ارائه گزارش کمیسیون ویژه بررسی برجام به تعویق افتاد
۱۳۹۴ مهر ۴, شنبه
کمیسیون ویژه بررسی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در مجلس شورای اسلامی نخستین نشست خود را اول شهریور ماه با انتخاب اعضای هیئت رئیسه برگزار کرد.
منصور حقیقت‌پور، نایب رئیس این کمیسیون دهم شهریور ماه وعده داد که گزارش نهایی بررسی برجام دو هفته‌ی دیگر برای خوانده شدن در صحن علنی مجلس ارائه می‌شود.
حقیقت‌پور ده روز پس از تاریخی که وعده داده بود به پایگاه اصلاع‌رسانی مجلس گفت: «بر اساس برنامه‌ریزی، قرار بود که گزارش کمیسیون ویژه بررسی برجام پایان امروز شنبه (۴ مهر) به هیئت رئیسه مجلس ارائه شود، اما با روند کنونی، احتمالا گزارش نهایی کمیسیون ویژه روز سه شنبه به مجلس ارائه می‌شود.»
نقش مبهم کمیسیون ویژه مجلس
در توافق نامهای که ۲۳ تیر ماه ۹۴ (۱۴ ژوئیه) میان ایران و کشورهای ۱+۵ در وین به دست آمد مراحل اجرای برنامه جامع اقدام مشترک با نامهای مختلف "روز نهایی شدن"، "روز توافق"، "روز اجرا" و "روز انتقالی" از هم تفکیک شده‌اند.
بر این اساس "روز توافق" ۹۰ روز پس از تصمیم‌گیری نهایی مذاکره‌کنندگان در وین مشخص شده تا چنانچه بررسی آن در پارلمان کشورهای مختلف لازم باشد این کار انجام شود.
دلیل اصلی تاخیر در ارائه گزارش کمیسیون ویژه مجلس به اختلاف نظر اعضای آن درباره توافق هسته‌ای و ابهام‌های موجود بر سر نحوه برخورد با برجام بازمی‌گردد.
در پی این اختلاف‌ها، کمیسیون سه کمیته دفاعی، حقوقی و سیاسی را مامور بررسی جنبه‌های مختلف برجام کرده که چنانکه حقیقت‌پور گفته مشغول تهیه پیش‌نویس گزارش نهایی هستند.
برخی از ناظران نقش کمیسیون ویژه مجلس را تشریفاتی ارزیابی می‌کنند. مذاکره‌کنندگان هسته‌ای نیز اعتقاد دارند تصویب برجام در مجلس آن را به صورت قانونی الزام‌آور برای دولت درمی‌آورد و به صلاح کشور نیست.
بیشتر بخوانید: توافق وین؛ آنچه ایران به آن تن می‌دهد، آنچه به دست می‌آورد
طرح اجازه مشروط به دولت
در همین حال وزیر خارجه، محمد جواد ظریف پیش از سفر به نیویورک برای تشکیل کمیسیون مشترک ایران و کشورهای ۱+۵، معاون خود عباس عراقچی را به عنوان "رئیس ستاد پیگیری برجام" منصوب کرد.
پیش از این جان کری، وزیر خارجه آمریکا پس از به بن‌بست رسیدن تلاش مخالفان توافق در کنگره، استیون مال، دیپلمات کهنه‌کار آمریکایی را به‌عنوان مسئول پیگیری اجرای توافق هسته‌ای در این کشور معرفی کرد.
انتصاب عراقچی برای پیگیری امور فنی و حقوقی اجرای برجام را می‌توان بیانگر این احتمال دانست که تصمیم درباره توافق هسته‌ای در ایران در سطح بالاتری از مجلس گرفته شده است.
در همین حال محمدحسین فرهنگی، عضو هیئت رئیسه مجلس آخرین مهلت ارائه گزارش کمیسیون ویژه را یک‌شنبه، پنجم مهر عنوان کرد و گفت: «یک طرح دو فوریتی برای اجازه به دولت مبنی بر اجرای مشروط برجام در دست تهیه است.»
فرهنگی درباره مفهوم اجازه مشروط به دولت به خبرگزاری مهر گفته است: «در این حالت، به دولت اجازه داده می‌شود که فروع مختلف را انجام دهد، اما می‌توان در حوزه تحریم‌ها و موضوعات غیرهسته‌ای شرایطی را در این طرح پیش‌بینی کنیم.»
بیشتر بخوانید: معامله اتمی؛ نسبت "انعطاف رهبر" با آستانه تحمل مردم
احتمال مذاکره درباره سوریه
همزمان با این تحولات، قرار است وزیران خارجه ایران و آمریکا در نیویورک دیدار و مذاکره کنند. خبرگزاری دولتی ایرنا به نقل از "منابع آمریکایی" گزارش داد ظریف و کری روز شنبه درباره بحران سوریه نیز گفت‌وگو می‌کنند.
بنابر این گزارش جان کری قصد دارد در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل ایده‌های جدیدی را برای حل بحران سوریه با روسیه و شماری از کشورهای منطقه از جمله ایران در میان بگذارد.
رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای بارها تاکید کرده که موافقت او با مذاکره مستقیم با آمریکا فقط درباره مسائل هسته‌ای است و شامل مسائل دیگر نمی‌شود.
با این همه انتشار خبر گفت‌وگوی کری و ظریف درباره سوریه در پایگاه اطلاع‌رسانی رسمی جمهوری اسلامی احتمال صحت آن را تقویت می‌کند.
مطابق توافق وین، روز اجرای برجام زمانی است که "گزارش آژانس مبنی بر راستی‌آزمایی اجرای تدابیر مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران" ارائه شده باشد.
ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای رفع ابهام‌های گذشته و حال فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی بر سر "نقشه راه"ی توافق کرده‌اند.
یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که تازگی به تهران سفر کرده می‌گوید تصمیم‌گیرندگان در این کشور "بسیار مصمم به اجرای نقشه راه و توافق هسته‌ای هستند" و گزارش او از راستی‌آزمایی فعالیت‌های ایران تا ۱۵ دسامبر (۲۴ آذر) ارائه می‌شود.