امیدواری ایران به "پایبندی طالبان به اجرای وعده‌ها"
۱۴۰۰ شهریور ۱۸, پنجشنبه
امیر عبداللهیان، وزیر خارجه جدید جمهوری اسلامی روز چهارشنبه ۱۷ شهریور در نشستی با وزرای خارجه شش کشور همسایه أفغانستان گفت که ایران با جدیت تحولات در افغانستان را پیگیری می کند و ابراز امیدواری کرد که طالبان به وعده‌هایی مانند استقرار "دولت فراگیر"، "مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر" عمل کند.
او همچنین گفت امیدوار است در همراهی با سایر کشورهای همسایه بتوان گذرگاه‌های مرزی را برای تجارت و "ارسال کمک های انسان دوستانه" باز نگه داشت. عبداللهیان تاکید کرد که اولویت اصلی جمهوری اسلامی "ثبات و آرامش" است که لازمه آن به گفته او "دولت فراگیر" خواهد بود.
او گفت که خروجی این نشست باید "یک پیام قوی" باشد: «علاوه بر امنیت افغانستان، امنیت برای همسایگان». او همچنین از "نگرانی جدی" درباره رشد ناامنی و تروریسم در افغانستان سخن گفت.
عبدالهیان همچنین گفت که بنا به تجربه "تشکیل دولت غیرفراگیر کمکی به ثبات، آرامش و ارتقای وضعیت افغانستان در طول تاریخ نکرده است، لذا انتظار ما از وزرای خارجه این است که با صدایی واحد اهمیت تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام را اعلام کنند."
سخنان عبدالهیان در حالی ابراز می‌شود که ترکیب دولت طالبان هیچ نشانی از فراگیری ندارد و اعضای آن همگی از طالبان هستند و قول انتخابات و تشکیل دولتی متفاوت از سوی سخنگویان طالبان کمتر جدی تلقی می‌شود.
در هفته‌های گذشته نوسان در مواضع اصولگرایان و هسته سخت قدرت درایران نسبت به تحولات در افغانستان و ارائه چهره‌ای مثبت از طالبان در مواضع و رسانه‌های رسمی نزدیک به این محافل با انتقادهایی روبرو بوده است. در همین چارچوب جمهوری اسلامی در مورد مقاومت در پنجشیر موضعی مبهم و غیرصریح و صرفا ناظر بر تاکید بر گفت‌وگو گرفته است و درباره تجمعات اعتراضی زنان در افغانستان و حمایت از آنها در ایران هم کم و بیش سکوت اختیار کرده است.
این در حالی است که این رویکردها از نگاه منتقدان در جهت منافع ایران ارزیابی نمی‌شود.
قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه ایران نیز در گفت‌وگویی با سایت "انتخاب" در رابطه با "برنده و بازنده"های شرایط فعلی افغانستان نسبت به تبعات احتمالی شکست احمد مسعود برای ایران در پنجشیر هشدار داده است.
او اعلام موضع ایران در قبال طالبان درباره منطقه پنجشیر را به نوشدارو پس از مرگ سهراب تشبیه کرده و گفته است: «متاسفانه ایران در اینجا، مرتکب یک اشتباه راهبردی شد در کنار طالبان ایستاد و اجازه داد دولت اشرف غنی به کمک پاکستان و مدیریت آمریکایی‌ها و CIA سقوط کند و طالبان و پشتون‌ها روی کار بیایند».
به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
به گفته محبعلی در جنگ پنجشیر بسیاری از گروه‌های افراطی، از جمله «تروریست‌های ازبکی، تاجیکی و قرقیزی و چچنی متحد طالبان بودند».
او ایران را "بازنده اصلی" تحولات أفغانستان دانسته و گفته است این کشور «از سه سال پیش، با آغاز مذاکرات، دچار یک اشتباه راهبردی شد بدین معنا که از دور مذاکرات آمریکا، پاکستان، طالبان، قطر و ترکیه، کنار گذاشته شد و در حقیقت به آنها اجازه داد، دستاورد‌هایی که در سال ۲۰۰۱ در کنفرانس بن، به دست آورده بود را از بین ببرند».
مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه ایران بر این باور است که جمهوری اسلامی باید از پنجشیر حمایت کند و با میانجیگری نگذارد این منطقه سقوط کند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
"ایران نباید در به رسمیت شناختن طالبان عجله کند"
به گفته این کارشناس أمور خاورمیانه، شکل گیری یک حکومت تمامیت خواه پشتون با متحدی، چون پاکستان "می‌تواند آثار امنیتی مختلفی برای ایران در پی داشته باشد.»"
او تاکید کرده که طالبان نه قادر است مطالبات مردم را برآورده کند، نه حقوق بشر را رعایت کند و نه سایر گروه‌ها را در قدرت مشارکت دهد و «در نهایت نمی‌تواند توسعه اقتصادی و اجتماعی در این کشور ایجاد کند. در نتیجه باید منتظر افزایش مخالفت‌ها باشیم و ممکن است طالبان به سرنوشت بدی دچار شود.»
قاسم محبعلی به جمهوری اسلامی نیز توصیه کرده است که «در شناسایی طالبان، عجله نکند چراکه ابزار شناسایی یکی از مهمترین ابزار‌هایی است که فعلا در اختیار ایران است.»