاسی تاریخی
چریک‌های سابق سلاح‌ها را زمین می‌گذارند
اولیور اشتونکل می‌گوید که در حال حاضر در برزیل هیچ سیاستمدار چپ‌گرایی وجود ندارد که جدا باور داشته باشد کشورش باید علیه آمریکا بجنگند و منافعی در همکاری با این کشور ندارد. هزینه مناسبات تیره با آمریکا در دراز مدت برای این کشور بسیار سنگین است.
در حالی که ونزوئلا هنوز بر شعارهای ضدآمریکایی پافشاری می‌کند، سایر کشورهای آمریکای لاتین به شکل فزاینده‌ای به مصلحتٰ‌گرایی روی می‌‌آورند. سالوادور سانچز سرن، رئیس جمهوری کنونی السالوادور و از اعضای "جبهه آزادیبخش ملی فارابوندو مارتی" که زمانی در مبارزه مسلحانه علیه آمریکا شرکت کرده بود، سال گذشته و پیش از شروع رسمی دوره ریاست جمهوری‌اش به آمریکا سفر کرد و به دیدار جان کری، وزیر خارجه آمریکا رفت.
و یا اسکار رومرو، اسقف اعظم کلیسای کاتولیک السالوادور که در سال ۱۹۸۰ توسط جوخه‌های مرگ ترور شده و به قتل رسیده بود، حالا به جای تف و لعن، لقب "قدیس" می‌گیرد.
خوزه موخیکا، رئيس جمهور پیشین اوروگوئه نیز علیرغم سابقه جنگ چریکی و زندان و سلول انفرادی، دست از سیاست سفت و سختی که سابق بر این در کشورش در برابر آمریکا گرفته می‌شد برداشت. او در دیدارش با باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۴ قبول کرد که گروهی از زندانیان گوانتانامو را در اوروگوئه بپذیرد.
با نزدیک شدن آمریکا و کوبا به یکدیگر، دیوارها در آمریکا لاتین فرو می‌ریزد. رهبران "فارک" (نیروهای مسلح انقلابی کلمبیا) با رئیس جمهور محافظه‌کار این کشور، خوان مانوئل سانتوس در کوبا وارد مذاکرات صلح شده‌اند تا به یک جنگ داخلی ۵۰ ساله پایان دهند.
بیشتر بخوانید: دیدار اوباما و کاسترو؛ پایان جنگ سرد
خلاء سیاسی
اما همه نمی‌توانند از این مصلحت‌گرایی منفعت ببرند. آنتونیو ناوالون، نویسنده اسپانیایی که ده سال است در مکزیک زندگی می‌کند، نگران یک خلاء سیاسی است. او معتقد است که قاره آمریکا از نظر ایدئولوژی یتیم شده است و در روزنامه «ال پائیس» می‌نویسد که یافتن یک قطب‌نمای سیاسی جدید و الگوهای تازه از بزرگترین چالش‌های آتی این قاره است.
به باور او، آن دوره گذشته است که در آمریکای لاتین، کوبا ایده‌آل چپ‌ها و رژیم‌های دیکتاتوری دیگر، مورد حمایت "عمو سام" بودند. اکنون دیگر هیچ تفاوتی میان سیاست "خوب" و "بد" گذاشته نمی‌شود. کوبا خود را با کاپیتالیسم منطبق می‌کند و آمریکا دنبال منافع ژئواستراتژیک خود است.
پول از چین، نفت از ونزوئلا
چین توانسته به عنوان یک شریک تجاری کشورهای آمریکای لاتین گوی سبقت را از آمریکا برباید و در بسیاری زمینه‌ها آن را عقب براند. چین در ونزوئلا و آرژانتین مهم‌ترین سرمایه‌گذار و وام‌دهنده است. دلیلش هم این است که دسترسی هر دو کشور به بازار جهانی سرمایه محدود است. در عین حال که صادارات انبوه مواد اولیه به چین مورد انتقاد بسیار ناظران است.
با این حال اولیور اشتونکل معتقد است که حتی اگر چین دائما حوزه مناسبات اقتصادی خود را در این منطقه گسترش دهد، مناسبات سیاسی به این زودی‌ها تغییر نمی‌کند. استدلال او این است که چین نمی‌تواند جای آمریکا را در این نقطه از جهان بگیرد چون آمریکا یک فاکتور امنیتی مهم در آمریکای لاتین است.
بیشتر بخوانید: رژه نظامی عظیم در مسکو به‌مناسبت سالگرد پایان جنگ جهانی دوم
به نظر می‌رسد که نفوذ رو به افزایش چین در آمریکا لاتین تحت تاثیر آب شدن یخ روابط واشنگتن و هاوانا در درجه دوم اهمیت قرار گرفته است. اولین گام پس از باز شدن سفارت هاوانا در واشنگتن در ۲۰ ژوئیه امسال، برداشتن تحریم‌های آمریکا علیه کوباست. اولیور اشتونکل اطمینان می‌دهد که این قدم قطعی است. دیر و زود دارد ولی سوخت و سوز ندارد.