اعتیاد در اروپا و ایران

گزارش سالانه‌ی اتحادیه‌ی اروپا در مورد اعتیاد به مواد مخدر شهروندان اروپایی روز پنج‌شنبه، (۶ نوامبر/ ۱۶ آبان) در بروکسل منتشر شد. بر اساس این گزارش معتادان کشورهای اروپایی، نه تنها کوکائین مصرف می‌کنند، بلکه بر میزان مصرف هروئین آنان نیز افزوده شده است. در این گزارش آمده است، تزریق هروئین که از سال‌ها پیش کاهش یافته بود، در سال گذشته رو به فزونی گذاشته است. این افزایش در مورد مصرف کوکائین نیز صدق می‌کند. در این رابطه مصرف مواد مخدر غیرقانونی دیگر از جمله آمفتامین، قرص اکستازی و حشیش یا ثابت مانده یا کاهش یافته است.

مرگ در اثر مصرف زیاده از حد مواد مخدر

رئیس "اداره‌ی نظارت بر مصرف مواد مخدر و اعتیاد"، ولفگانگ گوتس (Götz)، که دفتر آن در لیسبون است، در کنفرانسی رسانه‌ای گفت که، سالانه حداقل بین ۷ تا ۸ هزار معتاد در اروپا در اثر مصرف زیاده از حد مواد مخدر جان خود را از دست می‌دهند. وی می‌گوید، این میزان تا سال ۲۰۰۳ مرتب کاهش می‌یافت. ولی در حال حاضر، ادارات مسئول چند کشور، از جمله لیتوانی، فنلاند و رومانی گزارش می‌دهند که میزان مرگ و میر در این رابطه، افزایش یافته است.

در این گزارش سالانه‌‌ هم‌چنین آمده است که مصرف تریاک در سال ۲۰۰۷، حدود ۳۰ درصد افزایش و به حدود ۸۸۷۰ تن رسیده است.

کاهش حد نصاب سن مصرف مواد مخدر

از جمله نکاتی که در این گزارش آمده، تقلیل سن متوسط افرادی است که به مواد مخدر روی می‌آورند. این حد متوسط، برای اولین بار پس از سال‌ها کاهش یافته است. کارشناسان از این بابت ابراز نگرانی می‌کنند. ولفگانگ گوتس، در مصاحبه‌ای رسانه‌ای اعلام کرد که هنوز دلیل این که چرا جوانان در سنین پائین شروع به مصرف مواد مخدر می‌کنند، مشخص نشده است. در کشورهای اتحادیه‌ی اروپا و نروژ، بین ۳‌/۱ تا ۷‌/۱ میلیون نفر مواد مخدر به خود تزریق می‌کنند. ۴۰ درصد این افراد به بیماری هپاتیت نوع C مبتلا هستند و هر ساله ۳ هزار تن از آنان به بیماری ایدز دچار می‌شوند.

قاچاق موادمخدر از راه کشورهای اروپای شرقی

در برخی از کشورها مثل اسلند و لتونی، نشانه‌های پی‌آمدهای مصرف مواد مخدر آزمایشگاهی، مثل متادون (Methadon) و فنتانیل (Fentanyle) دیده شده است. این مواد از هروئین قوی‌ترند و سبب بیماری‌ها و اعتیادهای غیرقابل معالجه می‌شوند.

بر اساس گمانه‌های غیررسمی، حدود ۱۲ میلیون اروپایی، حداقل یک بار در زندگی خود، کوکائین مصرف کرده است. بررسی‌های ادارات رسمی کشورهای اروپایی نشان می‌دهند که مواد مخدر در حال حاضر، علاوه بر آمریکای جنوبی و آفریقا‌، از راه کشورهای اروپای شرقی نیز قاچاق می‌شوند. گوتس در این زمینه هشدار می‌دهد و می‌گوید، کشورهایی که به تازگی به اتحادیه‌ی اروپا پیوسته‌اند، از نظر قاچاق کوکائین مصون نیستند. هر ساله حدود ۱۲۰ تن مواد مخدر در مرزهای این کشورها ضبط می‌شود.

کاهش محبوبیت و مصرف حشیش

مصرف حشیش در سال گذشته در اروپا، به‌طورکلی کاهش یافته است. در آلمان، ۹‌/۱۱ درصد از کسانی که سن‌شان بین ۱۵ تا ۳۴ سال بود، در سال ۲۰۰۷ حشیش ‌مصرف کرده‌اند. این میزان در سال ۲۰۰۳، در حدود ۶‌/۱۴ درصد بود.

تولید مخفیانه‌ی حشیش ولی در سال‌های گذشته، به نحو بارزی افزایش یافته است. مسئولان امور نظارت بر مواد مخدر در کشورهای مختلف اروپا گزارش می‌دهند که تولید حشیش، هم در باغچه‌های خصوصی و هم در مزارع بزرگ افزایش یافته است. تنها در سال ۲۰۰۶، حدود ۳‌/۲ میلیون گیاه حشیش از سوی مأموران پلیس ضبط شده‌اند.

رئیس "اداره‌ی نظارت بر مصرف مواد مخدر و اعتیاد" اروپا می‌گوید: «این افزایش و گسترش تولید دور انتظار بوده است.» او می‌افزاید، تولید مخفیانه‌ی حشیش نه برای مصرف شخصی، بلکه برای فروش به ۴ میلیون اروپایی معتاد است.

در کنار وخیم شدن اوضاع مصرف مواد مخدر، شمار معتادانی که داوطلبانه اقدام به ترک اعتیاد می‌کنند، نیز افزایش یافته است. تعداد این بیماران، بین سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶، از ۱۳ هزار نفر به حدود ۳۰ هزار نفر رسیده است.

وضعیت معتادان در ایران

بنا بر گزارش صفحه‌ی اینترنتی "ستاد مبارزه با مواد مخدر" ایران، شمار معتادان ایرانی در سال گذشته نیز افزایش یافته است. مهندس طاهری، جانشین دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، در آبان ماه امسال اعلام کرد که « شمار معتادان حرفه‌ای، حدود یک میلیون و ۱۶۰ هزار نفر است.» او گفت: «در جمع باید گفت با احتساب معتادان تفننی در ایران حدود دو میلیون معتاد وجود دارد.»

بر اساس گزارش‌های خبرگزاری ایرنا، الگوی مصرف مواد مخدر در ایران، در حال حاضر در حال تغییر است. علی اکبر رضایی انصاری، مسئول فنی یکی از کلینیک‌های تخصصی درمان و بازتوانی اعتیاد در مشهد در گفت‌وگو با ایرنا گفت: «هم‌اکنون الگوی مصرف مواد مخدر در خراسان تغییر قابل توجهی یافته» است. او افزود: «در گذشته ۷۰ تا ‪ ۷۵ درصد افراد معتاد در خراسان، مصرف‌کننده‌ی تریاک و شیره بودند و تنها‪ ۲۰ تا ‪ ۲۵ درصد مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی، هروئین و نوع فوق اشباع آن یعنی کریستال را مصرف می‌کردند. اما باکمال تاسف، هم اینک این روند به صورت معکوس در حال تغییر یافتن است.»