انجمن تجارت الکترونیک: اینترنت ایران در رده پنجم از آخر
۱۴۰۳ تیر ۱۳, چهارشنبه
انجمن تجارت الکترونیک روز سه‌شنبه ۱۲ تیر (۲ ژوئیه) گزارش خود از وضعیت اینترنت در ایران را منتشر کرد. بر اساس این گزارش که سومین گزارش این انجمن در یک بازه زمانی یک ساله است، کیفیت اینترنت نسبت به زمستان ۱۴۰۲ تفاوت چندانی نکرده است. در توصیف وضعیت اینترنت در ایران، از سه گزاره "پراختلال، محدود و کند" استفاده شده است.
این گزارش تصریح کرده که "ایران در شاخص‌های کلی کیفیت اینترنت جزو پایین‌ترین رتبه‌ها در رده‌بندی‌های جهانی قرار دارد" و علت این مسئله را نیز "سیاست‌گذاری‌های محدودیت‌ساز داخلی" و تحریمهای بین‌المللی دانسته است.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
در گزارش امسال ۱۰۰ کشور جهان از نظر کیفیت اینترنت بررسی شده‌اند که در میان آنها ایران و چین پایین‌ترین رتبه‌ها را گرفته‌اند. این در حالی است که چین در شاخص‌های مرتبط با سرعت و اختلال در مقام بالاتری از ایران قرار دارد؛ رتبه ۹۷ و ۹۰ از ۱۰۰.
علاوه بر این اقتصاد چین ۴۶ برابر اقتصاد ایران و جمعیتش نیز ۱۶ برابر ایران است.
تحریم و فیلترینگ؛ دو عامل تضعیف اینترنت
در گزارش انجمن تجارت الکترونیک به "تحریمهای فناوری گسترده" اشاره و تصریح شده که عملا "استفاده از سامانه‌های تحریم‌شکن راهکارهای موثری نیستند".
در این گزارش همچنین درباره ممنوعیت استفاده از فیلترشکن که یکی از سیاست‌های اصلی دولت رئیسی در محدودیت اینترنت بود، به صراحت گفته شده: «مسدود کردن فیلترشکن‌ها نه تنها از نظر فنی ممکن نیست و موجب تغییر رفتار مردم نمی‌شود، بلکه باعث ایجاد کندی گسترده و تحمیل هزینه‌های سنگین و جبران‌ناپذیر به کشور می‌شود.»
بیشتر بخوانید: تشدید محدودیتهای اینترنتی؛ دور جدید برخوردها از سوی پلیس فتا
راهکار ارائه شده برای این مشکل از نظر تهیه کنندگان گزارش "اصلاح سیاست‌ها، کاهش تقاضا و نزدیک‌تر کردن آمار مصرف فیلترشکن به میانگین جهانی است".
بر اساس این گزارش ایران در دسترسی آزاد به اینترنت پس از ترکمنستان، کنگو، سودان و کوبا در جایگاه پنجم از انتهای جدول قرار دارد. این گزارش تاکید کرده که "اگر کشورهای بدون اطلاعات کافی در رابطه با محدودیت را حذف کنیم، اینترنت ایران در صدر کشورهای دارای محدودیت در دسترسی آزاد به اینترنت قرار می‌گیرد".
در بررسی فیلترینگ، ۳۰۰ دامنه اینترنتی در بازه زمانی دی ۱۴۰۲ تا ابتدای خرداد ۱۴۰۳ مورد بررسی قرار گرفته‌اند. نتیجه این بوده که "اینترنت ایران در دی ۱۴۰۲، به‌طور میانگین ۱۳۷ دامنه دارای محدودیت (بالای ۵۰ درصد اختلال) داشته است". این میزان تقریبا مشابه مدت زمان سال قبل است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
با بررسی پنج هزار سایت پربازدید از سوی کاربران ایرانی مشخص شد که "حداقل ۷۳۰ وب‌سایت به‌طور مستقیم فیلتر شده و دامنه اصلی آنها به آی‌پی‌های فیلترینگ Resolve می‌شود".
علاوه بر این تعداد بسیاری از سایت‌ها نیز از طریق "فیلتر شدن آی‌پی، زیردامنه‌ها، CDNها و…" مسدود شده‌اند.
نزدیک به نیمی از مردم نگران کندی اینترنت
نظرسنجی‌های انجام شده توسط ایسپا (مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران) در اسفند ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که بیش از ۴۶ درصد مردم ایران کندی اینترنت را یکی از نگرانی‌‌های اصلی خود می‌دانند.
همچنین بر اساس آمار رسمی منتشرشده توسط صدا و سیما این موضوع در میان ۱۰ اولویت مهم مردم پس از دغدغه‌های رفاهی- معیشتی و سیاست خارجی قرار دارد.
بازگشت به اینستاگرام
در گزارش مشابهی که "دیتاک" (گوش سپاری (Social Listening)، رصد و تحلیل داده‌های رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی) منتشر کرده محرز شده که پس از کاهش مقطعی استفاده از اینستاگرام در جریان خیزش زن، زندگی، آزادی در شهریور ۱۴۰۱ بیش از ۹۰ درصد کاربران تا اسفند ۱۴۰۲ به این شبکه اجتماعی بازگشته‌اند.
بیشتر بخوانید: فیلترینگ حریف حضور ایرانی‌ها در اینستاگرام نشد
این در حالی است که شبکه‌های اجتماعی توییتر، اینستاگرام، تلگرام، واتس‌اپ، فیس‌بوک، یوتیوب، توییچ و پینترست در ایران فیلتر هستند و از این نظر ایران "همراه چین و ترکمنستان در صدر کشورهایی با محدودیت حداکثری در شبکه‌های اجتماعی قرار دارد".
درخواست از کاندیداها
در پایان گزارش انجمن تجارت الکترونیک ایران درخواست‌هایی از کاندیداهای ریاست جمهوری نیز مطرح شده است. از جمله: «تلاش فعالانه برای اصلاح ساختار فیلترینگ و کاهش محدودیتهای اینترنت، تلاش برای اصلاح قوانین فیلترینگ شامل: متوقف کردن فیلترینگ هوشمند، ممنوعیت مسدودیت براساس IP یا یک سرویس‌دهنده به‌شکل سراسری، ممنوعیت فیلترینگ سایت‌های ایرانی دارای مجوز، یکسان‌سازی قوانین میزبانی داخل و خارج از کشور، رفع انحصار شرکت ارتباطات زیرساخت و توسعه پرسرعت اینترنت».
بیشتر بخوانید: ایران در سال ۲۰۲۳؛ پایین‌ترین کیفیت اینترنت در دنیا
همچنین از مجلس شورای اسلامی نیز خواسته شده تا از جمله در انتخاب دو نماینده برای کمیسیون تعیین مصادیق مجرمانه و آرای آنها شفافیت به خرج دهد و نیز برای اصلاح ساختار فیلترینگ "تلاش فعالانه" کند.
از نمایندگان نیز درخواست شده تا قوانینی را برای "تسهیل و بازنگری در سیاست‌های محدودکننده پیشین" تصویب کنند؛ از جمله "بازنگری فوری شورای‌عالی فضای مجازی در موارد محدودیتهای اعمال‌شده بر پلتفرم‌های خارجی".
قطع و کاهش سرعت اینترنت در ایران با وجود افزایش اخیر تعرفه‌های آن، اعتراض‌های زیادی را برانگیخته است. حکومت ایران همواره به ویژه در هنگامه اعتراضات داخلی از قطع اینترنت به عنوان اهرمی برای کاهش شدت اعتراضات و همچنین قطع ارتباط معترضان با جهان بیرون بهره برده است.
در جریان خیزش "زن، زندگی، آزادی" و همچنین اعتراضات آبان ۱۳۹۸ اینترنت در ایران توسط نهادهای حاکمیتی به منظور کنترل و سرکوب معترضان قطع و باعث اعتراض سازمان‌های حقوق بشری شد.