اعتراف ایران به موضع منفی آمریکا درباره احیای برجام
۱۴۰۱ دی ۵, دوشنبه
ناصر کنعانی در نشست خبری روز دوشنبه، پنجم دی‌ماه گفته از نظر ایران "پنجره گفت‌وگو" درباره احیای توافق هسته‌ای و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) همواره باز است و امکان دست‌یابی به توافق نهایی وجود دارد.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ابراز تاسف کرد که رویکرد دولت آمریکا درباره این مسئله "دوگانه و توام با سرگردانی و مواضع منفی" است و افزود "اما اگر غربی‌ها اراده جدی داشته باشند توافق در دسترس است".
آمریکا و سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای تا مدتی پیش "زیاده‌خواهی" و طرح مطالبات فراجامی از سوی جمهوری اسلامی را از علت‌های اصلی به بن‌بست رسیدن مذاکرات احیای برجام و امضای توافق نهایی عنوان می‌کردند.
یکی از این مطالبات درخواست مختومه اعلام شدن پرونده پرسش‌های بی‌پاسخ مانده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره منشاء مواد رادیو اکتیو در سه مکان اعلام نشده است. این نهاد نظارتی سازمان ملل و کشورهای غربی هر گونه توافق احتمالی را مستلزم پاسخ‌های شفاف جمهوری اسلامی در این باره عنوان می‌کنند.
در ماه‌های اخیر دو رویداد مهم رخ داده که کشورهای اروپایی و آمریکا را نسبت به اولویت توافق بر سر احیای برجام به تردید انداخته است؛ مشارکت ایران در جنگ تجاوزکارانه روسیه علیه اوکراین و سرکوب خونین و کشتار معترضان ایرانی.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
جمهوری اسلامی متهم به مشارکت در نسل‌کشی در اوکراین
روسیه از مدتی پیش و ظاهرا در واکنش به پیشروی نیروهای اوکراینی در مناطق اشغالی بر شدت حمله به زیرساخت‌های غیرنظامی و تاسیسات تولید انرژی اوکراین افزوده و در این حمله‌ها از پهپادهای انتحاری ساخت جمهوری اسلامی هم استفاده می‌کند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین به تازگی در سفر به ایالات متحده در سخنرانی خود در نشست مشترک جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در کنگره آمریکا این اقدام ایران را "کمک یک دولت تروریستی به دولت تروریستی دیگر" خواند و جمهوری اسلامی را به مشارکت در نسل‌کشی در اوکراین متهم کرد.
پس از تعلل‌های جمهوری اسلامی در پذیرش "متن نهایی" پیشنهادی جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده ارشد مذاکرات احیای برجام، آمریکا اعلام کرد ادامه احتمالی گفت‌وگو به پس از انتخابات میان دوره‌ای کنگره در ماه نوامبر موکول می‌شود.
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی انتخابات میان‌دوره‌ای را بهانه آمریکا برای نهایی نکردن توافق عنوان کرده و گفته است: «آنها بار دیگر هم با بهانه‌های دیگری مانند تحولات داخلی ایران یا طرح برخی از موضوعات مانند موضوع اوکراین برای جمع بندی توافق پای کار نیامدند.»
دیداری ظاهرا بی‌فایده با بورل
حدود یک هفته پیش وزیر خارجه جمهوری اسلامی در حاشیه نشست بغداد۲ در شهر امان ، پایتخت اردن با جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا دیدار و مذاکره کرد. کنعانی این دیدار را "نشان دهنده وجود تمایل برای توافق" ارزیابی می‌کند.
حسن بهشتی‌پور، تحلیلگر مسائل بین‌الملل اما به سایت انتخاب گفته مشخص نیست این دیدار نتیجه مثبتی داشته زیرا بر خلاف اعلام آمادگی ایران برای ادامه گفت‌وگوها طرف غربی نشان می‌دهد که "آمادگی لازم" برای این کار را ندارد.
به تازگی ویدئویی منتشر شده که ظاهرا مربوط به سوم نوامبر است و در آن جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا در حاشیه یک نشست انتخاباتی در پاسخ به پرسشی درباره مرگ برجام گفته: «برجام مرده اما آن را اعلام نمی‌کنیم.»
چرخش غرب در واکنش به سرکوب خشونت‌بار معترضان
جنبش اعتراضی بی‌سابقهشهروندان ایران که در هفته پایانی شهریور و ابتدا در واکنش به کشته شدن مهسا امینی پس از بازداشت توسط گشت ارشاد آغاز شد، با همبستگی گسترده بین‌المللی روبرو شده و تا کنون صدها سیاستمدار و شخصیت غربی کفالت سیاسی برخی معترضان زندانی را بر عهده گرفته‌اند.
ظاهرا حمایت نظامی جمهوری اسلامی از روسیه در جنگ علیه اوکراین و نقض فاحش حقوق بشر در داخل از طریق تیراندازی مستقیم به سوی معترضان و صدور حکم اعدام برای برخی اعتراض‌کنندگان زندانی که حداقل در دو مورد اجرا هم شده، باعث تغییر رویکرد غرب نسبت به هرگونه تعامل با تهران شده است.
در هفته‌های اخیر به موازات افزایش تردید کشورهای غربی درباره آینده نظام جمهوری اسلامی، اعلام آمادگی ایران برای از سرگیری مذاکرات و نهایی کردن توافق احیای برجام نیز افزایش یافته است.
به باور برخی تحلیلگران تاکید مکرر کارگزاران جمهوری اسلامی بر "باز بودن پنجره مذاکرات" می‌تواند ناشی از افزایش فشارهای بین‌المللی به خاطر سرکوب خشونت‌آمیز معترضان و "مشارکت در نسل‌کشی" در اوکراین باشد.
اوضاع نابسامان اقتصادی ایران نیز ظاهرا در این زمینه بی‌تاثیر نیست؛ بهای دلار و دیگر ارزهای معتبر خارجی از مدتی پیش با شتابی کم‌سابقه رو به افزایش است و با شکسته شدن پیاپی رکوردهای تاریخی، ارزش پول ملی ایران مدام بیشتر سقوط می‌کند.
ایران در انتظار، غرب در حال افزایش فشار
ناصر کنعانی می‌گوید با وجود "موضع منفی" ایالات متحده درباره از سرگیری مذاکرات برای توافق بر سر احیای برجام "جمهوری اسلامی منتظر اقدام عملی طرف‌های مقابل و مشخصا دولت آمریکا" در این زمینه است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
این در حالی است که آلمان به عنوان بزرگترین قدرت اقتصادی اتحادیه اروپا و کشوری که روابط اقتصادی و سیاسی سابقه‌داری با جمهوری اسلامی داشته چند روز پیش تمام ضمانت‌نامه‌های تجاری با ایران را به حال تعلیق درآورد.
همزمان ۴۳ نفر از نمایندگان حزب سوسیال دموکرات در پارلمان فدرال آلمان در بیانیه مشترکی از جمله خواستار قرار گرفتن سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی شده‌اند.
چنین درخواستی در پارلمان برخی دیگر از کشورهای اروپایی نظیر هلند نیز مطرح شده و تحقق احتمالی آن را می‌توان میخ نهایی بر تابوت احیای برجام ارزیابی کرد.