اجلاس آمریکا و آفریقا در واشنگتن؛ رقابت با چین و روسیه

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا زمانی در نشست رایزنی با نمایندگان کنگره درباره قوانین مهاجرت، برخی کشورهای آفریقایی را "چاه مستراح" خوانده و پرسیده بود، چرا ایالات متحده باید پذیرای شهروندان این کشورها باشد.

استفاده از این تعبیر با واکنش انتقادی بین‌المللی گسترده‌ای روبرو شد و دفتر نمایندگی اتحادیه آفریقا در واشنگتن آن را توهین‌آمیز و نژادپرستانه خواند.

گرچه ترامپ و برخی نزدیکانش به کار بردن این عبارت را تکذیب کردند اما برخی حاضران در نشست یاد شده آن را تائید کردند.

افزون بر این، رئیس جمهوری پیشین آمریکا همواره سیاست بی‌اعتنایی و عناد با کشورهای آفریقایی را دنبال می‌کرد و حتی مدت‌ها سفارت‌خانه‌های ایالات متحده در برخی کشورهای آفریقایی را بدون سفیر گذاشته بود.

چرخش در سیاست آمریکا در قبال آفریقا در دولت بایدن

با ورود جو بایدن به کاخ سفید در ژانویه سال پیش سیاست‌های آمریکا در قبال کشورهای قاره آفریقا دستخوش یک تحول و دگرگونی آشکار شد.

یکی از تبلورهای این تغییر برگزاری اجلاس مشترک سران آمریکا و بیش از ۵۰ کشور آفریقایی است که کار خود را روز سه‌شنبه، ۱۳ دسامبر (۲۲ آذر) در واشنگتن آغاز کرد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

اکنون توجه به قاره آفریقا که ۵۵ کشور را شامل می‌شود بسیار زیاد شده و دولتمردان ایالات متحده نیز می‌دانند که این کشورها در آینده جهان چه نقش محوری و با اهمیتی خواهند داشت.

تورم، افزایش بهای انرژی، تاثیر جنگ تحاوزکارانه روسیه علیه اوکراین بر قیمت مواد غذایی و تغییرات اقلیمی از جمله مسائلی است که قرار است در این اجلاس درباره آنها بحث و رایزنی شود.

افزایش نسبت آفریقایی‌ها به جمعیت جهان 

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت بایدن در تازه‌ترین بازدید خود از چند کشور آفریقایی در ماه اوت با اشاره به این که تا سال ۲۰۲۵ از هر چهار شهروند جهان یکی آفریقایی خواهد بود گفت، این مسئله نه تنها سرنوشت این قاره که سرنوشت کل جهان را شکل خواهد داد.

افزون بر این، آفریقا دارای بزرگ‌ترین منطقه آزاد تجاری جهان و اکوسیستمی بسیار متنوع است و کشورهای آفریقایی بیش از یک چهارم اعضای سازمان ملل هستند و آرای آنها در تصمیم‌گیری‌های این نهاد بین‌المللی بسیار اهمیت دارد.

بلینکن می‌گوید، استراتژی ایالات متحده مبتنی بر این شناخت است که آفریقا یک قدرت ژئوپولیتیک عظیم است که گذشته ما را شکل داده و اکنون و آینده ما را هم شکل می‌دهد.

به باور او حل چالش‌های جهانی در عرصه‌های گوناگون فقط در همکاری با اتحادیه آفریقا و کشورهای عضو آن امکان‌پذیر خواهد بود.

وزیر خارجه آمریکا می‌گوید، چه در زمینه مقابله با پاندمی، ایجاد فرصت‌های اقتصادی و مبارزه با بحران‌های آب و هوایی و چه در عرصه گسترش دسترسی به انرژی، احیای دموکراسی‌ها یا تقویت نظم آزاد جهانی، اگر به عنوان شریکان برابر همکاری نکنیم به هیچ یک از این اهداف دست پیدا نخواهیم کرد.

ضرورت رقابت با چین و روسیه

میشائیل اوهنلون، کارشناس امور آفریقا در موسسه بروکینگز اعتقاد دارد، بدیهی است که آمریکا در آفریقا در پی تامین امنیت ملی خود از طریق مبارزه با تروریسم هم هست اما تامین منافع اقتصادی، به خصوص در رقابت با چین و روسیه نیز نقش مهمی دارد.

او به کانال یک تلویزیون آلمان (ARD) می‌گوید، چین و روسیه در آفریقا بسیار فعال هستند و طبیعی است که اگر آمریکا بخواهد موقعیت خود در سطح جهانی را حفظ کند باید با آنها وارد رقابت شود.

قاره آفریقا دارای مواد خام و ذخایر زیرزمینی با ارزشی است که صنایع خودروسازی و غول‌های فناوری ایالات متحده به شدت به آنها وابسته هستند.

به گفته کارشناس موسسه بروکینگز، برای تولید خودروهای برقی و تامین نیاز روزافزون به دستکاه‌های الکترونیکی مدرن به مواد معنی مانند کولتان و خاک‌های کمیاب احتیاج است که به عنوان مثل در کنگو استخراج می‌شوند.

او افزود، در اغلب موارد منبع جایگزین برای تامین این مواد کشور چین است که ایالات متحده نمی‌خواهد خود را وابسته به آن کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

مقابله با تغییرات اقلیمی، تامین امنیت غذایی و تقویت سیستم بهداشتی از جمله مسائلی است که قرار است در اجلاس واشنگتن درباره آنها گفت‌وگو شود. جو بایدن وعده داده به تلاش برای پذیرش اتحادیه آفریقا در جمع کشورهای گروه ۲۰ ادامه دهد.

مری کاترین فی، مامور ویژه دولت بایدن در امور آفریقا انتظار دارد که این اجلاس گام مهمی در نزدیکی بیشتر روابط آمریکا و کشورهای آفریقایی باشد.

او ابراز امیدواری کرده که شرکت‌کنندگان آفریقایی اجلاس با این احساس به خانه بازگردند که مشارکت و همکاری با ایالات متحده برای زندگی روزمره شهروندان آفریقا تحولات بزرگی ایجاد می‌کند.